Saltar al conteníu

Braga

Coordenaes: 41°32′N 8°25′W / 41.53°N 8.42°O / 41.53; -8.42
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Pa ver otros usos d'esti términu, braga (dixebra).
Braga
Alministración
PaísBandera de Portugal Portugal
Distritu portugués Distritu de Braga
Tipu d'entidá ciudá de Portugal
Nome llocal Braga (pt)
Códigu postal 470x
Xeografía
Coordenaes 41°32′N 8°25′W / 41.53°N 8.42°O / 41.53; -8.42
Braga alcuéntrase en Portugal
Braga
Braga
Braga (Portugal)
Superficie 183.4 km²
Altitú 215 m
Llenda con
Demografía
Población 181 494 hab. (2011)
Porcentaxe 99.77% de Distritu de Braga
Densidá 989,61 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu 253
Estaya horaria Hora de Europa Occidental (es) Traducir
Llocalidaes hermaniaes Puteaux, Santa Fe, Clermont-Ferrand, Cluj-Napoca y Rio de Janeiro
cm-braga.pt
Cambiar los datos en Wikidata

Braga (Tocante a esti soníu [ˈbɾaɣɐ] (?·i); del llatín Bracara Augusta), tamién conocida como la ciudá de los arzobispos ye una ciudá histórica ya inmemorial portuguesa asitiada al norte del país, capital del Distritu de Braga. Asitiar na rexón estadística del Norte (NUTS II) y na comunidá intermunicipal del Cávado (NUTS III). Cuenta con 181 819 habitantes (2011) y 800 000 nel área metropolitana (GAM do Minho). Ye la tercer ciudá más poblada de Portugal, tres Lisboa y Porto. En 2012 Braga foi la Capital Europea de la Mocedá, el mayor eventu d'Europa dedicáu a los mozos.[1] Los ríos Este y Cávado traviesen la ciudá. El conceyu de Braga llenda al norte col d'Amares, al este con Póvoa de Lanhoso, al sur con Guimarães y Vila Nova de Famalicão, y al oeste con Barcelos y Vila Verde.

Situación

[editar | editar la fonte]

Braga atopar a 24 km de Guimarães, 61 km de Viana do Castelo, 76 km de Porto, 78 km de Tui (Galicia, España), 109 km de Vigo (Galicia), 119 km de Vila Real (Trás-os-Montes), 170 km de Coímbra (Beira Litoral), 188 km de Santiago de Compostela (Galicia), 259 km de La Coruña (Galicia), 366 km de Lisboa, 460 km d'Uviéu (Asturies, España), 574 km de Madrid, 575 km de Salamanca (Castiella y Lleón, España), 601 km de Faro (Algarve), 685 km de Bilbao (País Vascu, España) y 1127 km de Barcelona (Cataluña, España).[2]

Noroeste: Vila Verde Norte: Amares Nordeste: Póvoa de Lanhoso
Oeste: Barcelos Este: Póvoa de Lanhoso
Suroeste: Vila Nova de Famalicão Sur: Vila Nova de Famalicão y Guimarães Sureste: Guimarães

Clima

[editar | editar la fonte]

Braga tien un Csb[3] (templáu con branu secu y templáu) según la clasificación climática de Köppen.

  Parámetros climáticos permediu de  
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Temperatura máxima absoluta (°C) 24.0 23.5 29.5 31.0 35.5 38.5 38.5 39.5 38.5 33.3 28.5 24.1 39.5
Temperatura máxima media (°C) 13.7 14.8 17.6 18.3 21.1 25.4 27.8 28.0 25.5 20.9 16.8 14.4 20.3
Temperatura media (°C) 9.0 9.9 12.3 13.2 15.8 19.5 21.4 21.4 19.4 15.9 12.3 10.2 15.0
Temperatura mínima media (°C) 4.3 4.9 7.0 7.9 10.4 13.5 14.9 14.7 13.2 10.8 7.7 6.0 9.6
Temperatura mínima absoluta (°C) -6.3 -4.5 -5.0 -1.2 -0.5 3.3 7.5 6.7 3.8 2.5 -1.7 -2.5 -6.3
Precipitación total (mm) 176.4 114.8 121.6 130.8 112.9 48.6 22.0 34.0 81.7 191.7 193.9 220.2 1448.6
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm) 14.8 13.5 12.2 40.5
Fonte: Institutu de Meteoroloxía, IP Portugal. Datos de precipitación y temperatura pal periodu 1971-2000 en Braga[4] 23 d'ochobre de 2012

Historia

[editar | editar la fonte]

Neolíticu, Edá del bronce y Edá del fierro

[editar | editar la fonte]
Dolmen en Mamoa de Lames, monumentu megalíticu nel conceyu de Braga.

Les buelgues de la presencia humana na rexón daten de fai miles d'años, como lo demuestren dellos afayos. Unu de los más antiguos ye'l Mamoa de Lames, un monumentu megalíticu construyíu nel periodu neolíticu. Sicasí, solo puede demostrase la esistencia d'asentamientos en Braga na Edá del bronce.[5]

Na Edá del fierro, desenvolviéronse los castros. Estos asentamientos yeren propios de llugares en relieves altos. Los sos habitantes yeren los celtes y esta rexónsobremanera, taba habitada polos brácaros.[5]

Antigüedá clásica

[editar | editar la fonte]
Fonte del Ídolu, del periodu romanu, cuando la ciudá tenía'l nome de Bracara Augusta y yera capital de la provincia romana de Gallaecia.

El primer contautu ente brácaros y romanos tuvo llugar ente 138 y 136 e. C., coles espediciones militares romanes de reconocencia. Mientres el segundu sieglu antes de Cristu, la rexón foi tomada polos romanos. De magar, y hasta la fundación de la ciudá de Bracara Augusta, la rexón vivió en paz, lo que favoreció'l desenvolvimientu y el comerciu, apurríos poles rellación col Imperiu Romanu.[6]

Dempués de les Guerres Cántabres que punxeron fin a la conquista de la Península Ibérica, l'emperador romanu César Augusto fundó tres ciudaes nel noroeste de Hispania: Bracara Augusta, Lucus Augusti y Asturica Augusta.[7] Créese que los romanos construyeron la ciudá en 15-16 e.C. col nome de Bracara Augusta, dempués de la campaña d'Augusto contra cántabros y ástures.[6][7][8] Convertir na capital de la provincia de la Gallaecia.

La centralidad del territoriu ente los ríos Duero y Miño y la confluencia d'una vasta rede de senderos naturales yeren aparentes pa un desenvolvimientu importante de les actividaes económiques. Estes condiciones favorecieron l'asimilación d'organización política romana y, sobremanera, l'aumentu del comerciu a llarga distancia.[6]

Bracara Augusta foi una importante ciudá comercial que se benefició descomanadamente del tráficu marítimu intensu y bien entamáu que xunía a los diversos centros productores del Imperiu Romanu. Ente los productos comercializaos, destacaben la cerámica, el vidriu, oxetos de luxu y productos alimenticios como'l vinu, productos ellaboraos de pexe y l'aceite.[6]

La posición geoestratégica de Bracara Augusta, como un mercáu importante, favoreció l'establecimientu d'artesanos y talleres especializaos de cerámica, producción de vidriu, fundición de bronce, oru y fierro, según la industria testil y la fabricación de pigmentos. Anque estos talleres alcontrábense preferentemente nes contornes de la ciudá, tamién s'atoparon rastros de los sos allugamientos dientro de Bracara Augusta.[6]

En 388 fundóse l'Obispáu de Bracara, convirtiéndose Paternu nel primer obispu.[9]

Alta Edá Media

[editar | editar la fonte]
Capiya de San Fructuoso de Montelius, del sieglu VII.

Dominiu suevu y visigodu

[editar | editar la fonte]

La cayida del Imperiu romanu dio llugar, en 411, a la conquista de la Gallaecia polos suevos, que caltendríen la capital na ciudá hasta la derrota d'estos polos visigodos nel añu 585.[10][11] El sacerdote de Braga, Paulo Osório, asistió a la invasión de los suevos y dexó escritu que «rápido camudaron la espada pol aráu y fixéronse amigos» de la población llocal.[10] San Martín de Braga, obispo de Braga sol dominiu suevu, foi (xunto con San Fructuoso, obispu del periodu visigodu) una referencia bien relevante na historia de la Gallaecia, dada la importancia que tuvo na organización diocesana y l'ordenación territorial nes parroquies.[12] Muertes arqueolóxiques de los periodos suevo y visigodo inclúin una construcción compuesta por un ábside semicircular y trés naves en Santa Marta das Cortiças, la Basilica de San Martín de Braga (São Martinho de Dume) y la Capiya de San Fructuoso de Montelius.[12][13][14]

Braga permanecería baxu dominiu visigodu hasta la conquista musulmana d'Hispania.

Dende la conquista musulmana hasta'l sieglu X

[editar | editar la fonte]
Braga nel contestu de reconquistar cristiana.

Nel añu 716, los árabes conquistaron Braga, lo que causó graves daños na ciudá, en gran parte por cuenta de la so importancia relixosa.[15][16] Foi reconquistada en 868 por Alfonsu III d'Asturies.[15][17]

En 883, Alfonsu III confirmó la donación de Montélios (na actual freguesia de Real) a Compostela y en 887 donó'l territoriu de Dume a Rosendo, obispu de Mondoñedo.[18]

Cuando, tres el so fallecimientu, Alfonsu III el Magno estremó'l so reinu ente los sos fíos en 908, asignó'l Reinu de Galicia a Ordoño I de Galicia, qu'afitó la so capital en Braga.[19][20] Sicasí, la muerte del so hermanu García I otorgaría-y la corona del Reinu de Lleón, pasando Galicia a depender de dichu reino y perdiendo Braga la condición de capital.[21]

Baxa Edá Media

[editar | editar la fonte]
Mapa de la ciudá medieval de Braga.

Dende'l sieglu X hasta la independencia de Portugal

[editar | editar la fonte]

Nel sieglu XI la ciudá foi reorganizada, probablemente cola nueva denominación de Braga. La construcción de la muralla de la ciudá y de la catedral empecipiar por orde del obispu Pedro de Braga, sobre los restos d'un antiguu templu romanu dedicáu a la diosa Isis, que más tarde se convirtió nuna ilesia.[15] La ciudá desenvolvióse alredor de la catedral, quedándose confinada al perímetru cercáu.[15] En 1071 fundóse'l Archidiócesis de Braga arzobispáu de Braga, convirtiéndose Pedro nel primer arzobispu.[9] Cola elevación del obispáu de Braga a arzobispáu, la ciudá recuperó una enorme importancia na Península Ibérica.[16]

En 1093, Braga foi ufiertada como dote por Alfonsu VI de Lleón, a la so fía Teresa, na ocasión del so matrimoniu con Enrique de Borgoña, conde de Portugal.[22] Estos fueron los señores de la ciudá ente 1096 y 1112. En 1112, Enrique de Borgoña donó la ciudá a los arzobispo.[23][9][16] El 27 de mayu de 1128, confirmóse y amplió el Couto de Braga al Arzobispu Paio Mendes, y concedióse-y el privilexu d'acuñar moneda como compensa pol sofitu a la revuelta d'Alfonso Enríquez contra la so madre, Teresa de Lleón.[9]

Dende la independencia de Portugal hasta'l sieglu XV

[editar | editar la fonte]

Tres la independencia de Portugal, proclamada por Alfonso Enríquez en 1139 y reconocida por Alfonsu VII de Lleón en 1143, Braga pasó a formar parte del nuevu reinu, al que pertenecería hasta l'actualidá.

En 1327, el rei Alfonsu IV invadió la xurisdicción temporal del entós arzobispu Gonçalo Pereira, güelu del xeneral portugués Nuno Álvares Pereira, y nomó notarios del reinu a Braga.[9] L'arzobispu escomulgar y espulsar de la ciudá. En 1341 les autoridaes reales volvieron entrar na ciudá, polo que l'arzobispu volvió escomulgalos. El correxidor Afonso Domingues tomó'l castiellu y el palaciu municipal. Más tarde estos edificios fueron restituyíos al arzobispu, por Alfonsu IV.[9] Mientres, en 1336, foi construyíu'l Palaciu Arzobispal orixinal, pol arzobispu Gonçalo Pereira.[9]

En 1402, l'arzobispu Martinho Afonso de Miranda dio la xurisdicción de la ciudá a la corona, en cuenta de rentes y otres concesiones, lo mesmo que de la regulación de les obligaciones de los llabradores y artesanos de Braga, incluyendo les obres d'arreglos del palaciu.[9]

En 1472, el rei Alfonsu V restauró la xurisdicción temporal de Braga al arzobispu Luís Pires. Los arzobispos empezaron a utilizar el títulu de "señor de Braga y primáu de les Hespanhas".[9]

Edá Moderna y Edá Contemporánea

[editar | editar la fonte]

Dende'l sieglu XVI hasta'l final de la monarquía

[editar | editar la fonte]
Palaciu de Raio.

Nel sieglu XVI, l'arzobispu de Braga, Diogo de Sousa, modificó fondamente la ciudá, cola construcción de nueves cais, places y nuevos edificios, lo que causó tamién la crecedera de la ciudá más allá del perímetru cercáu.[16]

Dende'l sieglu XVI hasta'l sieglu XVIII, por entemediu de dellos arzobispos, los edificios d'arquiteutura medieval fueron progresivamente reemplazaos por edificios construyíos según l'arquiteutura relixosa del so tiempu.[16]

Nel sieglu XVIII, Braga convertir nel ex libris del Barrocu en Portugal. Una vegada más, por entemediu de dellos arzobispos, los edificios relixosos camudar de nuevu cola introducción de los estilos barrocu y neoclásicu.[16]

Nos cien años siguientes, españaron dellos conflictos por cuenta de les invasiones franceses y a les Guerres Lliberales. La ciudá foi un escenariu d'una batalla y foi víctima de diversos saqueos realizaos poles tropes de Napoleón Bonaparte. En 1834, col final de les lluches lliberales, espulsar a delles órdenes relixoses de la ciudá y los sos bienes fueron dexaos na ciudá.[16]

A finales del sieglu XIX, el centru de la ciudá pasó a ser l'avenida Central, en llugar de la zona de la Catedral de Braga. En 1875, inaugurar pol rei Lluis I el ferrocarril y l'estación ferroviaria de Braga.[16]

Sieglu XX (Finales de la monarquía y República)

[editar | editar la fonte]

Nel sieglu XX produció una revolución nel tresporte y na infraestructura básica. Foi reformulada l'avenida da Liberdade, onde se destacar el Teatru Circu y los edificios de la zona este. A finales del sieglu XX, Braga tuvo un gran desenvolvimientu y convirtióse na tercer ciudá del país fuera de les árees metropolitanes de Lisboa y Porto, un estatus que caltién anguaño.[16]

El 28 de mayu de 1926, el xeneral Gomes da Costa empezó nesta ciudá la Revolución del 28 de mayu de 1926, que conduciría a la dictadura militar y al réxime del Estado Novo de Salazar.[15]

Anguaño, Braga ye una de les ciudaes más nueves d'Europa, polo que ye una ciudá dinámico y enérxico.[16]

La archidiócesis de Braga

[editar | editar la fonte]
Artículu principal: Archidiócesis de Braga
Puerta Nueva de Braga

Mención especial na historia de la ciudá merecer l'archidiócesis bracarense. Creada nel sieglu IV, tenía prominencia ente los otros obispaos de la Gallaecia, celebrándose nella dellos conceyos (destacar ente ellos el de 563, que condergó como herexía el priscilianismo).[9][24][25] La conquista musulmana supunxo la so desapaición, resurdiendo nel añu 1071.[9] Los conflictos coles autoridaes eclesiástiques de Santiago de Compostela nun torgar la construcción d'una catedral que, en siendo destruyida por un terremotu en 1135, se reedificaría hasta convertise nun pimpanu edificiu y nel principal monumentu de la ciudá.[26][27]

Braga anguaño

[editar | editar la fonte]
Vista de Braga en 1849-1873.

Con más de 180 000 habitantes, Braga ye una de les ciudaes económicamente más dinámiques y poblaes de Portugal. Importante centru de comunicaciones, destaca pol so comerciu y pol turismu que xenera'l so cascu históricu. De la mesma, la ciudá cunta con dos universidaes (la Universidade Católica Portuguesa y la Universidade do Minho) y con una decena de museos, y ye considerada unu de los centros culturales más importantes de too Portugal.

L'alcalde ye Ricardo Rio (Partíu Social Demócrata).

Evolución demográfica

[editar | editar la fonte]
Población del conceyu de Braga (1801-2011)[28][29][30]
1801 1849 1900 1950 1970 1981 1991 2001 2011
30.552 40.004 58.339 84.142 96.220 125.472 141.256 164.192 181.494

Freguesías (parroquies)

[editar | editar la fonte]
Distribución de les freguesías nel conceyu de Braga.

(APU = Área predominantemente urbana)

Gastronomía

[editar | editar la fonte]

Braga ye famosa poles sos numberoses recetes de bacaláu (bacaláu à Narcisa, bacaláu à Minhota, bacaláu à moda de Braga, ente otres). Otres comíes típiques de Braga inclúin el arroz con coríu, papes de Sarrabulho con rojõye, tripa enfarinhada, farinhotes, embutíos de sangre, cabritu à moda de Braga, frigideiras, Rojõye à moda do Minho, el pollu pica non chão, el vinu verde, el pudín abá de Priscos, el tocín de cielu, el Roscón de Reyes escangalhado, fidalguinhos, pederneiras, suplícios y paciências.[15]

Patrimoniu históricu-artísticu

[editar | editar la fonte]
Escalinata de Bom Jesus do Monte
  • Santuariu de Bom Jesus do Monte
Artículu principal: Bom Jesus do Monte

Santuariu d'estilu barrocu destacáu pola so escalinata y los detalles de los pasos del viacrucis.[31]

Aeropuertu rexonal

[editar | editar la fonte]

L'Aeropuertu de Porto-Francisco Sá Carneiro (enantes llamáu Pedras Rubras), Maia, Porto / Gran Porto allugar a 56 km de Braga.[32]

Persones destacaes

[editar | editar la fonte]

Galería

[editar | editar la fonte]
Postal de les cercaníes del santuariu de Bom Jesus do Monte, en Braga.
Panorama de la ciudá de Braga.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ «Braga 2012 - Capital Europeia da Juventude» (portugués). Braga 2012 - Capital Europeia da Juventude. Archiváu dende l'orixinal, el 9 de xineru de 2016. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  2. ↑ «Mapes & Itinerários» (portugués). Via Michelin. Consultáu'l 5 de payares de 2015.
  3. ↑ aemet.es, Atles climáticu ibéricu.
  4. ↑ «Promedios mensuales - Braga, POR (en portugués)». Consultáu'l 23 d'ochobre de 2012.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Cidade de Braga - História» (en portugués). Facultá d'Inxeniería de la Universidá de Porto. http://paginas.fe.up.pt/~gei08081/index_files/Page313.htm. Consultáu'l 11 de payares de 2015. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 «Bracara Augusta y o Império Romanu» (portugués). euromuse.net. Consultáu'l 11 de xineru de 2016.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Braga Romana» (portugués). Câmara Municipal de Braga. Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  8. ↑ Martins, 2006, p. 214.
  9. ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 «Paço Arquiepiscopal de Braga / Biblioteca Pública y Arquivo Distrital de Braga / Reitoria da Universidade do Minho» (en portugués). SIPA - Sistema de Informação para o Património Arquiteutónicu. 27 de xunetu de 2011. http://www.monumentos.pt/Site/APP_PagesUser/SIPA.aspx?id=1106. Consultáu'l 20 de xineru de 2016. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Invasõye bárbares» (portugués). Causa Merita. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-12-29. Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  11. ↑ «História de Portugal - Desagregação do Império Romanu (séc. IV, V)» (portugués). Portugal Trails. Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Castru romanizado, Basílica y Palácio Suevu (Monte Santa Marta das Cortiças, Braga) - Antiguidade Tardia - Reino dos Suevos» (portugués). Portugal Romanu.com. Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  13. ↑ «Estação Arqueolóxica de Santa Marta das Cortiças» (portugués). DGPC - Direção-Geral do Património Cultural. Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  14. ↑ Sele, Isabel. «Capela de São Frutuoso de Montélios/Capela de São Salvador de Montélios» (portugués). SIPA – Sistema de Informação para o Património Arquiteutónicu. Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 «Intereses sobre Braga» (portugués). Portal das Curiosidad (5 de setiembre de 2013). Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  16. ↑ 16,00 16,01 16,02 16,03 16,04 16,05 16,06 16,07 16,08 16,09 «Braga» (portugués). 100espinhos.pt. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-01-12. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  17. ↑ Barroca, Mário Jorge. Fortificaçõye y Povoamento non Norte de Portugal (Séc.IX a XI) XXV (en portugués), páx. 182. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  18. ↑ «S. Frutuoso de Montélios» (portugués) páx. 14. Academia. Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  19. ↑ de Braga, Bernardo. Tratáu sobre a precedencia do Reino de Portugal ao Reinu de Napoles (en portugués), páx. 25. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  20. ↑ «Portugal » BOM Jesus do Monte - Braga, área metropolitana do Minho» (portugués). fotoviajero.com. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  21. ↑ «El Reinu de Lleón como Estáu: Años 910 a 1230». www.turismoreinodeleon.com/historia/a910-1230/. 
  22. ↑ «Casa Teresa de Leão» (portugués). Vimaranes Guest House. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  23. ↑ «Conde D. Henrique [(1057-1066)-1112]» (portugués). Paço dos Duques - culturanorte (21 de xineru de 2011). Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  24. ↑ (1842) Corografia da ilha do Príncipe 9 (en portugués), páx. 327. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  25. ↑ Suevos-Schwaben: Das Königreich der Sueben auf der Iberischen Halbinsel (411-585) (en portugués), páx. 71. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  26. ↑ «Sismicidade Histórica em Portugal non Periodu Medieval» páx. 5. Academia. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  27. ↑ «Cidade de Braga - Monumento» (portugués). Facultá d'Inxeniería de la Universidá de Porto. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  28. ↑ Amaral, Manuel. «Ordenanças de Braga» (portugués). arqnet.pt/exercito. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  29. ↑ «Braga - Demografia» (portugués). voltoja.com.br. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-01-26. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  30. ↑ grandes grupos+et%C3%A1rios-22 População residente segundu vos Censos: total y por grandes grupos etários - Municípios. 26 de xunu de 2015. http://www.pordata.pt/Conceyos/Popula%C3%A7%C3%A3o+residente+segundu+vos+Censos+total+y+por grandes grupos+et%C3%A1rios-22. Consultáu'l 20 de xineru de 2016. 
  31. ↑ Oliveira, 2006, p. 143.
  32. ↑ «ViaMichelin Mapes & Itinerários - Braga → Aeroporto do Porto-Pedras Rubras». Via Michelin. Consultáu'l 20 de xineru de 2016.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Braga&oldid=4240555»