Перайсці да зместу

Белы рух

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Белыя.
За адзіную Расію. Плакат 1919 года.
Вокладка часопіса «Вартавы»[1].

Белы рух (таксама сустракалася «Белая справа», «Белая ідэя») — вайскова-палітычны рух разнастайных у палітычным дачыненні сіл, сфарміраваны ў ходзе Грамадзянскай вайны 1917—1923 гадоў у Расіі дзеля скідання савецкай улады. Складаўся з прадстаўнікоў як умераных сацыялістаў і рэспубліканцаў, так і манархістаў, аб'яднаных супраць бальшавіцкай ідэалогіі і дзейнічалых на грунце прынцыпу «Вялікай, Адзінай і Непадзельнай Расіі». Белы рух быў найбуйнейшай антыбальшавіцкай вайскова-палітычнай сілай падчас Грамадзянскай вайны ў Расіі і існаваў нароўні з іншымі дэмакратычнымі антыбальшавіцкімі ўрадамі, нацыяналістычнымі сепаратысцкімі рухамі ва Украіне, Паўночным Каўказе, у Крыме і басмацтвам у Сярэдняй Азіі. Тэрмін «Белы рух» узнік у Савецкай Расіі, а з 1920-х гг. стаў ужывацца і ў рускай эміграцыі[2].

Шэраг прыкмет адрознівае Белы рух ад астатніх антыбальшавіцкіх сіл Грамадзянскай вайны:

  1. Белы рух быў арганізаваным ваенна-палітычным рухам супраць савецкай улады і саюзных ёй палітычных структур, яго непрымірымасць у адносінах да савецкай улады выключала які-небудзь мірны, кампрамісны вынік Грамадзянскай вайны.
  2. Белы рух адрознівала ўсталёўка на прыярытэт у ваенны час аднаасобнай улады над калегіяльнай, а ваеннай — над грамадзянскай. Для белых урадаў была характэрна нябытнасць выразнага падзелу ўлад, паважныя органы ці не гулялі ніякай ролі ці мелі толькі дарадчыя функцыі.
  3. Белы рух спрабаваў легалізаваць сябе ў маштабе ўсёй краіны, абвяшчаючы сваю пераемнасць ад далютаўскай і дакастрычніцкай Расіі.
  4. Прызнанне ўсімі рэгіянальнымі белымі ўрадамі агульнарасійскай улады адмірала А. В. Калчака прыводзіла да жадання дасягнуць агульнасці палітычных праграм і каардынацыі вайсковых дзеянняў. Развязак аграрнага, працоўнага, нацыянальнага і іншых асноўных пытанняў было прынцыпова падобным.
  5. Белы рух меў агульную сімволіку: трохкаляровы бела-сіне-чырвоны сцяг, герб, афіцыйны гімн «Калі хвалебны наш Бог у Сіёне»[3].

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Двухнедѣльный военный и военно-морской журналъ «Часовой»: органъ связи русскаго воинства за рубежомъ подъ ред. В. В. Орѣхова и Евгенія Тарусскаго, — Paris, 1 мая 1932. — № 79. Архівавана 17 снежня 2010.
  2. ↑ Цветков В. Ж. Белое движение // Большая российская энциклопедия: В 30 т. Т. 3 : «Банкетная кампания» 1904 - Большой Иргиз / Председатель Науч.-ред. совета Ю. С. Осипов, отв. ред. С. Л. Кравец. — М.: 2005.
  3. ↑ Цветков В. Ж. 2008, с. 33−35.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Цветков В. Ж. Белое дело в России. 1917−1918 гг.: формирование и эволюция политических структур Белого движения в России / Науч.рецензенты А. В. Лубков, А. Д. Степанский, Д. О. Чураков. — М.: Посев (руск.). — 2008..

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
commons: Белы рух на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Белы_рух&oldid=4771683"