Magindara

Sarong mangindara, pintura ni John William Waterhouse

Sarong rebulto pigpapaheling an sarong babaeng magindara nakasakay sa naghihitsurang banagan

An magindara asin parasira'

Eskudo de armas tampok an sarong magindara

An magindara o mangindara iyo sinasabi kan mga gugurang na sarong tagadagat na hayop-tawo huli ta an itaas na kabtang siring an hitsura kan hawak nin tawo alagad poon habayan paibaba, hawak na kan sira na may kiskis asin may parikpik sa poro. Mga oro-istorya manongod sa magindara lataw na gayo sa haros gabos na kultura kan kinaban, sa mga rawitdawit, sa mga orosipon asin mga susuman kan mga antigong tribu asin sibilasyon, siring kan mga lugar sa Haraning Subangan, sa Europa, Aprika asin Asya asin man partikular igdi sa Filipinas.

Sinasabi na an enot na istorya kaini nagluwas sa antigong Assyria, kun saen an diyos-diyos na si Atargatis nagmâli sa sarong mangindara sa pangana' na kasosopgan ta aksidenteng nagadan niya an saiyang kailusyon. An mga magindara minsan daa katakin sa mga katitibaaran arog kan mga baha, onos, pagkalunod kan mga sasakyan, asin pagkalamos. Sa iba man na tradisyon, an magindara linaladawan na maboot, nagtatabang sa mga tawo o namomoot pa igdi.

Igdi sa mitolohiya kan Bikol, an magindara hinihiling kan mga paralayag asin paradagat na sarong katatakutan asin kun maghuni kan pambihira niyang pagkantang mamundo, dai pagsusogon o hilingon ta parabihag ini asin pwedeng mabihag, sakloton asin darahon an siisay man magruntohok saiya sa libtong kan dagat.

Alagad, sa "Breve noticia acerca del origen, religion, creencias y supersticiones de los antiguos Indios del bicol" na sinurat ni Jose Castaño na napalakip sa Archivo del bibliofilo filipino, vol. I, na an nagtipon man iyo si Wenceslao Retana asin ipinublikar kan Impr. de la viuda de M. Minuesa de los Rios duman sa Madrid,España, taon 1895., nasambit kan kagsurat na "... an mga parasira igwa man kan espiritung paratabang na inaapod nindang "mangindan" (mangindara) na iyo an naapod kan gipaw nin kasisiraan paagi nin pagkanta o pagsenyas sa tubig. An mangindan man (daa) iyo an napatanid kun may nagdadangadang na bagyo." Kun siring, sa ibang bikolnon kadtong panahon hinihiling man an mangindara na maboot asin katabang kan parasira.

Modernong analisis kan magindara

Kun kan mga panahon yaon sana nakasaray sa mitolohiya an pagtubod sa magindara, modernong mga kasangkapan sonar, kamera asin spectogram garo nakakadukay kan mga solidong ebidendsya na an magindara totoong hayop-tawong taga-dagat na haloy nang eksistido kasarabay sa sibilisasyon kan mga tawong taga-daga. Tinutubod na sa ebolusyon kan homo sapiens, an ibang sanga kaini nagtalubo, naggantad sa lebel na presente igdi sa ibabaw kan daga, alagad may ibang sanga kaini, sa lawig nin milyon na mga taon, an luwayluway nagpatood na magin sayon sa pagbuhay sa irarom kan dagat.

Susog sa mga nag'oosipon na mga parasira dakul na sindang nasumpongan na mga dakop sa darakulang sira may tama o may nawawalat pa nganing parte kan naghihitsurang garod na itinusok sa mga sirang ini arog kan pating o mga lumod. Makangalas ta garo baga sarong paradakop nakarorip sa sobrang rarom sa dagat na sige an pandakop nin sira paagi nin pagtusok kaini gamit an sarong garod na pantugsok, totoo an mga mapapanas na gamit hale mansana sa mga sugod kan swordfish o malasugi, asbp..

Susog sa video kan Animal Planet, sarong grupo nin mga syantipiko, pinamayohan nin sarong marine biologist, si Dr. Torsten Schmidt, nakadukay na dai man tuyo kan manongod sa magindara huli kan pambihirang pangyayari na ginatos na mga balyena, pating, asin mga lumod an nagdarahik sa pampang na naghihingaragdan na sa iba-ibang parte kan kinaban, sa Australya, sa Tsina, sa Washington, D.C., South Africa, asbp. Saindang dakulang suspetsa iyo an pagtesting kan U.S. Navy kan inaapod nindang mga "sonar weapons" o mga armas sonar na an mga tanog kaining pinapasumpit sa irarom dagat, sinasabing sonar blast, nagratak sa mga organong internal sa mga hayop-dagat na nagdarahik, na, sabi pa ngane, nagdudurugo an mga talinga. Huli kaini, pati magindara napiritan magbabaw asin magdahik sa pampang asin nagpatotoo an saro sa kaiba sa grupo ni Dr. Schmidt na sinda nakakua sa may South Africa nin mga kabtang kan hawak nin magindara.

Mga panluwas na takod

• Video sa magindara kan Animal Planet. Kinua 3-06-13