El proletariáu (del llatín proles, llinaxe o descendencia) ye un términu utilizáu pa designar a la clas social más baxa de la dómina de la edá moderna que, nel mou de producción capitalista, vese obligada a vender la so fuercia de trabayu a la burguesía por escarecer de los medios de producción. Un miembru de tala clas ye llamáu un proletariu.

Proletariáu
clas social
Cambiar los datos en Wikidata

Na Roma imperial, los proletarii yeren los ciudadanos de la clas más baxa, que nun teníen propiedaes y que la so única utilidá pal Estáu yera xenerar proles (fíos) pa engrosar los exércitos del imperiu. El términu utilizóse primeramente nun sentíu despreciatible, hasta que Karl Marx utilizólu nun sentíu positivu pa identificar lo qu'él llamó la clas obrera, estremando proletariáu y lumpenproletariáu y asitiándo-y como un grupu antagónicu a la clas burguesa.

El proletariáu na teoría marxista

editar

Na teoría marxista, el proletariáu ye aquella clas social que nun tien la propiedá de los medios de producción. Poro, la única fonte d'ingresos pa los proletarios ye la venta de la so fuercia de trabayu. El marxismu ve'l proletariáu y la burguesía (la clas propietaria) como inherentemente contraries, al defender intereses antagónicos, lo que se manifiesta, por casu, en que los trabayadores de les fábriques deseyen que los sueldos sían tan altos como sía posible, ente que los empresarios deseyen que los costos, y polo tanto los xornales, sían tan baxos como sía posible; yá pa Marx, esta contradicción ye la peor, la concreción nel periodu de producción hexemónicamente capitalista de lo qu'él denomina la llucha de clases, y que considera'l motor de la historia.

Según la teoría marxista, el proletariáu ye una de les clases fundamentales na sociedá capitalista, qu'escarez de propiedá sobro los medios de producción y vese obligada a vender la so fuercia de trabayu p'apurrise los medios de subsistencia.

El proletariáu surdió nel senu de la sociedá feudal. El desenvolvimientu del capitalismu ta acompañáu de la descomposición de la pequeña producción mercantil, del aprobrecimientu de los llabradores y artesanos, que pasaron a engrosar les files del proletariáu. La so esplotación aumenta col desenvolvimientu de les fuercies granibles del capitalismu. Pa Marx, la superación de la manera de producción capitalista sería superáu por tómala de concencia per parte del proletariáu de los sos intereses oxetivos. Al traviés d'esti procesu, llograríase detener el procesu de dominación capitalista pa llegar, nel pensamientu de Marx, a una verdadera historia de la humanidá.

Proletariáu y tiempos de producción

editar

Dende Marx esi discutiniu travesó tola historia de la llucha de clases: la gran batalla del capitalismu contra'l que tán na sienda opuesta a la élite ye la batalla pol tiempu. Pa Marx esi "robu" correspondía a una teoría de la enajenación pero llueu'l discutiniu complicóse. La producción en cadena promovió que l'obreru perdiera'l control que tenía sobro los tiempos de producción.

Faciendo una cronoloxía curtia; l'artesanáu pre-industrial tenía total control del tiempu sobro'l so trabayu. Darréu, l'apaición del reló y la producción industrial primitiva configuraron un modelu de producción determináu por feches" na cual empiézase a promover una visión "granible" qu'incentivaba la cultura capitalista. Nesi tiempu, el que nun trabayaba yera condergáu a muerte. Foi la primer fase de la creación d'un exércitu de reserva. Depués, la máquina determinó un "mínimu" granible más altu'l cual traducíase en control del tiempu del obreru sobro'l so trabayu; y foi ende onde Marx denunció esplotación. La producción en cadena definitivamente llevó al proletariáu a convertise nun engranaxe (como maxistralmente amuesa Chaplin en Tiempos Modernos) nun procesu que diferencialmente tamién empezaría a comprometer al campesináu y artesanáu marxinal. L'apaición d'una clas media ensin inscripción de clas fizo que namás una fraición privilexada del proletariáu pudiera axustar un estándar mínimu de vida al traviés del modelu económicu keynesiano, que se creó pa salvar al capitalismu de la so ruina tres la gran crisis de 1929.

Nos socialismos reales, el modelu de producción yera tamién capitalista, pero cola diferencia de ser controláu dende l'Estáu y non el sector priváu. El proletariáu entamábase al traviés de rellaciones polítiques representatives lo que significaba qu'al igual que nel capitalismu lliberal hubiera una fraición proletaria probe, marxinada y ensin participación.

La crisis económica mundial de 1973 prepara una profundización del proyeutu de control de tiempu capitalista sobro'l proletariu. Equí promuevense les bases del reemplazu del fordismu so un nuevu sistema de producción llamáu toyotismu, el cual ye la base del sistema neolliberal. Conceutos clave d'esti modelu son flexibilidá llaboral, organización industrial multidimensional y nueva rellación conceición-execución nel tiempu de trabayu. En Chile, en 1975-1978 realízase per primer vegada, de manera esperimental, un modelu completu d'esti perfil industrial; pero va ser universalmente espandíu dende 1980 so los gobiernos de Thatcher (Inglaterra) y Reagan (EEXX) so un programa integral, políticu, socio-cultural y económicu, llamáu neolliberalismu que ye la radicalización de les doctrines lliberales clásiques. Los tiempos de producción del obreru son llevaos al mínimu históricu, teniendo la estructura de producción total control y dominiu sobro'l llabor del proletariáu. El fechu de que tea acompañáu d'un mecanismu llegal que torga la fuelga y faila inútil na so estratexa de paralización granible y la profundización del esquema d'exércitos de reserva (desemplegu estructural) esixe repensar una teoría contemporánea de la lliberación del proletariado y revertir el procesu históricu del control del capital sobro'l so tiempu de trabayu y vida.

Ver tamién

editar


Referencies

editar

Enllaces esternos

editar