Ἰωσήφ, ὁ Μνήστωρ τῆς Παρθένου - π. Βασίλειος Καλλιακμάνης

  Ἐὰν εἶναι ἀληθὲς ὅτι ἡ γλώσσα τοῦ μέλλοντος αἰῶνος θὰ εἶναι ἡ σιωπή, τότε ὁ Ἰωσήφ, ὁ Μνήστωρ τῆς Παρθένου, εἶναι τύπος τοῦ ἀνθρώπου τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Στὰ εὐαγγέλια δὲν διασώζεται κανένας λόγος του, δὲν ἀναφέρεται καμιὰ συνομιλία του. Περιγράφονται μόνο οἱ σκέψεις του καὶ οἱ ἐνέργειές του. Προσεγγίζει τὸ μυστήριο τῆς ἄφατης κένωσης τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ μὲ δέος, περίσκεψη καὶ σιωπή. Κι ὅταν λογισμοὶ ἀμφιβολίας τὸν κατακλύζουν, κι ὅταν ἡ ταραχὴ τοῦ προξενεῖ ἀνυπόφορο ψυχικὸ πόνο, τότε μιλάει ὁ οὐρανός...

Η διάκριση εμπειρικής και ακαδημαϊκής θεολογίας - π. Βασίλειος Καλλιακμάνης

 Στον σύγχρονο λόγο περί θεολογίας πολλές φορές δημιουργείται σύγχυση…

μεταξύ της εμπειρικής διάστασης της θεολογίας και του ακαδημαϊκού τύπου γνώσης της θεολογίας. Η μεν ασχολείται με το βίωμα μέσα στην Εκκλησία, το πως ο άνθρωπος θα βιώσει το μυστήριο του Σώματος της Εκκλησίας. Η δε, ασχολείται με τις ιδιαιτερότητες της πίστης μας. Τα στοιχεία της τα οποία χρήζουν εξήγησης και ανάλυσης που δεν μπορεί ο εκάστοτε πιστός να εξηγήσει μόνος του ή που χρήζουν μιας πιο επιστημονικής προσέγγισης από κάποιον ειδήμονα.

Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, δεν παύει να υφίσταται η ορθή πίστη του ανθρώπου που αποτελεί μέλος του Σώματος αυτού.

Εκκλησιαστική περιουσία και μισθοδοσία του κλήρου - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

Εκκλησιαστική περιουσία και μισθοδοσία του κλήρου

Πρωτοπρ. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης,

Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

1. Η Εκκλησία και το ζήτημα της περιουσίας

Το ζήτημα της εκκλησιαστικής περιουσίας δεν απασχόλησε την ακαδημαϊκή θεολογική σκέψη γενικότερα (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων,) ούτε ήταν και εντός των δικών μου ερευνητικών ενδιαφερόντων. Κι αυτό, διότι ήθελα να βλέπω την Εκκλησία πέρα και πάνω από τα όρια μιάς μη κυβερνητικής οργάνωσης ή μιάς μικρής ή μεγάλης επιχείρησης. Εξάλλου, οι κληρικοί σύμφωνα με τους ιερούς κανόνες δεν επιτρέπεται να ασχολούνται με το εμπόριο. Πράγματι, εάν η Εκκλησία χάσει τον εσχατολογικό της προσανατολισμό, κινδυνεύει να μετασχηματισθεί σε εγκόσμιο κοινωνικό οργανισμό. Από χώρος φανερώσεως χάριτος και αγιασμού των ανθρώπων, κινδυνεύει να μεταβληθεί μόνο σε χώρο εξυπηρέτησης θρησκευτικών, αλλά και πάσης φύσεως ανθρώπινων αναγκών. Από εικόνα και σημάδι του παραδείσου και χώρος δράσεως του Παρακλήτου, το οποίο συγκροτεί το θεσμό της Εκκλησίας, να μετατραπεί σε συμβατική δημόσια υπηρεσία.

Ομιλία του πρωτ. Βασιλείου Καλλιακμάνη στη Σχολή Γονέων στο Αγρίνιο

Η Ιερά Μητρόπολις Αιτωλίας και Ακαρνανίας ανακοινώνει ότι στην εκδήλωση της Σχολής Γονέων που θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2018 και ώρα 18:30’ στο Παπαστράτειο Μέγαρο της Γυμναστικής Εταιρείας Αγρινίου, θα μιλήσει ο αιδεσιμολογιώτατος πρωτοπρεσβύτερος π.Βασίλειος Καλλιακμάνης, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Το θέμα που θα αναπτύξει είναι: «Η συμβολή της τρίτης ηλικίας στην αγωγή των παιδιών».

Παράλληλα θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση του βιβλίου (Διδακτ. Διατριβή) «Κοινωνικά και βιοηθικά προβλήματα της τρίτης ηλικίας», του πρωτοπρεσβυτέρου π. Χριστοφόρου Χρόνη, δρ. Θεολογίας, από τον θεολόγο – φιλόλογο  κ. Φώτιο Μάλαινο.

"Το πρόγραμμα και η μεθοδολογία των εργασιών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου" - π. Βασιλείου Καλλιακμάνη

"Το πρόγραμμα και η μεθοδολογία των εργασιών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου"

Ομιλία που πραγματοποιήθηκε στη Μονή Βλατάδων στο πλαίσιο της Ημερίδος για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο

του π. Βασίλειου Ι. Καλλιακμάνη, 

Καθηγητή Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ.

Εισαγωγικά

«Καί προσπορεύονται αὐτῶ Ἰάκωβος καί Ἰωάννης οἱ υἱοί Ζεβεδαίου λέγοντες·  διδάσκαλε θέλομεν ἵνα ὅ ἐάν αἰτήσωμεν ποιήσης ἡμῖν. ὁ δέ εἶπεν αὐτοῖς τί θέλετε ποιῆσαί με ὑμῖν; Οἱ δέ εἶπον αὐτῶ· δός ἡμῖν ἵνα εἷς ἐκ δεξιῶν σου καί εἷς ἐξ εὐωνύμων σου καθίσωμεν ἐν τῆ δόξη σου. ὁ δέ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε…. και προσκαλεσάμενος αὐτούς λέγει αὐτοῖς· οἴδατε ὅτι οἱ δοκοῦντες ἄρχειν τῶν ἐθνῶν κατακυριεύουσιν αὐτῶν και οἱ μεγάλοι αὐτῶν κατεξουσιάζουσιν αὐτῶν· οὐχ οὕτω δε ἔσται ἐν ὑμῖν, ἀλλ’ ὅς ἐάν θέλη γενέσθαι μέγας ἐν ὑμῖν, ἔσται ὑμῶν διάκονος, και ὅς ἐάν θέλη ὑμῶν γενέσθαι πρῶτος, ἔσται πάντων δοῦλος· καί γάρ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλά διακονῆσαι, καί δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν»[1].

Με τους παραπάνω λόγους του Κυρίου προς τους μαθητές του άνοιξαν οι εργασίες των συ­νεδριών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης ύ­στε­ρα από αίτημα της α­ντι­προσωπείας της Εκκλησίας της Σερβίας. Η Α. Θ. Πα­ναγιότης, ο Οικουμενικός Πα­τριάρ­χης κ. Βαρθολομαίος, ως Πρόεδρος, α­ποδέχθηκε αμέσως την πρόταση και έδωσε εντολή στον Αρχι­γραμματέα να α­ναγνώσει το κεί­μενο.

Ιεροψαλτική διακονία: Μια πολύ σοβαρή υπόθεση - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

Ιεροψαλτική διακονία: 

Μια πολύ σοβαρή υπόθεση

Πρωτοπρ. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης,

Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.  

Με αφορμή το θάνατο του Αποστόλου Παπαχρήστου, Θεολόγου και Μουσικοδιδάσκαλου, αδελφού του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά, οι συνεργάτες του αείμνηστου μου ζήτησαν να γράψω ένα σύντομο κείμενο προς τιμήν του. O εκλιπών, παρότι τυφλός, αξιοποίησε άριστα τα τάλαντα πού του έδωσε ο Θεός. Διακρίθηκε ως εκπαιδευτικός, ως διδάσκαλος της εκκλησιαστικής μουσικής, ως πρωτοψάλτης, ως υμνογράφος αλλά και ως ακριβής τυπικάρης. Κοντά του μαθήτευσαν πολλά νέα παιδιά στην ψαλτική τέχνη. Κι επειδή τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από πολλούς νέους για την αυθεντική βυζαντινή μουσική, το αφιερωματικό αυτό κείμενο αναφέρεται στο «ήθος της βυζαντινής ψαλμωδίας».

«Το φως της Φιλοκαλίας» - π. Βασίλειος Καλλιακμάνης

Ο Πρωτοπρ. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ ομιλεί με θέμα: «Το φως της Φιλοκαλίας». Η εισήγηση πραγματοποιήθηκε στην Εσπερίδα με θέμα: «Και είπεν ο Θεός: «Γενηθήτω Φως. Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις του Φωτός», που διοργάνωσε το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ στο πλαίσιο του Διεθνούς Εορτασμού του 2015 ως έτους φωτός.

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ο ΠΟΛΥΑΘΛΟΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ,

Ο ΠΟΛΥΑΘΛΟΣ  ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Οι εορτές των αγίων αποτελούν ευκαιρίες για εντρύφηση στη θαυμαστή και αγιασμένη ζωή τους και αφορμές αποφάσεων για την καθημερινή ζωή. Και όπως αναφέρει ο όσιος Νικόδημος Αγιορείτης μεταφράζοντας τον άγιο Ανδρέα Κρήτης: «Κάλλος πανηγύρεως είναι, ή λόγος σωτηριώδης, ή έργον και πράξις ένθεος». Ιδιαίτερα οι άθλοι των μαρτύρων, που παρουσιάζουν κάποια αναλογία με το πάθος του Χριστού, θυμίζουν στους χριστιανούς το σταυροαναστάσιμο ήθος της Εκκλησίας. Όπως ο Χριστός οδηγήθηκε εκουσίως στο Σταυρό «ως αρνίον άκακον», χαρίζοντας στους ανθρώπους τη λαμπροφόρο Ανάσταση, έτσι και οι μάρτυρες ομολογώντας πί-στη στον σταυρωθέντα και αναστάντα Κύριο, αρνούμενοι να θυσιάσουν στα πάσης φύσεως είδωλα και υπομένοντας φοβερά βασανιστήρια, εμπνέουν στους πιστούς  ανδρείο φρόνημα ανασταίνοντας την ελπίδα της αιώνιας ζωής. 

β) Ο άγιος Γεώργιος προτίμησε το μαρτυρικό θάνατο έναντι της πρόσκαιρης ζωής, διότι προγευόταν τη χαρά της Αναστάσεως. Υπέμεινε καρτερικά τα μαρτύρια του τροχού, του λογχισμού, των θανάσιμων φαρμάκων, του ασβέστη, του ξυλοδαρμού, της φυλακής αλλά και κάθε στέρηση και κακουχία αντί των τιμών και της εγκόσμιας δόξας, διότι η καρδιά του καταυγαζόταν από το ανέσπερο φως της Λαμπρής. Αντιστάθηκε στις κολακείες των διωκτών του και στις υποσχέσεις για μεγάλα αξιώματα, διότι τα θεωρούσε «σκύβαλα», προκειμένου να κερδίσει τον Χριστό (βλ. Φιλ. 3,8).

ΕΙΣΟΔΙΚΟΝ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

ΕΙΣΟΔΙΚΟΝ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος ηγείται του χορού των εορτα­ζό­ντων στο μέγιστο και παγκοσμίων διαστάσεων γε­γο­νός της θείας συγκατάβασης, της πορείας του Κυρίου προς το εκούσιον πάθος. Στο πρό­σω­πό του βρίσκουν εφαρμογή τα ευαγ­­γε­λικά μη­νύ­ματα της συμφιλίωσης και της συγχω­ρη­τικότητας, της σωφροσύνης και της καρδια­κής καθαρότητας. Μπορεί εκείνος να μην άκουσε το γλυκόηχο άγγελμα της αγάπης προς τους εχθρούς· μπορεί να μην γνώρισε από κοντά το ιλαρόν πρόσωπο του Νυμφίου της Εκκλησίας, το οποίο εμπνέει τη διακονία, τη θυσία και την τιμιό­τη­τα· μπο­ρεί να έζησε εκατοντάδες χρόνια πριν από Αυτόν. Όμως, όλα αυτά δεν τον ε­μπό­­δισαν να αναδειχθεί άνθρωπος του Θεού, ευαγγελιστής πριν το ευ­αγ­γέλιο, σώ­φρων σε καιρούς αφροσύνης, υπάκουος  μαθητής πριν την εμφάνιση του Διδα­σκά­λου.

ΥΠΗΡΞΕ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ; - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

ΥΠΗΡΞΕ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ;

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Γράψαμε και άλλοτε ότι, υπάρχει μια τάση τα τελευταία χρόνια στους κύκλους πολλών  λογίων να υπο­τιμάται η προσφορά της Εκκλησίας στον πο­λι­τισμό, τα γράμματα, τις τέχνες και την παιδεία. Η υποτίμηση αυτή αναφέρεται τόσο στην περίοδο της Τουρ­κοκρατίας, όσο και στους νεώτε­ρους χρόνους. Ε­νοχ­λεί ορι­σμέ­νους, που στις γραπτές μαρτυρίες υπάρ­χει το ζεύ­γμα «κληρικός – παιδεία». Ενοχλεί επίσης ότι, η Εκ­κλη­σία ταυ­τίζε­ται με των «Ελ­λή­νων τις Κοι­νό­τητες», αφού αποτέλεσε και εξακο­λου­θεί να απο­τε­λεί συ­νε­κτι­κό και ενο­ποι­η­τικό πα­ρά­γοντα του γένους. ΄Οταν άλλοι συνεχίζουν να διαιρούν και να κομ­μα­τιά­ζουν το λαό, η Εκ­κλησία αγωνίζεται να ενο­ποι­εί τα διε­στώ­τα και να διασώζει όπως τότε έτσι και σήμερα την κοινωνική συνοχή, καλλιεργώντας την κοινωνική αλληλεγγύη. 

β) Απαξιώνουν ορισμένοι το γεγονός ότι, η Εκκλησία έγινε κιβωτός που έ­σω­σε το γένος, τη γλώσσα και τον πολιτισμό, έστω και αν αυτό της κόστισε σε ανθρώ­πι­νο δυναμικό αλλά και σε επίπεδο θεολογικό. Θέλουν να παραθεωρήσουν και να δια­βά­λουν τη συνεισφορά της με αφορμή αν­­θρώ­πι­νες αστοχίες και μικρότητες. ΄Ετσι επι­στρα­τεύουν διάφορα επιχειρήματα, ή α­­­­πο­­­σι­ω­­πούν σημαντικές εκκλησια­στι­κές πρωτοβουλίες και αξιό­λο­γες εκδοτικές συλ­λογές της Τουρ­­κο­κρα­τίας.

ΕΝΑ ΑΛΛΙΩΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

 ΕΝΑ ΑΛΛΙΩΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Οι λέξεις κομίζουν κάποιο εννοιολογικό περιεχόμενο και γίνο­νται μέσο συνεννόησης και επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Παράλ­ληλα όμως κινούνται στη σφαίρα του συμβολικού και αποτελούν ση­μεία α­ναφοράς. Συμβολική γλώσσα χρησιμοποιεί και η Εκ­κλη­σία, άλλοτε δι­α­φυ­λάσσοντας την ευαγγελική αλήθεια από τους αμύητους κι άλ­λοτε κά­νο­ντάς την πιο εύληπτη. Η αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η ο­ποία αρχίζει  την κα­θα­ρά Δευτέρα, είναι περίοδος έντονου πνευματικού α­γώνα και συμ­βο­λίζεται με «στάδιο α­ρε­τών».

β) Χαρακτηριστικός ο ύμνος των Αίνων της Κυριακής της Τυρινής: «Το στάδιον των αρετών ηνέωκται, οι βουλόμενοι αθλήσαι εισέλθετε, αναζω­σά­μενοι τον καλόν της νηστείας αγώνα· οι γαρ νομίμως αθλούντες, δι­καίως στε­φανούνται· και αναλαβόντες την πανοπλίαν του Σταυρού τω εχθρώ αντι­μαχησώμεθα». Από τις πρώτες φράσεις του ύμνου είναι έκδη­λη η παρομοίωση των πνευματικών με τους αθλητικούς αγώνες. Ταυτό­χρο­να όμως, διαφαίνεται και η ποιοτική διαφοροποίηση. Εδώ λ.χ. γί­νε­ται λόγος για  «πανοπλία του Σταυρού»· κι αυτό φαίνεται παράδοξο!  Διότι ο Σταυ­ρός για τον κοσμικά σκεπτόμενο αποτελεί σύμβολο ήττας. Δύσκολο να βρεθεί κάποιος στη σύγχρονη κοινωνία να θυσιασθεί για τους άλλους.

γ) Για τη διεξαγωγή ενός α­γώ­να απαιτούνται στάδια, γυμναστήρια, προ­­πόνηση, προ­πο­νητές, άσκηση, κατάλληλη ενδυμασία, εγκράτεια και ετοιμότητα. Χρει­ά­ζο­νται ακόμη συναθλητές, αντί­πα­λοι, θεατές και φυ­­­σικά τα βρα­βεία. Η σύνδεση των πνευματικών με τους αθλη­τι­κούς α­γώνες απαντά στον Απ. Παύλο και εκχέεται στην πατερική παρά­δο­ση και την υμνολογία της Εκκλησίας.

Η ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΙΩΣΗΦ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

Η ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΙΩΣΗΦ

π. Βασίλειος  Ι. Καλλιακμάνης

         

   α) Εάν είναι αληθές, ότι η γλώσσα του μέλλοντος αιώνος θα είναι η σιωπή, τότε ο Ιωσήφ, ο Μνήστωρ της Παρθένου, είναι τύπος του αν­θρώ­που του μέλ­λο­ντος αιώνος. Στα ευαγγέλια δε διασώζεται κανένας λό­γος του, δεν αναφέρεται κα­μιά συνομιλία του. Περιγράφονται μό­νο οι σκέ­ψεις του και οι ενέργειές του. Προσεγ­γίζει το μυστή­ριο της άφατης κέ­νω­σης του Υιού και Λόγου του Θεού με δέος, πε­ρί­σκεψη και σιω­πή. Κι όταν λο­γισμοί αμφι­βο­λίας τον κατακλύζουν, κι όταν  η τα­ραχή του προ­­ξενεί ανυ­πό­­φορο ψυχικό πό­νο, τότε μιλάει ο ουρανός.

            β) Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Ιωσήφ επιλέχ­θη­κε στο κατώφλι του γήρατός του να γίνει προστάτης και φύ­λα­ξ της Παρθέ­νου. Όμως στη διάρκεια της μνηστείας, Εκείνη βρέθηκε έγκυος «εκ Πνεύ­­ματος Αγίου». Το γεγονός αυτό του προκάλεσε αμφιβολίες και την θεώ­­­­ρη­σε «κλεψίγαμο». Σύμφωνα με τον ποιητή του Ακαθίστου ΄Υμνου: «Ζά­λην ένδο­θεν έχων λογισμών αμφιβόλων, ο σώφρων Ιωσήφ ετα­ράχ­θη».

            γ) Η ταραχή αυτή «μεταφράζεται» με γλαφυρό και δραματικό τρό­πο από άλλο υμνωδό που ψάλλεται στην Α΄ Ώρα της εορτής των Χρι­στου­γέν­νων: «Τάδε λέγει Ἰω­σήφ πρός τήν Παρθένον· Μαρία, τί τό δράμα τοῦ­το, ὅ ἐν σοί τε­­θέαμαι; Ἀπορῶ καί ἐξί­στα­μαι, καί τόν νοῦν κα­ταπλήτ­τομαι. Ἀ­ντί τιμῆς, αἰσχύνην· ἀντ’ εὐφροσύνης, τήν λύπην· ἀντί τοῦ ἐπαινεῖσθαι, τόν ψόγον μοι προσήγαγες. Οὐκ ἔτι φέ­ρω λοιπόν, τό ὄ­νει­δος ἀνθρώπων· ὑ­πό γάρ ἱερέων ἐκ τοῦ ναοῦ ὡς ἄμεμπτον Κυρίου  σέ πα­ρέ­λαβον· καί τί τό ὁ­ρώμενον;».

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ: ΠΡΟΤΥΠΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

 Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ: ΠΡΟΤΥΠΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Ο ρόλος της παιδείας στην πρόοδο και ανάπτυξη μιας κοινω­νίας είναι αναντίρρητος σε κάθε εποχή. Με αφορμή την τελευταία πολι­τι­σμική, πνευ­μα­τική, ηθική, κοινωνική και οικονομική κρίση που διέρχεται η χώρα, πολλοί σχολιαστές θεωρούν ότι μεταξύ άλλων αυτή ο­φεί­λε­ται και στην «έλλειψη παιδείας». Δεν διευκρινίζεται όμως, τι ακρι­βώς εν­νοείται με τη φράση αυτή. Υπάρχει έλλειψη σχολείων; Δεν αρκούν οι εκ­παι­δευτικοί; Μή­­πως δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι; Μήπως πάσχει συ­νολικά ο προ­­­σα­νατολισμός και η οργάνωση του εκπαιδευτικού συ­στή­ματος και δεν διατίθενται αρκετοί πόροι γι΄ αυτό;

β) Τα ερωτήματα αυτά προσλαμβάνουν άλλη διάσταση αν σκεφθεί κά­ποιος, πώς μάθαιναν γράμματα οι άνθρωποι σε προγενέστερες αλλά όχι μακρινές εποχές.  Με­­λετώντας τη νεώ­τε­ρη ιστορία δεν μπορεί να μη θαυμάσει κάποιος τη φιλομάθεια, τη συνέπεια, το ζήλο, την ικα­νότητα, τον ενθουσιασμό, «την ασκητική της παιδείας», αλλά και τα απο­τελέ­σμα­τα του εκπαιδευτικού έργου ενός άξιου τέκνου της Εκ­κλη­σίας, του Αγίου Νεκταρίου (1846-1920), που τιμάται στις 9 Νοεμβρίου .

ΑΓΙΟΣ ΝΕΣΤΟΡΑΣ: Ο ΤΟΛΜΗΡΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

ΑΓΙΟΣ ΝΕΣΤΟΡΑΣ: Ο ΤΟΛΜΗΡΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Η μαθητεία σε ικανό διδάσκαλο και έμπειρο πνευματικό πατέρα θεωρείται απαραίτητη για όποιον θέλει να μυηθεί στη χριστιανική ζωή. Αυτή δεν μεταδίδεται απλώς με λόγους και βιβλία. Μεταγγίζεται δια του παραδείγματος. Στο Συναξάρι του Αγίου Δημητρίου α­να­φέρεται, ότι αυ­τός κα­­­τα­γό­ταν «από την πόλιν Θεσσαλονίκην, ευσεβής ων ά­νω­­θεν από τους γο­νείς του, και διδάσκαλος της εις τον Xριστόν πί­στε­ως». Πα­­ράλ­ληλα ή­ταν στρα­τη­γός των Ρω­μαϊκών στρα­τευ­μάτων της Θεσ­σα­λίας και αν­­θύ­­πα­τος Ελ­λά­δος. Αυτό όμως δεν τον ε­μπό­δισε να καλ­λιερ­γεί την χρι­στια­­νι­κή ευ­­­σέβεια και να μυσταγωγεί πολλούς μαθητές στην ευαγ­γε­λική α­­λή­θεια.

β) Εκείνος που εμπνέεται από το αναστάσιμο κήρυγμα του Ευαγ­γε­λί­ου δεν το κρατά μόνο για τον εαυτό του· επιθυμεί να το μεταδώσει και στους άλλους. Εκείνος που υφίσταται την «πνευματική αλλοίωση», την «ευ­­πρεπεστάτην», όπως διδά­σκουν τα λειτουργικά κείμενα, θέλει να μυη­θούν και άλλοι στη ζωή του Πνεύματος. Μεταξύ των μαθητών του αγίου Δη­μητρίου διακρίθηκε ο άγιος Νέστορας, που η Εκκλησία τιμά στις 27 Οκ­τω­βρίου.  

Ο ΤΙΜΙΟΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΜΦΙΘΥΜΙΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

Ο ΤΙΜΙΟΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ

ΚΑΙ Η ΑΜΦΙΘΥΜΙΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

π. Βασίλειος  Ι. Καλλιακμάνης

α) Γράφει νεότερος θεολόγος ερμηνευτής των Γραφών, ότι οι πάσης φύσεως άρχοντες και φορείς εξουσίας, «ζώντες εν μέσω αποπνικτικού νέφους θυμια­μά­των κο­λα­κείας και περι­στοι­χιζόμενοι υπό σμήνους ιδιοτελών και υλοφρόνων ανθρώπων κρατούνται μα­κράν της αληθείας, καθιστάμενοι δια της απάτης εύκολος λεία α­συ­νει­δή­των εκμε­ταλ­λευτών». Κι αυτά γράφτηκαν με αφορμή τη σύγχυση που είχε ο τε­τράρ­χης Ηρώδης Αντίπας  για το πρόσωπο του Χριστού. Διότι, όταν άκουσε διάφορες α­­πό­ψεις για τη δι­δα­σκαλία και τα θαύματα του Κυρίου, είπε: «Αυτός είναι ο Ιωάννης, που εγώ αποκεφάλισα· αυτός αναστήθηκε από τους νεκρούς». Κι ενώ ήταν πολύ εύ­κο­­λο γι’  αυτόν να ερευνήσει και να πληροφορηθεί την αλήθεια, έμεινε δούλος της πλά­­­νης, πράγμα σύνηθες για όσους βρίσκονται σε υψηλά αξιώματα.  

β) Με την ευκαιρία της σημερινής εορτής του τιμίου Προδρόμου ανα­γι­νώ­σκε­ται στην Εκκλησία το ευαγγελικό ανάγνωσμα (Μάρκ. 6,14-30), το οποίο πε­ριγράφει όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω, αλλά και τις αιτίες φυ­λάκισης και θανάτωσής του από τον βασιλιά Ηρώδη. Ο Ιωάννης φυλα­κί­σθηκε από αυτόν, διότι τον ήλεγχε  για τη μοι­χεία του. Είναι γνωστό ότι ο Ηρώδης είχε παντρευ­τεί τη νόμιμη σύζυγο του αδε­λ­φού του Φιλίππου, ενόσω εκείνος ζούσε.  «Δεν επι­τρέ­πεται να έχεις τη γυ­ναί­κα του αδελ­φού σου», έ­λεγε με παρρησία ο Ιωάννης. Ο έ­λε­γχος αυτός προκαλούσε κυρίως το μί­σος της Η­ρω­­διάδας, γι’  αυτό ήθελε τον Ι­ω­άν­νη νεκρό, αλλά δεν μπορούσε να πε­τύ­χει εύκολα το σκοπό της.

Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΛΟΥΚΑΣ «ΙΣΤΟΡΕΙ» ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

 Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΛΟΥΚΑΣ

«ΙΣΤΟΡΕΙ» ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

              

  α) Οι πληροφορίες των ιερών ευαγγελιστών για την Παναγία δεν είναι πολλές. Τις περισσότερες από αυτές διασώζει ο ευαγγελιστής Λουκάς. Είναι ε­κεί­­νος που α­να­φέρει, εκτός από τη θεία Γέννηση, κι άλλες στιγμές για το βίο της μητέρας του Κυ­ρίου. Ο Λουκάς «ι­στό­ρησε» το πρόσωπο της Παναγίας και σε αυτόν απο­δί­δο­νται ορι­σμέ­νες θαυ­μα­τουρ­γές ει­κό­νες. Κάποιοι σκανδαλίζονται, όταν ακούνε ότι ο ευαγγε­λι­στής Λουκάς εικονογράφησε εικόνες της Παναγίας, διότι μερικές από αυτές είναι με­τα­γενέ­στερων αιώνων. Ό­μως, το ρήμα «ιστορώ» έχει τουλάχιστον τρεις δια­φορετικές ση­μασίες που αλληλοσυνδέονται. Πρώτον: εξι­στο­ρώ, αφηγούμαι, διη­γού­μαι· δεύ­τε­ρον: ανα­θυ­μού­μαι, αναπολώ, αναπλάθω και  τρίτον: ζωγραφίζω. Εξάλ­λου σε πολλές ε­πι­­γραφές ναών βρίσκουμε τη φράση, «ο ναός ούτος ιστορήθη» υπό του τάδε αγιο­γράφου. Οπότε για τους πιστούς χριστιανούς τα πράγματα είναι απλά. Δεν έχει μεγά­λη σημασία, εάν η «ιστόρηση» γίνεται με λόγια ή με χρώματα. Οπότε, όλες οι εικόνες της Παναγίας συνδέονται με τον Λουκά, αφού αυτός διασώζει α­ψευ­δείς μαρτυρίες για το τίμιο πρόσωπό της.

Η ΑΓΙΑ ΕΥΦΗΜΙΑ, Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΡΟΙ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

Η ΑΓΙΑ ΕΥΦΗΜΙΑ, Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΡΟΙ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Κάθε χρόνο το βράδυ της 11^ης του μηνός Ιουλίου τελείται πάνδημη αγρυ­πνία στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου στη Σουρωτή. Χιλιάδες άνθρωποι κά­θε ηλικίας από τη Θεσσαλονίκη, διάφορα μέρη της Ελλάδος και του εξω­τερικού ε­πι­σκέ­πτο­νται το Μοναστήρι, για να προσκυνήσουν τον τάφο του Γέροντα Παϊσίου του Αγιορείτη, που κοιμήθηκε στις 12 Ιουλίου πριν από δεκαοχτώ χρόνια. Η ιδιαί­τε­ρη πνευματική σχέση που είχε ο μακάριος Γέροντας με την Αγία Ευφημία, φαίνεται ότι επιβεβαιώνεται από την ημερομηνία της κοιμήσεώς του.

β) Η αγία Ευφημία, που εορτάζεται στις 11 Ιουλίου, σύμφωνα με τον Συνα­ξα­ρι­στή, «εκατάγετο από την Xαλκηδόνα... Aύτη λοιπόν διαβαλθείσα, πως ωμολόγει τον Xριστόν, ετιμωρήθη με τροχούς και με φωτίαν, ομοίως και με μηχανάς και τρόπους άλλων βασάνων. Ύστερον δε εδόθη εις τα θηρία διά να την φάγουν, έμεινεν ό­μως από αυτά αβλαβής. Eίτα δαγκαθείσα ολίγον από μίαν αρκούδαν, και προσευ­χη­θεί­σα, παρέδωκε την ψυχήν της εις χείρας Θεού μέσα εις το θέατρον».

            γ) Ο Γέροντας Παΐσιος είχε την ευλογία να τον επισκεφθεί η αγία Ευφημία  στο κελί του. Κι όπως μαρτυρεί ο ίδιος, μετά απ’ αυτό το γεγονός για τρεις μέρες ήταν εκστατικός. Σκιρτούσε και συνεχώς δόξαζε τον Θεό, απέχοντας ακόμη και από την τρο­φή. Σε επιστολή του αναφέρει: «Σ’ όλη μου τη ζωή δεν θα μπορέσω να εξοφλήσω την μεγάλη μου υποχρέωση στην αγία Ευφημία, η οποία ενώ ήταν άγνωστή μου και χωρίς να έχει καμιά υποχρέωση, μου έκανε αυτή την μεγάλη τιμή…». Εντύπωση προξένησε στον Γέροντα, «πώς αυτή η μικρο­κα­μωμένη και αδύνατη άντεξε τόσα μαρτύρια; Να πεις ήταν καμία… Μια σταλιά ήταν», έλεγε χαρακτηριστικά.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Η Εκκλησία σύμφωνα με το Σύμβολο της Πίστεως εκτός από το ότι είναι μία, είναι ταυτόχρονα «αγία, καθολική και αποστολική». Και είναι αγία, διότι αγιάζεται από την κεφαλή της που είναι ο Χριστός (βλ. Εφεσ. 5,25-27) και συγκροτείται από το Άγιο Πνεύμα, «που οδηγεί εις πά­σαν την αλήθειαν» (βλ. Ιωάν. 16,13). Θα μπορούσε ακόμη να λεχθεί, ότι εί­ναι αγία, αφού αποτελεί χώρο φανερώσεως χάριτος και αγιασμού των αν­θρώπων. Η δομή, η οργάνωση, ο λατρευτικός πλούτος και τα ιερά μυ­στήρια της Εκκλησίας αποβλέπουν στον αγιασμό του λαού του Θεού.

β) Συγχρόνως όμως η Εκκλησία χαρακτηρίζεται ως κα­θο­λική, διότι δι­ασώζει την καθολική αλήθεια που απο­κά­λυψε ο Χριστός και τείνει να προ­σ­λάβει στους κόλπους της όλον τον κόσμο. Επιδιώκει τον εκκλησια­σμό του «σύμπαντος κόσμου», αφού σύμφωνα με τον άγιο Μά­ξιμο τον Ομο­λογητή το σχέδιο του Θεού προβλέπει να γίνει ολόκληρος ο κόσμος Εκ­κλησία. Ακόμη η Εκ­­κλησία προσδιορίζεται ως αποστολική, δι­ό­τι στε­ρεώθηκε στο κήρυγμα των αγίων Α­ποστόλων, οι οποίοι ακολου­θώ­ντας την ε­ντο­λή του διδασκάλου τους ε­πέκτειναν τα όριά της «εις πάντα τα έθνη».

γ) Στη βιβλική και πατερική παράδοση δεν απαντούν συγκεκρι­μένοι ορισμοί για την Εκκλησία. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Η Εκκλησία ως θεανθρώπινη κοινωνία, έχει μυστηριακό χαρακτήρα και οποιοσδήποτε ορισμός αδυνατεί να περιγράψει τη μυστηριακή και αγιοπνευματική της διά­σταση. Παρόλα αυτά, στα ιερά κείμενα απαντούν συμβολικές εκφρά­σεις που αποδίδουν την εικόνα της. Ορισμένες από αυτές είναι: «Σώμα Χριστού», «άμπελος», «ποίμνη», «κιβωτός», «ναύς», «κοινωνία θεώσεως» κ.ά.  

Ο αμφισβητούμενος άγιος και η πολιτική εξουσία - π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

Ο αμφισβητούμενος άγιος 

και η πολιτική εξουσία

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) «΄Ολοι όσοι θέλουν να επηρεάσουν άλλους ανθρώπους, ασκούν πολιτική, και είναι πολιτικοί. Πολιτική σημαίνει να προσπαθείς να οργανώσεις την Πόλιν με ένα νέο τρόπο σκέψης. Οι άγιοι είναι πολιτικοί. Πο­τέ δεν πίστεψα ότι μπορείς να διαχωρίσεις την πίστη προς τους Αγίους από τη διανόηση». Αυτά έλεγε σε συνέ­ντευ­ξή του ο Άγ­γλος  βυ­ζα­ντι­νολόγος Steven Runciman (1903- 2000) στις δημο­σιο­γρά­φους Χρ. Α­ρά­­πο­γλου και Λ. Θωμά για λογαριασμό της ΕΤ3, που δη­μο­σιεύτηκε στην ιστο­­­σε­λί­δα του ραδιοφωνικού σταθμού Flash.gr.      

β) Τα λεγόμενα του ΄Αγγλου βυζαντινολόγου μπορεί να ξαφνιά­ζουν, αλλά γεν­­­νούν το εύλογο ερώτημα: Αν κάποιος δεν είναι έτοι­μος να διακονήσει το λαό με πνεύμα δικαιοσύνης και αυταπάρνησης, αλλά και να θυσιάσει αν χρειασθεί α­ξιώ­ματα, πλού­τη, δόξα, τιμές, αλλά και το ναρκισσισμό του για το κοινό καλό, μπορεί να ασκεί πολιτική; Διότι, οι άγιοι διαχονικά ήταν έτοιμοι ξε­βο­λευτούν, να κάψουν την «κα­­λύ­βα» τους, να πάνε κόντρα στο ρεύμα, ακόμη και να μαρτυρήσουν για την πίστη τους. Και η εμμονή στην ορθό­δοξη πίστη δεν αποσκο­πούσε στο α­τομικό συμφέρον, αλλά στη διασφάλιση της πνευ­­μα­τι­κής ε­λευ­θε­ρί­ας και της εν Χριστώ σωτηρίας όλων των ανθρώπων. 

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ" - π. Βασίλειος Καλλιακμάνης

"Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ"

Πρωτοπρεσβύτερος 

Βασίλειος Καλλιακμάνης

α) Στην εκκλησιαστική παράδοση οι ιερές εικόνες χαρακτηρίστηκαν «βιβλία των αγραμμάτων».

 Διότι προφανώς μέσω της σχηματοποίησης, των χρωμάτων, των αγιασμένων μορφών και των ιερών συνθέσεων αισθητοποιείται το μυστήριο της ορθοδόξου πίστεως και καθίσταται οικείο και σε εκείνους που δεν έτυχαν κάποιας μορφώσεως ή δεν έχουν τη δυνατότητα να διαβάζουν βιβλία. Αλλά και οι μορφωμένοι χρειάζονται τις εικόνες ως μέσα μύησης στην πίστη και τη ζωή, στο δόγμα και το ήθος της Εκκλησίας. Εξάλλου η προσέγγιση των θείων αληθειών δεν γίνεται μόνο με τη διάνοια αλλά με ολόκληρο το είναι του ανθρώπου, με όλα τα μέρη της ψυχής και όλες τις σωματικές αισθήσεις.

β) Ο λαός του Θεού τιμά με ιδιαίτερο σεβασμό τις εικόνες, τις οποίες λιτανεύει, διακοσμεί, προσκυνά, θυμιάζει και ανάβει σε αυτές καντήλι, επικαλούμενος τη βοήθεια των αγίων που αυτές απεικονίζουν. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδος, όπως λ.χ. στη Σιάτιστα, την Ελασσόνα κ.α., διασώζεται η συνήθεια στις παραμονές κάποιας μεγάλης εορτής ή μετά από αυτήν να μεταφέρεται η εικόνα της Παναγίας και στα σπίτια των χριστιανών για ευλογία και αγιασμό. Η θερμή ικεσία των ανθρώπων, όταν συνοδεύεται από αγνή και άδολη πίστη, έλκει τη θαυματουργική ενέργεια του Θεού με αποτέλεσμα να γίνονται και θαύματα.