Təbii hüquq

Təbii hüquq (lat. lex naturalis) – dövlətdən asılı olmayan, insan zəkasından və "təbiətindən"irəli gələn ideal hüquq haqqında təlim.

Təbii hüquq ideyaları hələ antik dövrdə irəli sürülmüş (Sokrat, Platon və b.) orta əsrlərdə ilahiyyat qanununun çalarlarından biri hesab edilmişdir (Foma Akvinalı). Təbii hüquq ideyaları Qərbdə burjua inqlabları dövründə (XVII-XVIII əsrlər) daha çox yayılmışdır. Təbii hüquq haqqında təlimin tərəfdarları Qrotsi, Benedikt Spinoza, Con Lokk, Jan Jak Russo, Şarl Lui Monteskyö, Holbax, Kant, Radişşev və b. bu təlimdən formalizmin tənqidində, burjua cəmiyyətinin "təbiiliyinin" və "zəkaya uyğunluluğunun" əsaslandırılması üçün istifadə etmişlər.

Ədəbiyyat

Чичерин Б. Н. «История политических учений» (М., 1869—77); его же, «Политические мыслители древнего и нового Мира» (M., 1897);
Четвернин В. А. Современные концепции естественного права. М.: Наука, 1988.^{[ölü keçid]}
Stahl, «Geschichte der Rechtsphilosophie» (3-е изд., Гейдельб., 1856);
Bergbohm, «Jurisprudenz und Rechtsphilosophie» (т. I, Лпц., 1892);
Hildenbrand, «Geschichte u. System der Rechts- u. Staatsphilosophie. T. I. Das klassische Alterthum» (Лпц., 1860);
Kaltenborn, «Die Vorl ä ufer des Hugo Grotius auf dem Gebiete d. ius naturae et gentium» (Лпц., 1848);
Gierke, «Johannes Althusius u. die Entwickelung d. naturrechtlichen Staatstheorien» (Бресл., 1880);
Hinrichs, «Geschichte der Rechts- u. Staatsprincipien seit der Reformation» (Лпц., 1849—52);
Stintzing (продолж. Landsberg), «Geshichte der deutschen Rechtswissenschaft» (Мюнх., 188 0 —98);
Новгородцев, «Историческая школа юристов» (М., 1896);
E. Dahn, «Rechtsphilosophie» в Bluntschli-Brater’s «Staatswörterbuch» (т. 8).
Гуляихин В. Н. Диалектика естественного и позитивного права как источник общественно-правового прогресса // Юридические исследования. 2013. № 4. С. 221—238.