40°04′ şm. e. 44°04′ ş. u.HGYO

Quzugüdən (Sərdarabad)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Quzugüdən.
Kənd
Quzugedən
40°04′ şm. e. 44°04′ ş. u.HGYO
Ölkə  Ermənistan
Region Sərdarabad mahalı
Rayon Sərdarabad rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 855 m
Saat qurşağı UTC+4
Əhalisi
Əhalisi
  • 1.547 nəf. (2011)[1]
Rəsmi dili
Xəritəni göstər/gizlə
Quzugedən xəritədə
Quzugedən
Quzugedən

Quzugüdən — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indiki Sərdarabad (Oktemberyan) rayonunda kənd.[2][3][4]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon mərkəzindən 9 km cənub-şərqdə Araz çayının yaxınlığında yerləşir. Kəndin ilkin, qədim adı Quzukutan olmuşdur[5]. 1728-ci ildə tərtib edilmiş "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə Kəndin adı Quzugüdənli formasında qeyd edilir və göstərilir ki, "Kəndin əhalisi mürsəlli camaatındandır"[6]. Erməni mənbələrində kəndin adı Ğuzigedən, Ğuzigedan, Kuzikutan formalarında[5], Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Kuzikuden formasında[7] qeyd edilmişdir.

Toponimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Toponim əfşar türk tayfasından olan quzugüdənli etnonimi[8] əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 19. IV.1950-ci il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Ayqeşad qoyulmuşdur. Əsli Quzu-Kutan. Kənd qışlaq yerində quzuları saxlamaq üçün tikilmiş kutan əsasında yaranmışdır.[9]

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənddə tarixən azərbaycanlılar yaşamışdır. 1828-ci il Türkmənçay müqaviləsindən sonra azərbaycanlılar tarixi-etnik torpaqlarından deportasiya olunmuş və burada 1828–30-cu illərdə Türkiyənin Alaşkert, Sürməli, Muş vilayətlərindən ermənilər köçürülüb yerləşdirilmişdir[5]. XIX əsrin ortalarından əhalisi qarışıq kənd idi. 1886-cı ilə aid mə'lumata görə kənddə Azərbaycan türkləri və ermənilər yaşayırdılar. 1918-ci ildə kəndin azərbaycanlı əhalisi qovulmuş və Türkiyədən gəlmə ermənilər yerləşdirilmişdir[10][11]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
  2. ↑ PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
  3. ↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913. .
  4. ↑ Садраддин Али Ал-Хусайна. Ахбар ад-даулат ас-Селджукиййа. Ииздание текста, перевод, введение, примечания и приложения З.М. Буниятова. М., 1980. .
  5. ↑ 1 2 3 Hakopyan T. X., MəlikBaxşyan St. T., Barseğyan O. X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, "İrəvan Universiteti", 1986. s.228
  6. ↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z. Bünyatov və H. Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996. s.70
  7. ↑ Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскaго края, изданiя Кавказскaго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.146
  8. ↑ Sümər Faruq. Oğuzlar, Bakı, "Yazıçı", 1992. s.275
  9. ↑ Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Гузуҝүдән // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.
  10. ↑ Budaqov B.Ə. Türk uluslarının yеr yaddaşı. Bakı “Еlm”: Bakı, 1994. .
  11. ↑ Hubschmann H.Die Altarmenische grammatik, I. Jaepzig, 1985. .
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Quzugüdən_(Sərdarabad)&oldid=7204489"