Ёзэф Таль

Ёзэф Таль
Імя пры нараджэнні	іўр.: יוסף גרינטל
Род дзейнасці	кампазітар, піяніст, фатограф, дырыжор, музыказнавец, акадэмічны музыкант, пісьменнік, музычны педагог
Дата нараджэння	18 верасня 1910(1910-09-18)[…]
Месца нараджэння	Пневы, Гміна Пневы, Шаматульскі павет, Польшча
Дата смерці	25 жніўня 2008(2008-08-25)[…] (97 гадоў)
Месца смерці	Іерусалім, Іерусалім, Заходні бераг ракі Іардан, Дзяржава Палесціна
Грамадзянства	Ізраіль
Член у	Берлінская акадэмія мастацтваў Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d]
Узнагароды і прэміі	прэмія Вольфа ў мастацтве (1982) Берлінская мастацкая прэмія[d] (1975) Johann Wenzel Stamitz Award[d] (1995) ганаровы доктар Тэль-Авіўскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Яўрэйскага ўніверсітэта ў Іерусаліме[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ёзэф Таль (іўр. ‏יוסף טל‏, прозвішча пры нараджэнні — Грунталь; 18 верасня 1910, Пінэ (цяпер Пневы, Польшча) — 25 жніўня 2008, Іерусалім) — ізраільскі кампазітар, адзін з заснавальнікаў сучаснага музычнага мастацтва ў Ізраілі.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і Юліуса і Атыліі Грунталь. Неўзабаве пасля яго нараджэння сям’я пераехала ў Берлін, дзе Юліус Грунталь выкладаў старажытныя мовы ў Вышэйшай школе юдаікі. Ёзэф Таль паступіў у Дзяржаўную вышэйшую школу музыкі, яго настаўнікамі былі Паўль Хіндэміт і Хайнц Цісен (тэорыя музыкі і кампазіцыя), Курт Закс (гісторыя музыкі) і Макс Трап (фартэпіяна). У 1927 годзе Таль зацікавіўся электроннай музыкай і вывучаў яе пры падтрымцы Фрыдрыха Траўтвайна. Падчас навучання, а таксама пасля яго заканчэння ў 1931 годзе Таль зарабляў на жыццё, іграючы на танцах і ў кінатэатрах, а таксама даючы ўрокі фартэпіяннай гульні. Пасля прыходу да ўлады нацыстаў Таль застаўся беспрацоўным, а ў 1934 годзе эміграваў у Палесціну разам з жонкай Розі Левенталь і малалетнім сынам Ройбенам.

У Палесціне Таль некаторы час працаваў фатографам (гэтае мастацтва ён пачаў вывучаць яшчэ ў Германіі), у 1936 годзе пасяліўся ў Іерусаліме і вярнуўся да актыўнай кар’еры музыкі: граў на фартэпіяна і даваў прыватныя ўрокі. У гэты перыяд ён збліжаецца з іерусалімскай культурнай багемай, у тым ліку з паэтэсай Эльзай Ласкер. Па запрашэнні Эміля Хаўзера Таль пачаў выкладаць фартэпіяна, тэорыю музыкі і кампазіцыю ў Палесцінскай кансерваторыі. З 1951 года ён таксама працаваў у Яўрэйскім універсітэце ў Іерусаліме, дзе ў 1961 годзе заснаваў першую ў Ізраілі студыю электроннай музыкі, а ў 1965 годзе — аддзяленне музыказнаўства, якое сам і ўзначальваў да 1971 года. Сярод вучняў Таля ― Бэн-Цыён Оргад, Наомі Шэмер і многія іншыя вядомыя ізраільскія музыканты. Таль быў членам Міжнароднага таварыства сучаснай музыкі, пісаў шматлікія артыкулы і чытаў лекцыі. У апошнія гады жыцця завяршыў аўтабіяграфію і шэраг тэарэтычных прац.