Yuri Andropov

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Yuri Andropov
rus. Юрий Владимирович Андропов
12 noyabr 1982 – 9 fevral 1984
Baş nazirNikolay Tixonov
ƏvvəlkiLeonid Brejnev
SonrakıKonstantin Çernenko
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 2 (15) iyun 1914[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 9 fevral 1984(1984-02-09)[2][3][…] (69 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi böyrək çatışmazlığı[d]
Dəfn yeri
Partiya
Təhsili
  • ÜİK(b)P MK yanında Ali Partiya Məktəbi[d] (–1947)
Fəaliyyəti siyasətçi, diplomat
Dini ateizm
Hərbi xidmət
Mənsubiyyəti Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı
Qoşun növü SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi
Rəhbərlik edib
Döyüşlər
Rütbəsi ordu generalı
Təltifləri Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
"Lenin" ordeni "Lenin" ordeni "Lenin" ordeni "Lenin" ordeni "Oktyabr inqilabı" ordeni "Qırmızı bayraq" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı 1-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi partizanına" medalı "SSRİ dövlət sərhədlərinin keşiyində fərqlənməyə görə" medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı "1941–1945-ci illərdə Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 20 illik yubileyi" medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 50 illiyi" yubiley medalı "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 60 illiyi" yubiley medalı "Leninqradın 250 illik xatirəsinə" medalı "Kiyevin 1500 illik xatirəsinə" medalı "Ağ şir" ordeni "Macarıstan Xalq Respublikasının bayrağı" ordeni "Azadlıq günəşi" ordeni "Monqolustan Xalq İnqilabının 50 illiyi" yubiley medalı 1-ci dərəcəli "Silah dostluğunun möhkəmləndirilməsinə görə" medalı "Suxe-Bator" ordeni "Qırmızı bayraq" ordeni
Bolqarıstan Respublikası Qəhrəmanı
"Georgi Dimitrov" ordeni "Bolqarıstan Xalq Respublikası" ordeni "Karl Marks" ordeni
Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin fəxri işçisi
"Silah dostluğunun möhkəmləndirilməsinə görə" medalı
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yuri Vladimiroviç Andropov (2 (15) iyun 1914[1], Soluno-Dmitriyevskoye[d], Stavropol quberniyası[d], Rusiya imperiyası və ya Moskva, Moskva quberniyası[d], Rusiya imperiyası – 9 fevral 1984[2][3][…], Moskva, RSFSR, SSRİ[1][4][5],[6]) — SSRİ-nin görkəmli dövlət və partiya xadimi, 1982–1984-cü illərdə Sov.İKP MK-nın Baş Katibi, 1983–1984-cü illərdə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Sədri, SSRİ DTK sədri (1967–1982).

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1914-cü il 15 iyunda Stavropol quberniyasında anadan olmuşdur.

Komsomol hərəkatlarının fəal iştirakçısı olmuş və 1939-cu ildə ÜİK(b)P sıralarına daxil olmuşdur. 1938–1940-cı illərdə RSFSR Yaroslavl vilayət komsomol təşkilatının rəhbərlərindən biri təyin edilmişdir. Daha sonralar Karel-Fin SSR-in komsomol təşkilatının rəhbəri olmuşdur. Böyük Vətən Müharibəsindən sonra Karel-Fin Kommunist Partiyası MK-nın 2-ci katibi kimi fəaliyyət göstərmişdir.

1951-ci ildə Ümumittifaq Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Mərkəzi Komitəsi aparatına işə keçirilir. 1953-cü ildə Macarıstana SSRİ səfiri göndərilir və 1956-cı ildə, məhz onun birbaşa iştirakı ilə ölkəyə sovet qoşunları daxil olur. Öz "funksiyasını" yerinə yetirdikdən sonra Moskvaya geri çağrılır və Sov.İKP MK-ya şöbə müdiri təyin edilir.

1961-ci ildə Sov.İKP-nin XXI qurultayında o, partiya Mərkəzi Komitəsinin üzvü seçilir, daha sonra isə, Sov.İKP MK katibi kimi fəaliyyət göstərir. 1967-ci ildə partiya fəaliyyətindən SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinə sədr göndərilir. Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi-nin rəhbəri kimi 1967-ci ildə partiyanın ali orqanı olan MK Siyasi Bürosu üzvlüyünə namizəd, 1972-ci ildə Siyasi Büroya üzv seçilir. Öz fəaliyyətini o, əsasən, antisovet və dissident hərakatına qarşı mübarizəyə həsr edir. 1976-cı il 10 sentyabrda ona ordu generalı hərbi rütbəsi verilir.

Mixail Suslovun vəfatından sonra, Andropov 1982-ci ilin 24 mayında SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi sədri postundan Sov.İKP MK-nın katibi vəzifəsinə keçirilir. Daha sonralar, 1982-ci ilin 12 noyabrında Andropov Sov.İKP MK-nın Plenumunda MK-nın Baş Katibi seçilir. SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyyətinin sədri seçilir.

Andopov, rəhbərliyi dövründə ölkədəki sosial-iqtisadi problemlərin həllinə ciddi diqqət yetirməyə başlayır. Ancaq, bunun üçün islahatlar ancaq əmək intizamının möhkəmlənməsi ilə bitir, o, sovet siyasi siteminin əsaslarına toxunmur.

Yuri Andropov 9 fevral 1984-cü ildə uzun sürən xəstəlikdən sonra vəfat edib.

Y.Andropov sovet və post sovet araşdırmalarında qətiyyətli və ziddiyyətli dövlət xadimi kimi xarakterizə edilir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Deutsche Nationalbibliothek Record #118649310 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  2. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  3. ↑ 1 2 Yury Andropov // Encyclopædia Britannica (ing.).
  4. ↑ Andropovun yaxın ətraflarına dediklərinə görə o bir il geç doğulub, texnikuma daxil olmaq üçün yaşını bir il artırıbсм. Arxivləşdirilib 2011-11-07 at the Wayback Machine
  5. ↑ " Atam məhz 1914-cü ildə doğulub" (Y.Andropovun birinci kəbindən qızı yevgeniya Volkova) ("Караван-РОС" qəzeti, Yaroslavl qəzeti, 28.06.2004).
  6. ↑ Bəzi mənbələrdə stanisa, bəzilərində dəmir yol stansiyası.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Yuri_Andropov&oldid=6902638"