Atenes
Atenes[2][3] (en griegu Αθήνα, Athína) ye la capital de Grecia y anguaño la ciudá más importante del país. Esta céllebre ciudá foi berciu d'una de les primeres democracies formales de les que se tien costancia y caltién dellos restos arqueolóxicos enforma importantes, ente ellos el Partenón na Acrópolis y la Torre de los Vientos.
Nome y etimoloxía
[editar | editar la fonte]La etimoloxía del nome nun tá afitada. El nome en griegu antiguu ye Ἀθῆναι, una mena plural. Puede ser el plural mayestáticu de la diosa Atenea, proteutora de la ciudá, que tomare'l nome nel so honor; pero tamién ye dable que la diosa tomare'l nome de la ciudá y non a la inversa, y entós la forma plural debiérase a que n'orixe, Atenes fuera un greyu de pueblinos que finaron por esfundise nuna ciudá. El nome Athina, del griegu demóticu, foi afitáu oficialmente nos años 70.
Historia
[editar | editar la fonte]Atenes foi la principal ciudá estáu de Grecia demientres el periodu más rellumante de la civilización griega. Cerca los años 500 e.C. y 323 e.C. foi'l mayor centru cultural ya inteleutual del mundu, y foi l'orixe d'abondes idees, llogros y práutiques de la civilización occidental, ente ellos el conceutu de democracia. El valtu sofríu escontra Esparta nel añu 431 e.C., el xorrecimientu de Macedonia na postrera dómina helenística y caberamente la conquista Romana foron amenorgando poder y prestixu a Atenes. La fin de la dómina clásica allúgase nel añu 529, col pieslle de les escueles de filosofía.
Demientres l'Imperiu Bizantín, asocedió qu'Atenes cayó nún ablayu más fonderu, amenorgándose a una ciudá de provincies, metanto'l centru de poder y cultura bizantín nel territoriu griegu treslladábase a Mistra. Sicasí, metanto'l periodu de los sieglos XI-XIII la ciudá caltuvo una dómina de rellumu que quedó espeyáu en delles ilesies, cenobios (monasterios), fortaleces y monumentos medievales que pueden visitase anguaño. Ente los sieglos XIII a XV la ciudá camudó de manes delles vegaes, ente los griegos (bizantinos) y los caballeros franceses ya italianos, qu'establecieren un ducáu n'Atenes; Aragoneses y Sicilianos tamién ocuparen la ciudá en dellos periodos. Caberamente, en 1456 foi conquistada pol Imperiu Otomanu.
Nos sieglos vinientes la población embrivió enforma, quedando Atenes apoquecía a un pueblu de 5000 habitantes nel peor momentu. Sufrió un ataque venecianu en 1687 (el bombardéu venecianu del xeneral Morossini foi'l responsable del españíu d'ún polvorín turcu que desanició el Partenón) y un retruque turcu al añu dempués. Tres la guerra de la Independencia Griega (1821 - 1829), Atenes pasó a formar parte del nuéu Estáu Griegu, y foi nomada capital del Grecia el 18 de Setiembre del 1834.
Dende la creación del Estáu griegu modernu, Atenes nun dexó de medrar en pesu económicu, influyencia política y población. Demientres el reináu del Rei Otón construyéronse abondos edificios públicos y planificose el xorrecimientu de la ciudá. Tres el desastre d'Asia Menor en 1921, más d'ún millón de refuxaos griegos vinientes de Turquía foros acoyíos nel país, la mayor parte d'ellos treslladaos a Atenes, lo que finó nún xorrecimientu descomanáu ya barullosu. La viniente marexada inmigratoria prodúxose tres la Segunda Guerra Mundial. Atenes foi ocupada poles fuercies alemanes, nel intre nel que la población de munches estayes rurales ya islles treslladárense a la capital. Hebo, otra vegada, un xorrecimientu entaináu y caóticu, que ta nel orixe de los grandes problemes de tráficu y contaminación que sofita la ciudá. Les grandes obres d'infraestructura feches dende l'ingresu de Grecia na Xunión Europea, especialmente pa la igua de los Xuegos Olímpicos de 2004, paliaron parcialmente estes torgues y ameyoraron la calidá de vida n'Atenes. Anguaño la ciudá ye'l centru políticu, económicu y cultural de Grecia, y destín turísticu d'abonda importancia internacional.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ URL de la referencia: https://it-ch.topographic-map.com/map-lllrr/Atene/?zoom=19¢er=37.98834%2C23.72575&popup=37.98848%2C23.72563.
- ↑ (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.
- ↑ Esti topónimu apaez na traducción al asturianu de los Mapes de l'Associació Bíblica de Catalunya
Esta fonte emplégase como referencia dende'l puntu de vista llingüísticu.
