Atabaska gölü
| Atabaska | |
|---|---|
| ing. Lake Athabasca | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 213 m |
| Eni | 50 km |
| Uzunluğu | 283 km |
| Sahil uzunluğu | 1900 km |
| Sahəsi | 7850 km² |
| Həcmi | 204.000 hm³ |
| Su tutumu | 274540 km² |
| Dərin yeri | 124 m |
| Orta dərinliyi | 20 m |
| Tökülən çay | Atabaska çayı |
| Axan çay | Kölə çayı |
| Yerləşməsi | |
| 59°16′00″ şm. e. 109°27′57″ q. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Kanada |
| Regionlar | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Atabaska (ing. Athabasca) — Kanadanın Saskaçevan (26 faizi) və Alberta (74 faizi) əyalətlərində yerləşən iri şirin sulu göl.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dene dillində Atabaska sözü ilə ilkin olaraq gölün cənub-qərb küncündə Atabaska çayının birləşməsindən yaranan böyük deltanı adlandırırdılar. 1801-ci ildən gölün adı indiki adına bənzəyən — "Athapaskow" olmuşdur 1820-ci ildə Corc Simpson həm gölü, həm də çayı Atabaska adlandırdı.
Coğrafiyası və təbii tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gölün sahəsi 7850, uzunluğu və eni müvafiq olaraq 283 və 50, maksimum dərinliyi 124 metrə bərabərdi. Böyüklüyünə görə göl Kanadanın 8-ci gölüdü.[1] Su Kölə və Makkenzi çayların sistemləri vasitəsilə göldən şimala axır, nəticədə Şimal Buzlu Okeanına axır.
Fort Chipewyan Albertada Avropanın ən qədim yaşayış məskənlərindən sayılır və gölün qərb sahilində yerləşir. Elə buradada Rivière des Rochers Atabaska gölünü qurudur və Kölə çayı tərəfinə axaraq, Vud Buffalo Milli Parkının şərq sərhədləri üzrə öz şimala yolunu tutur. Gölün şimal sahillində yerləşən Fond du Lak icmasının yaxınlığında gölün şərq hissəsi təxminən 1 km eninə qədər daralır, ordanda o, ən ucqar şərq nöqtəsinə olan Fon-Dyu-Lak çayının mənsəbinə qədər davam edir.
Böyük Ayı, Böyük Kölə və digər göllər kimi, Atabaskada böyük buzlaq gölü sayılan Makkonellin qalığı sayılır.
İnkişafı və ətraf mühiti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şimal sahilində uran və qızıl hasilatı burada Uran şəhəri sayılan Saskatchewan-ın yaranmasına gətirib çıxartdı, hansı ki mədən işçiləri və onların ailələri üçün yeni ev oldu. Sonuncu mədən 1980-ci ildə bağlansa da, hasilat əməliyyatlarının nəticələri şimal sahillərini çirkləndirdi. İddia olunur ki, yaxınlıqda əldə ədilən neft qumları göldə cari çirklənmə səviyyəsini artırır.[2] Atabaska gölün qum təpələri dünyada 58° şimalda yerləşən qum təpəlirndən ən böyüyüdü, onlar cənub sahilə aiddi.
Burada 23 növ balıq vardır, onun dərinliklərindən 1961-ci ildə rekord çəkidə 46.3 kq forel tutulmuşdur.[3]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Lake Athabasca // Atlas of Alberta Lakes. Edmonton: University of Alberta Press. 1990. ISBN 0-88864-214-8. 2011-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-26.
- ↑ Elizabeth Southren. "Deep In Canadian Lakes, Signs Of Tar Sands Pollution". National Public Radio. 2013-01-08. 2013-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-26.
Canadian researchers have used the mud at the bottom of lakes like a time machine to show that tar sands oil production in Alberta, Canada, is polluting remote regional lakes as far as 50 miles from the operations.
(#invalid_param_val) - ↑ "Lake Trout". Perspective Visuals, Inc. March 8, 2006. December 25, 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 26, 2015.