Costa-Gavras
Esti artículu o seición necesita un ameyoramientu no que cinca a la redaición, la gramática o la ortografía. |
Konstantinos Gavras, llamáu Costa-Gavras, ye un direutor de cine francu-griegu, nacíu en Lutra-Iraias, Atenes, Grecia, el 13 de febreru de 1933.
Cada película que dirixe sírvelu pa faer patente'l so compromisu políticu. Na so primer dómina dedicar al thriller políticu y el drama sentimental, nos últimos años dedícase más a la ficción social.
Biografía
[editar | editar la fonte]Cuando dexa Atenes pa dir a París, llicencióse en lliteratura. Depués entra nel Institutu d'Altos Estudios Cinematográficos (IDHEC) y trabaya d'ayudante de Henri Verneuil, Jacques Demy y René Clément.
La película Le Jour et l'heure, de René Clément, na que trabaya d'ayudante, déxa-y conocer a Simone Signoret y Yves Montand, colos que va trabar una amistá duradera. En lleendo'l llibru Los raíles de la muerte de Sébastien Japrisot, escribió'l guión y consiguió interesar al productor Julien Derode. La película tuvo un gran ésitu en Francia ya inclusive nos Estaos Xuníos, onde recibió unes bones crítiques.
Tres una estancia en Grecia, conoz el llibru de Vassilis Vassilikos, Z, nel que se reconstrúi'l asesinatu entamáu pola policía d'un líder izquierdista, y l'intentu d'amarutalo d'accidente. En cuanto vuelve a Francia, escribe'l guión en collaboración con Jorge Semprún. Al nun atopar financiamientu, fala con Jacques Perrin, al que conocía de la película Los raíles de la muerte. Aprovechando esta ocasión, Jacques Perrin crea la so propia productora pa montar la película y utilizar los sos contactos, cuantimás, los que tenía n'Arxelia. Ellí van rodar. Jean-Louis Trintignant aceptó trabayar con una baxa remuneración, y lo mesmo fixo Yves Montand. La película tuvo un enorme ésitu en tol mundu, col públicu aplaudiendo a la fin de les representaciones; llogró'l "premiu del Xuráu" nel Festival de Cannes, los Óscar a la meyor película estranxera y al meyor montaxe.
Tres el montaxe de "Z", una Nuechebona, Claude Lanzmann fála-y de Lise y Artur London que fuera viceministru d'Asuntos esteriores de Checoslovaquia y yera unu de los trés fugaos de los procesos que se llevaren a cabu en Praga en 1952 (Xuiciu de Slansky, en:Slánský trial). Munchos intelectuales de la so xeneración habíense vistu estelaos pol comunismu. Tamién Yves Montand xunir al proyeutu de La confesión (fr:L'Aveu), y tres l'ésitu de "Z" consigue dineru pa llevar a cabu'l so proyeutu.
"La Confesión" estrenóse dempués de "Z", y nun momentu bastante maniquéu: foi acusáu primero d'atacar a la derecha y depués a la izquierda, cuando lo único que faía yera denunciar los totalitarismos. Dalgunos nunca-y perdonaron haber llevantáu'l telón que cubría'l estalinismu y en ciertos círculos culturales foi consideráu un apestáu. La película tuvo un gran ésitu y convirtióse n'auténticu fenómenu políticu y cultural que marcó una dómina.
De 1973 ye una de les sos meyores películes, Estáu de sitiu. Tres años dempués foi xuráu del Festival de Cannes de 1976.
La película Clair de femme (1979) ta basada nuna novela de Romain Gary, quién cuntó que per primer vegada taba satisfechu cola adautación a la pantalla d'una de les sos obres. Costa-Gavras sintióse esteláu por esta historia. A Dustin Hoffman paeció-y una de les histories d'amor más formosu que conociera y, mientres el rodaxe de Mad City, suxirió-y la idea de faer un remake.
El guión de la película Desapaecíu (1982) ta basáu nel llibru de Thomas Hauser La execución de Charles Horman, basáu de la mesma nuna historia real. La película cunta la historia de la desapaición d'un mozu periodista estauxunidense mientres el golpe d'Estáu de 11 de setiembre de 1973 de les fuercies armaes contra'l gobiernu de Salvador Allende en Chile. La película llevantó un gran discutiniu n'Estaos Xuníos, yá que pon de manifiestu l'actuación de los axentes del gobiernu estauxunidense y la responsabilidá de la CIA nesi golpe d'Estáu. La estrema derecha d'Estaos Xuníos esixó qu'esi comunista européu nun trabayara nel país. Sicasí, la película consiguió la Palma d'Oru y el Premiu a la meyor interpretación masculina para Jack Lemmon nel Festival de Cannes de 1982, y l'Óscar al meyor guión. Les universidaes estauxunidenses siguen estudiando esta película como una de les importantes.
Dalgunos de los sos proyeutos nun los realizó, como ye, por casu, la idea de llevar al cine la novela del arxelín Boualem Sansal El xuramentu de los bárbaros, pa la cual Jorge Semprún trabayó na so guión.[19]
El cine de denuncia social y política de Costa-Gavras
[editar | editar la fonte]Costa-Gavras ye unu de los pocos autores (xunto con Gillo Pontecorvo, Ken Loach y pocos más) que cultiva un cine de tema crítica y sociopolítico. Missing (Desapaecíu) trataba de la complicidá d'Estaos Xuníos nel golpe d'Augusto Pinochet. En Estáu de sitiu denuncia la connivencia de la CIA cola asesina Dictadura cívicu-militar n'Uruguái (1973 - 1985); en La confesión trata ensin papes na boca les tortures del estalinismu; en Seición especial, el collaboracionismu del gobiernu de Vichy colos invasores nazis; en La caxa de música de los criminales de guerra entá ocultos. Esto valió-y non poques crítiques y discutinios: foi acusáu d'antisemita por Hanna K y de desagradecíu cuando na película norteamericana Betrayed afayó'l fascismu latente nel fondu sur d'Estaos Xuníos. Denunció les bones rellaciones qu'hubo ente la Santa Sede y Hitler en Amén, les congoxes de los emigrantes en Edén al Oeste y de los paraos en Arcadia y la voracidad de los banqueros en El capital. A última hora, en pallabres del críticu Diego Galán, "el so cine compón una crónica política de les principales páxines de la segunda metá del sieglu pasáu… y qu'entá sigui reflexando'l presente".[20]La selmana del cine de Valladolid en 2003 y el festival Lumière de Lyon en 2015 dedicaron a esti direutor amplies retrospectives.
Gallardones llograos
[editar | editar la fonte]- Por Z en 1969:
- Premiu del Xuráu nel Festival de Cannes de 1969;
- Óscar a la meyor película de fala non inglesa y al meyor montaxe.
- Por Desapaecíu en 1982:
- Palma d'Oru y Premiu a la meyor interpretación masculina nel Festival de Cannes de 1982;
- Óscar al meyor guión adautáu.
- Osu d'oru nel Festival Internacional de Cine de Berlín por La caxa de música en 1989.
Filmografía
[editar | editar la fonte]Como ayudante de direición
[editar | editar la fonte]- Le Jour et l'heure de René Clément con Simone Signoret y Yves Montand.
- Les Félins de René Clément.
Como direutor
[editar | editar la fonte]- 1965 : Los raíles de la muerte con Simone Signoret y Yves Montand
- 1967 : Un homme de trop con Charles Vanel y Bruno Cremer
- 1969 : Z con Yves Montand y Jean-Louis Trintignant
- 1971 : La confesión con Yves Montand y Simone Signoret
- 1973 : Estáu de sitiu con Yves Montand y Renato Salvatori
- 1975 : Seición especial con Michael Lonsdale y Louis Seigner
- 1979 : Clair de femme con Romy Schneider y Yves Montand
- 1981 : Desapaecíu con Jack Lemmon y Sissy Spacek
- 1983 : Hanna K con Jill Clayburgh y Jean Yanne
- 1985 : Conseyu de familia con Fanny Ardant y Remi Martin
- 1987 : Betrayed con Debra Winger y Tom Berenger
- 1989 : La caxa de música con Jessica Lange y Armin Mueller-Stahl
- 1991 :
- Pour Kim Song-Man con MC Solaar, Sai Sai
- Contre l'oubli codirixíu con Chantal Akerman, René Allio
- 1993 : Un pequeñu apocalipsis con Pierre Arditi, André Dussollier
- 1995 :
- Lumière y compañía codirixíu con Lasse Hallström, Abbas Kiarostami
- À propos de Nice, la suite codirixíu con Catherine Breillat
- 1997 : Mad City con Dustin Hoffman y John Travolta
- 2001 : Amen. con Ulrich Tukur y Mathieu Kassovitz
- 2004 : Arcadia con José Garcia
- 2009 : Edén al Oeste con Riccardo Scamarcio
- 2012 : El capital con Gabriel Byrne
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ URL de la referencia: http://www.theyshootpictures.com/costagavrasconstantin.htm.
- ↑ Afirmao en: Internet Movie Database. Identificador IMDb: nm0002020. Data de consulta: 17 ochobre 2015. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: coleición en llinia del Muséu d'Arte Modernu de Nueva York. Identificador MoMA de artista: 37019. Data de consulta: 4 avientu 2019. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ URL de la referencia: https://www.lepoint.fr/culture/tahar-ben-jelloun-costa-gavras-une-vie-pleine-sans-ellipse-04-04-2018-2207926_3.php. Data de consulta: 15 marzu 2022.
- ↑ URL de la referencia: https://www.nytimes.com/1973/04/22/archives/costagavras-im-not-antiamerican-movies-to-criticize-a-certain.html. Data de consulta: 30 marzu 2022.
- ↑ 6,0 6,1 Afirmao en: Internet Movie Database. Identificador IMDb: nm0002020. Data de consulta: 30 marzu 2022. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Identificador CONOR.SI: 52786275. Afirmao en: CONOR.SI.
- ↑ URL de la referencia: https://edgarawards.com/category-list-best-motion-picture/. Data de consulta: 30 marzu 2022.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 URL de la referencia: https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1970. Data de consulta: 18 marzu 2022.
- ↑ 10,0 10,1 URL de la referencia: https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1983. Data de consulta: 18 marzu 2022.
- ↑ Direición web d'archivu: https://archive.ph/VDl7. Data d'archivu: 5 avientu 2012.
- ↑ «Diario Oficial de la República Francesa» (francés) páxs. 7294 (16 mayu 2000). Consultáu'l 23 xunetu 2019.
- ↑ «Diario Oficial de la República Francesa» (francés) páxs. 5480 (31 marzu 2013). Consultáu'l 23 xunetu 2019.
- ↑ URL de la referencia: http://www.elpuntavui.cat/cultura/article/19-cultura/1186847-el-cineasta-costa-gavras-es-el-guanyador-del-xxix-premi-internacional-catalunya.html.
- ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/Winners-2018.832.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20190706164023/https://www.europeanfilmacademy.org/Winners-2018.832.0.html. Data de consulta: 25 febreru 2020.
- ↑ «Diario Oficial de la República Francesa» (francés) (14 xunetu 2019). Consultáu'l 23 xunetu 2019.
- ↑ URL de la referencia: https://x.com/JLouisDeveze/status/1574449626425528321.
- ↑ Tienes d'especificar urlarchivu = y fechaarchivu = al usar {{cita web}}.«Nominations for the European Film Awards 2020» (10 payares 2020). Consultáu'l 10 payares 2020.
- ↑ Ameziane Farhani. Jorge Semprun: Voyageur de l'humain Archiváu 2015-01-23 en Wayback Machine, El Watan, 11.06.2011, reproducíu en -y Blogue de Lalla Ghazwana; accesu 15.10.2011
- ↑ Diego Galán, "Costa-Gavras", n'El País, 16-X-2015: https://cultura.elpais.com/cultura/2015/10/15/actualidad/1444912156_489383.html
- ↑
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
- Homes
- Persones nacíes en 1933
- Persones vives
- Wikipedia:Revisar traducción
- Direutores de cine de Grecia
- Direutores ganadores del premiu Óscar a la meyor película en llingua non inglesa
- Ganadores del premiu Óscar al meyor guión adautáu
- Candidatos al premiu Óscar a la meyor direición
- Wikipedia:Páxines con enllaces interllingüísticos
- Wikipedia:Mantenimientu:Persones ensin plantía nym