Xanadú

Sitiu de Xanadú

Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO
Llugar	China
Criterios	Cultural: i, ii, iii
Referencia	1389
Inscripción	2012 (XXXVI Sesión)
Área	Asia y Oceanía

Anque Matteo Ricci y Bento de Góis yá demostraren que Cathay ye a cencielles otru nome pa China, el cartógrafu inglés John Speed en 1626 siguió cola tradición d'amosar Cathaya, el Reinu xefe del gran kan al nordeste de China. Nel so mapa, asitió Xandu al este de la metrópolis de Cathayan como Cambalu

Xanadú, Xanadu, Zanadu o Shangdu (Shàngdū en pinyin) yera la capital de branu del Imperiu mongol de Kublai Kan, imperiu qu'ocupaba gran parte d'Asia. Afayos arqueolóxicos conclúin que la ciudá taba asitiada na actual provincia de Mongolia Interior, en China. La ciudá tenía trés partes: la ciudá esterior», la ciudá interior» y el palaciu, onde Kublai Kan permanecía pel branu. Créese que'l palaciu de Xanadú yera la metá de grande que la Ciudá Prohibida, en Beixín. Los restos modernos más visibles son les muralles en tierra, según la plataforma circular de lladriyu nel centru de la ciudá interior.

En 2012, la UNESCO declaró'l sitiu históricu de Xanadú como parte del Patrimoniu de la Humanidá.

Significáu

Los kanes mongoles abrieron l'imperiu a los viaxeros occidentales, dexando a esploradores como'l venecianu Marco Polo (que la visitó en 1275) comunicar les maravíes d'oriente a los europeos.

Xanadú convirtióse nuna metáfora de la opulencia, gracies sobremanera al poema Kubla Khan de Samuel Taylor Coleridge qu'empieza con estos versos:

In Xanadu did Kubla Khan	En Xanadú fixo Kubla Khan
A stately pleasure-dome decree;	construyir una maraviyosa cúpula del prestar;
Where Alph, the sacred river, ran	Onde Alf, el ríu sagráu, corría
Through caverns measureless to man	Al traviés de covarones inconmensurables pal home
Down to a sunless sía.	Baxando escontra un mar ensin sol.

Referencies a Xanadú

Xanadú ye un nome bien utilizáu pa remembrar un llugar de luxu y misteriu o esuberancia. Por casu, pa bautizar llugares imaxinarios o establecimientos.

• Yera'l nome del palaciu del Citizen Kane na película homónima d'Orson Welles.
• Yera'l nome de la comuña hippie na película Nel nome del padre.
• Ye'l nome d'una cadena montascosa en Titán (satélite de Saturnu).
• El proyeutu Xanadú foi un modelu de hipertestu global diseñáu por Ted Nelson en 1960.
• Aludir nel poema sinfónicu El domo del prestar de Kublai Kan de Charles Tomlinson Griffes.
• El descensu de Xanadú ye una novela de Harold Robbins
• Ye'l títulu d'un cantar del grupu canadiense de rock progresivu Rush, compuesta pal so quintu álbum "A Farewell to Kings" en 1977.
• 'La lleenda de Xanadu" (The legend of Xanadu) ye un cantar del grupu Dave Dee, Dozy, Beaky, Mick & Tich [1] qu'algamó la primer llista d'ésitos nel Reinu Xuníu en 1968
• Madrid Xanadú ye unu de los centros comerciales más famosos de les contornes de Madrid.
• Ye'l nome d'un planeta nel rellatu "Escontra un mar ensin sol" arrexuntáu nel llibru "La Dama muerta de Clown Town" Señores de la Instrumentalidad II, del escritor de ciencia ficción Cordwainer Smith.
• Ye nomáu nel cantar "Les mios gafes" de La Orquesta Mondragón
• Ye nomáu nel cantar Españando dende l'océanu del grupu Sumo: "And in old Pekin / And in Katmandu / And in Xanadu / I'm bursting out of the ocean / I'm bursting out of the ocean".
• Ye'l títulu d'una película musical de 1980 protagonizada por Olivia Newton-John, qu'inclúi un cantar del mesmu nome del grupu Electric Light Orchestra xunto a la mesma Olivia, llegando a algamar la primer posición de les llistes britániques en 1980.
• Ye'l nome d'un casino de Las Vegas na novela Los tontos muerren y na so secuela "L'últimu Don", de Mario Puzo.
• Ye'l títulu d'un cantar d'Illya Kuryaki and the Valderramas.
• Ye'l títulu d'un cantar de Boom Boom Kid.
• Ye la discoteca inaugurada nos años 70 pola familia del cineasta Amalio Cueves en Quintana de la Serena (Badayoz-Estremadura).
• Yera'l país del que procedía Mandrake el magu.
• Na serie d'anime Shakugan non Shana dáse-y esti nome a un paraísu creáu pol "Dios de la Creación".
• Na serie d'anime Danganronpa: The Animation ye nomáu por Monokuma.
• Nel videoxuegu RPG Final Fantasy XIII-2 el casino perdíu nel continuu espaciu-tiempu tien esti nome namái na versión con diálogos n'español.
• Nel videoxuegu Touhou Project, l'enemigu final de la manera Pantasma de la séptima instalación, Yukari Yakumo, usa una carta llamada "Espíritus Malinos 'Xanadú de Rectes y Curves'".
• Nel dibuxu animáu Los Padrinos Máxicos, el fada más axatada de toes ayudó a construyir Xanadú, pero Cosmo convertir en Pittsburgh.
• Ye un trucu de Zoo Tycoon pa consiguir Unicornios.
• El grupu de K-Pop Girls' Generation menta a Xanadú nel so cantar 'Reflection' del segundu álbum xaponés como: Toi na zona, cayendo, como una ilusión de Xanadú
• Ye una tema de Les Nates, del discu Livin' la Weeda Lloca *

El grupu de Power Metal Blind Guardian menta a Xanadú nel so cantar 'Sacred Mind' del álbum 'Beyond the Red Mirror'.

Ver tamién

• Karakorum, primer capital mongola fundada por Genghis Khan, construyida en piedra por Ogedei Khan en 1220
• Shangri-La, ciudá mítica creada pol escritor británicu James Hilton (1900-1954) na so novela Lost horizon (1933).
• Shambhala
• Xanadu (Titán)

Referencies

• Datos: Q471765