ГӀандисезул мацӀ
ГӀандисезул мацӀ | |
---|---|
къӀаваннаб мицӀцӀи qwavannab miċċi[1] | |
Территория | Хьондасеб Кавказ |
Регион | БакътӀерхьул Дагъистан |
Этниклъи | ГӀандисел |
КӀалъалел | 5,800 (2010 ценз)[2] |
Хьондакавказияб
| |
МацӀалъул кодал | |
ISO 639-3 | ani |
Glottolog | andi1255 |
ELP | Andi |
ГӀандисезул мацӀ — хьондакавказияб мацӀ, Авар–гӀандиял мацӀазул гӀаркьалиде кколеб, Дагъистаналъул Болъихъ мухъалда тӀибитӀараб ва жинда гӀандисезул 5,800 чиги кӀалъалеб (2010). Гьеб мацӀ хӀалтӀизабула ГӀанди гӀорккун ругел росабалӀ:[3] ГӀанди, Гъунха, ГъагъалӀ, ГӀашали, РикӀвани, Чанхъо, Зило, КванхидалӀ.[4]
There are four main dialects, Munin, Rikvani, Kvanxidatl, and Gagatl, which appear quite divergent. However, the dialects can be said to vary between villages: the "upper-group" contains Andi, Gagatl, Rikvani, and Zilo (where Andi and Zilo are considered their own dialects), whereas the "lower-group" contains Munin and Kvanxidatl. The upper-group lacks the affricate sound кьI.[4]
КӀалъалез литературияб мацӀлъун хӀалтӀизабула авар мацӀ, гьединго гӀурусги.[2]
Фонология
[хисизабизе | код хисизабизе]МацӀалда буго 43 рагьукъаб:[5]
Лабиал | Дентал/ алвеолар |
Пост- алвеоларияб/ палатал |
Велар | Увулар | Фарингеал/ Глоттал | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ленис | фортис | ленис | фортис | ленис | фортис | ленис | фортис | ||||
Назал | m | n | |||||||||
Плозив | гъугъаб | p | t | k | kː | ʔ | |||||
зирараб | b | d | ɡ | ||||||||
эйектив | pʼ | tʼ | kʼ | kːʼ | |||||||
Аффрикат | гъугъаб | tsː | tʃ | tʃː | qχ | ||||||
зирараб | dʒ | ||||||||||
эйектив | tsʼ | tsːʼ | tʃʼ | tʃːʼ | qχʼ | qχːʼ | |||||
Фрикатив | гъугъаб | s | sː | ʃ | ʃː | x | χ | χː | h | ||
зирараб | v | z | ʒ | ʁ | (ʕ) | ||||||
латерал | континуант | ɬ | |||||||||
аффрикат | tɬː | tɬːʼ | |||||||||
Вибрант | r | ||||||||||
Аппроксимант | l | j |
Гьениб буго щуго рагьараб гьаракь: /a, e, i, o, u/.
МугъчӀваял
[хисизабизе | код хисизабизе]- ^ Margus Kolga; Igor Tõnurist; Lembit Vaba; Jüri Viikberg (1993). "The Andis". The Red Book of the Peoples of the Russian Empire.
- ^ a b ГӀандисезул мацӀ — Ethnologue (19б ред., 2016)
- ^ The peoples of the Red Book: Akhvakhs
- ^ a b "Andijskij Yazyk".
- ^ "Consonant Systems of the North-East Caucasian Languages: Andi". Архивация оригинал (2022-11-16). Щвей 2024-03-16.
ТӀадеги цӀалиялъе
[хисизабизе | код хисизабизе]- Verhees, Samira (2020). "Evidentiality in the Rikvani Dialect of Andi". Iran and the Caucasus. 24 (3): 309–324. doi:10.1163/1573384X-20200305. S2CID 225502952.
- Wixman, Ronald (1984). The Peoples of the USSR: An Ethnographic Handbook. Armonk, NY: M. E. Sharpe. гь. 11.
- Церцвадзе Ил. Андийский яз. Тб., 1965 (на груз. яз.);
- Алексеев М. Е. Андийский язык // Языки мира. Кавказские языки. М., 1999.
- Этимология 1539 андийских слов в БД «StarLing database server» Sergei Starostin
- [1] // The Book of Luke in Andi Language.
- [2] // Glottolog.org Language Map
- Страницы, использующие расширение JsonConfig
- Language articles citing Ethnologue 19
- Гьумерs къокъаб хъвайгун
- Short description is different from Wikidata
- ГӀадатаб ИФАгун гьумерал
- AC with 0 elements
- Pages with red-linked authority control categories
- Хьондакавказиял мацӀал
- ГӀандиял мацӀал
- Россиялъул мацӀал
- ТӀагӀунел кавказиял мацӀал