Utrext birliyi
| Utrext birliyi | |
|---|---|
 | |
| İmzalanma tarixi | 23 yanvar 1579 |
| Tərəflər | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg){kind=small}
Utrext birliyi və ya Utrext uniyası(nid. Unie van Utrecht) — Niderlandın şimal əyalətlərinin İspan hökmranlığına və Katolik İspaniyanı dəstəkləyən Valloniyada yaradılan Arras Birliyinə qarşı hərbi-siyasi birləşməsi [1]. Ölkənin şimalında müstəqil bir dövlət qurmağın təməlini qoydu. Əyalətlər birliyi 23 yanvar 1579-cu ildə Utrextdə bağlanıldı. Utrext birliyi müəyyən dərəcədə yeni bir qanunun aliliyi üçün əsas rolunu oynadı — Birləşmiş Əyalətlər Respublikası[2].
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Niderlandın əvvəlcə beş daha sonra yeddi şimal vilayətlərini birləşdirən hərbi-siyasi ittifaq. 23 yanvar 1579-cu ildə cənub əyalətlərinin Arras uniyasına cavab olaraq yaradılmışdır.
Utrext Uniyası İspaniyanın Niderlandda ağalıq cəhdlərinə və daxili feodal katolik irticasına qarşı yönəlmişdir. Utrext Uniyasına Flandriya və Barbant şəhərləri də qoşuldular. Birləşmiş Əyalətlər Respublikasının müstəqil dövlət mövcudiyyətinin əsasını qoydu.
Müqavilə
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sənədin mətnindən siyasi cəhətdən daha çox hərbi xarakterli olduğu ortaya çıxır. İspan qoşunlarının Hollandiyanın şəhərlərinə və yaşayış məntəqələrinə sistematik hücumlarını nəzərə alaraq, bir çox vilayətin nümayəndələri təhdidə qarşı birgə mübarizə aparmaq üçün hərbi blokda birləşməyə qərar verdilər. Əyalət müdirləri, müavinlər və hakimlər, digər əyalətlər üçün Müqəddəs Roma İmperiyasından ayrılmanın qarşısını alan qanuni bir sənəd hazırladılar. Müqavilənin maddələrində tənzimlənməsi birbaşa ifadə edilən iqtisadi və dini məsələləri kənara qoymadılar. Hazırda sənəd, Lahey şəhərinin Milli Arxivində saxlanılan 109 skan edilmiş səhifə həcmində ictimai məkanda. Müqaviləni imzalayan tərəflər:
Hollandiya (qraflıq)
Zelandiya qraflığı
Senyoriya Utrext
Qeldern (hersoqluq)- Senyoriya Qroninqen
Senyoriya Frislandiya- Drente landşaftı
Senyoriya Overeyssel
Brabant (hersoqluq)
Flandriya (qraflıq)
Turne (şəhər)
Valansyen[3]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- ↑ Бааш Э.Т. История экономического развития Голландии в XVI-XVIII веках. М: Издательство иностранной литературы. пер. с нем. Н.М. Сегаль и О.К. Рыковской ; ред. и вступ. ст. Я.Я. Зутиса. 1949. 232.
- ↑ Коллектив авторов. Всемирная история в 10 томах. Том 7 (Всемирная история в 10 томах). М: Социально-Экономической литературы. 1960. 152.