Γιατί είναι τόσο μεγάλη η απόσταση μεταξύ θεωρίας και πράξης στη Λατρεία; - π. Βασίλειος Θερμός

 

Γιατί είναι τόσο μεγάλη η απόσταση

μεταξύ θεωρίας και πράξης στη Λατρεία;

 

πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων

πρώην Καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας

 

 Σκέφτομαι πως οι λειτουργιολόγοι θα έχουν δίκιο να καμαρώνουν, διότι τελικά η Λειτουργική είναι ο κλάδος εκείνος των θεολογικών μαθημάτων που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον θεολόγων από άλλους κλάδους, οι οποίοι ερασιτεχνικά κατά κάποιον τρόπο καταπιάνονται και με την Λειτουργική. Και αυτό κάτι λέει.

Η Ψυχολογία της Λατρείας δεν έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα, είναι φτωχή η παρουσία της μέχρι τώρα στον ελλαδικό χώρο. Όμως, είναι μια περιοχή, κατά τη γνώμη μου, η οποία μπορεί να προσφέρει πολλά σε αυτό που ονομάζουμε «Ποιμαντική της Λατρείας». Αν το ποιμαντικό κριτήριο είναι το έσχατο, πέρα και από την Ιστορία της Λατρείας, ούτε και αυτό νομίζω ότι μπορεί να ορθοποδήσει από μόνο του σήμερα, στον νεωτερικό και μετανεωτερικό άνθρωπο, χωρίς τη βοήθεια της Ψυχολογίας της Λατρείας. Μια τέτοια μικρή απόπειρα θα προσπαθήσω να καταθέσω και παρακαλώ τους σοφότερους εμού στα λειτουργικά θέματα να μέ διορθώσουν για ό,τι δεν ισχύει.

Όπως γνωρίζουμε, η λειτουργική έρευνα έχει οδηγήσει σε αναθεώρηση πολλών παλαιών αυτονοήτων, ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες κατά τις οποίες κινητοποιήθηκε ευρύτερα η θεολογική σκέψη και έβγαλε την Εκκλησία από μια μακρά περίοδο αδράνειας. Όπως παρατηρούμε, σήμερα δεν κηρύσσουμε, δεν ποιμαίνουμε, και δεν εξομολογούμε ακριβώς όπως την δεκαετία του ’50 και του ’60, πολλώ μάλλον όπως του ‘30. Υπάρχουν τεράστιες αλλαγές. Αντίστοιχα, υφίστανται πλέον και λειτουργικά πορίσματα με τις αντίστοιχες αλλαγές.

Θα προσπαθήσω να διερευνήσω, λοιπόν, γιατί οι αλλαγές στην λειτουργική πράξη δεν συγχρονίζονται με τα πορίσματα, γιατί μένουν τόσο πίσω.

Κυριακή ς’ Λουκά - π. Βασίλειος Θερμός

Κυριακή ς’ Λουκά

πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων

Καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας

Πάντοτε μας προκαλούν εντύπωση, αδελφοί μου, οι περικοπές της θεραπείας δαιμονισμένων από τον Χριστό. Όντως ο Χριστός ήλθε να διαλύσει τα έργα του διαβόλου!

Με αυτές τις δραματικές εικόνες, όμως, των συνανθρώπων μας οι οποίοι βρίσκονται κάτω από την εξουσία του διαβόλου, ελάχιστες φυσικά, διατρέχουμε έναν κίνδυνο. Και αυτός ο κίνδυνος είναι να περιορίσουμε στην φαντασία μας την παρουσία των δαιμονικών ενεργειών αποκλειστικά, ή κυρίως, στην κατοχή του ανθρώπου από τον διάβολο. Οπωσδήποτε, όταν αυτή συμβαίνει γεννά φόβο και θλίψη για το κατάντημα της εικόνας του Θεού. Όμως, αυτός είναι ένας σπάνιος τρόπος με τον οποίο ο διάβολος κάνει αισθητή την δράση του. Κινδυνεύουμε, δηλαδή, να παραβλέψουμε τους πιο συνηθισμένους τρόπους με τους οποίους εκδηλώνεται η επίδραση του διαβόλου σε εμάς τους ανθρώπους. Και ακριβώς επειδή είναι συνηθισμένοι, αλλά και καθόλου εντυπωσιακοί, ενδέχεται να μην τους συνειδητοποιούμε.

Σίγουρα όλοι έχουμε επίγνωση ότι ο διάβολος επηρεάζει τη ζωή μας με τους πειρασμούς τους οποίους στέλνει, επωφελούμενος από τα ευάλωτα σημεία της προσωπικότητάς μας. Όλοι μας διαθέτουμε τέτοιες πύλες εισόδου του πειρασμού. Άλλο είναι, όμως, το ζήτημα στο οποίο θα ήθελα να σταθώ σήμερα.

Για μιαν άνοιξη που τουλάχιστον τόλμησε, «εκκύπτουσα ωσεί όρθρος…» - π. Βασίλειος Θερμός

Ζωγραφική: Νεκτάριος Αντωνόπουλος

Για μιαν άνοιξη που τουλάχιστον τόλμησε, «εκκύπτουσα ωσεί όρθρος…»

π. Βασίλειος Θερμός

Χίλιοι αστυνομικοί καθώς διευθύνουν την κυκλοφορία

Δεν δύνανται να πουν γιατί έρχεσαι ή πού πηγαίνεις.

…Όταν ο Ξένος λέει: «Ποιο είναι το νόημα αυτού του Άστεως;

Στριμώχνεστε κοντά μαζί επειδή ο ένας αγαπά τον άλλο;»

Τι θα πείτε; «Όλοι μας μένουμε μαζί χρήμα να βγάλουμε ο ένας απ’ τον άλλο» ή «Αυτό είναι μια κοινότητα»;

Κι ο Ξένος τότε θα ξαναπάει στην έρημο.

Ω ψυχή μου, προετοιμάσου για τον ερχομό του Ξένου,

Προετοιμάσου γι’ αυτόν που ξέρει να ερωτά ερωτήσεις.

(Τ. Σ. Έλιοτ, Χορικά από τον ‘Βράχο’, ΙΙΙ)

(Ευχαριστώ τον Διονύση και τον Δημήτρη για την πρόσκληση. Απάλυναν αρκετά τον καημό που ήμουν μακριά και δεν μπόρεσα να συμμετάσχω στην κηδεία).

Είμαστε στο 1960. Οι γυμνασιάρχες περιπολούν τα απογεύματα στις γειτονιές για να διαπιστώσουν αν συμφύρονται αγόρια με κορίτσια – που άλλωστε το πρωί φοιτούν σε χωριστά σχολεία. Όταν συλλάβουν συναναστροφές, ούτε καν ερωτοτροπίες, την άλλη μέρα δίνουν αποβολή. Ενώπιον ολόκληρου του σχολείου. Και ξάφνου ένας 25χρονος θεολόγος υπογράφει το βιβλίο Ο Ιησούς και το πρόβλημα των φύλων.

Από το 1967 ως το 1970 οι εκδοτικοί τοκετοί πυκνώνουν, κυοφορίες της αποσταθεροποιητικής και θαυμαστής δεκαετίας του ʼ60. Την ώρα που εισάγεται η ροκ και ξεσπά ο Μάης του ʼ68, οι δικοί μας ιεροκήρυκες μιλούν στους άμβωνες για την ανάγκη να είμαστε χρηστοί πολίτες και κατακεραυνώνουν τον κομμουνισμό. Και τότε εκδίδεται Η ελευθερία του ήθους.

Τον ίδιο καιρό οι γονείς και οι νοικοκύρηδες τρομάζουν με τον κινηματογράφο και τις κοντές φούστες. Στα κατηχητικά στηλιτεύεται η διαφθορά των ηθών. Και εμφανίζεται Η μεταφυσική του σώματος. Σε ένα εκκλησιαστικό κοινό που αγνοούσε την ίδια την Κλίμακα, ο Γιανναράς δίνει ραντεβού στον μεθεπόμενο σταθμό, στην ανάδειξη μιας δυναμικής που πάσχιζε να σπάσει του κουκούλι του πανταχού παρόντος νεοπλατωνισμού.

Λειτουργοί ή μάγοι; - π. Βασίλειος Θερμός

Λειτουργοί ή μάγοι;

 

π. Βασίλειος Θερμός

Ένα από τα σοβαρώτερα δεινά πού η πάροδος του χρόνου επεσώρευσε στην Εκκλησία μας ήταν καί η μετατροπή της στις συνειδήσεις των ανθρώπων από Σώμα Χριστού σε θρησκειοποιημένο οργανισμό. Πρόκειται για μία αλλοίωση που συντελέσθηκε βαθμιαία και πολύ αργά, έτσι ώστε να γίνεται αντιληπτή πολύ δύσκολα. Σαν ένας οργανισμός να έρχεται σε επαφή μέ δηλητήριο σε πολύ μικρές δόσεις καί σταδιακά να το συνηθίζει και να μην το αναγνωρίζει ως κίνδυνο.
 
Θεώρησα την μικρή αυτή εισαγωγή απαραίτητη προκειμένου να περιγράψω τό φαινόμενο της εκπτώσεως του λειτουργικού μας λόγου σε μαγικό λόγο. Πράγματι, τὰ λόγια των κληρικών-λειτουργών στή συνείδηση των περισσοτέρων πιστών έχουν αποκτήσει μαγική λειτουργικότητα καί έχουν χάσει τη δύναμή τους νά εκφράζουν το Σώμα και να καλούν το Σώμα σε προσευχή.
 
Ἂς ξανασκεφθούμε για λίγο το περιεχόμενο των διακονικών και ιερατικών λόγων. Όταν λέμε «του Κυρίου δεηθώμεν» δέν κάνουμε τίποτε άλλο παρά να καλούμε το λαό σε προσευχή, η οποία θα ακολουθήσει αμέσως μετά με το στόμα του λειτουργού, πάντοτε σε πληθυντικό αριθμό ακριβώς επειδή εκφράζει όλο το Σώμα. Δηλαδή ο λαός προσεύχεται μέ τά λόγια των εὐχών διά του λειτουργού του (γι' αυτό και πρέπει να τα ακούει).

«πνευματικότητα της δυνάμεως» - π. Βασίλειος Θερμός

Ένα αξιοσημείωτο θεολογικό ζήτημα είναι η γενικευμένη εφαρμογή της μοναχικής πρακτικής και νοοτροπίας στις οικογένειες και στην καθημερινή ζωή τους, η οποία σήμερα ευθύνεται για την ανάδειξη πολλών εξαρτητικών προσωπικοτήτων.

Επιφανειακά προέρχεται από ειλικρινή θαυμασμό και βαθιά επιθυμία για τη μοναχική πνευματικότητα• στην πραγματικότητα υποκρύπτει είτε μία «πνευματικότητα της δυνάμεως» (ψυχολογική πνευματικότητα με δίψα για ατομικά κατορθώματα), είτε φόβο απέναντι στον κόσμο και παλινδρόμηση στο ασφαλές καταφύγιο εκείνου που δίνει εντολές.

Έτσι η εξωτερική μίμηση της υπακοής των μοναχών συγκαλύπτει εξαρτητικές τάσεις του χαρακτήρα διότι τις ωραιοποιεί και τις εξαγιάζει..

π. Βασίλειος Θερμός

Κυριακή Ζ΄ Ματθαίου - π. Βασίλειος Θερμός

 

Κυριακή Ζ΄ Ματθαίου

πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων

Καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας

 

Αδελφοί, ακούσαμε σήμερα από τον Απόστολο Παύλο ότι «οφείλουμε»! Αλλά σε κανέναν δεν αρέσει να χρωστάει!

Με κάτι τέτοιες λέξεις ο Χριστιανισμός γίνεται αντιδημοφιλής. Αλλά πρέπει να διαβάζουμε σωστά τα κείμενα! Και αν ετούτη την περικοπή την μελετήσουμε με προσοχή θα διαπιστώσουμε ότι περιέχει κάτι το ξεχωριστό. Κάτι που έχει την δύναμη να καταστήσει την πίστη μας ελκυστική, όπως της αξίζει!

Γιατί ‘οφείλομεν’, λοιπόν; Επειδή αγοραστήκαμε από τον Χριστό! Εκείνος πρόσφερε τον Εαυτό Του τον Ίδιο και μας αγόρασε από το σκοτάδι και τον διάβολο, από την απόγνωση και το αδιέξοδο. Κατόπιν, όπως γράφει ο Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας, μας χάρισε το βραβείο και όλα τα καλά που το συνοδεύουν (φως, ειρήνη, θέωση) σαν να είχαμε αγωνισθή εμείς! Σαν να το δικαιούμαστε εμείς.

Μόνο που ζητά να πληρώσουμε κάτι γι’ αυτό. Ποιο είναι το χρέος μας λοιπόν; Τίποτε γι’ Αυτόν! Εκείνο που θέλει είναι να συμπαραστεκόμαστε σε όσους αισθάνονται αδύναμοι, να σηκώνουμε τις δυσκολίες τους, να ελαφρώνουμε τα βάρη τους. Και για να γίνει αυτό, όπως εξηγεί ο Απόστολος Παύλος, θα πρέπει να μην αρέσουμε στον εαυτό μας. Να μην είναι κύρια έγνοια μας το πώς εμείς θα καλοπεράσουμε, ή πώς εμείς θα διαφυλάξουμε καλύτερα την εξωτερική μας εικόνα. Να απαλλαγούμε από την φιλαυτία, δηλαδή.

Άλλοι κηρύττουν ένα Θεό που αγαπάει και άλλοι ένα Θεό ο οποίος τιμωρεί. - π. Βασίλειος Θερμός

Δεν κάνουν όλοι οι ιερείς το ίδιο κήρυγμα, και δεν εννοώ ως προς την τέχνη, την ικανότητά τους.

Άλλοι κηρύττουν ένα Θεό που αγαπάει και άλλοι ένα Θεό ο οποίος τιμωρεί. Αναφέρονται στον ίδιο Θεό εξωτερικά. Έχουν το ίδιο ευαγγέλιο, έχουν περίπου την ίδια θεολογική γνώση. Αλλά το έχουν εισπράξει διαφορετικά. Το ίδιο και οι λαϊκοί κατηχητές ή θεολόγοι.

Δηλαδή, ο άνθρωπος ο οποίος λέει στον άλλο ότι ο Θεός θα τον τιμωρήσει, ο ίδιος αισθάνεται ότι υπόκειται σε τιμωρία από τον Θεό. Μεταφέρει την τρομοκρατία που νιώθει ο ίδιος στον άλλον. Ο κληρικός που βάζει τις φωνές στο εκκλησίασμα και το μαλώνει, κατά βάθος στο ασυνείδητό του αισθάνεται ότι ο Θεός τον μαλώνει. Και αυτό το μεταφέρει..

π. Βασίλειος Θερμός

Ο κληρικός δεν πρέπει να ξεχνά... - π. Βασίλειος Θερμός

Ο κληρικός δεν πρέπει να ξεχνά πως είναι άνθρωπος και να υποκρίνεται κάτι που δεν είναι. Ο αγγελισμός είναι ο κίνδυνος των καλών και ευσυνείδητων κληρικών. Μάλιστα αποτελεί και θανάσιμο εχθρό της μετάνοιας. Στο κάτω- κάτω δεν είναι και απαραίτητο για την ποιμαντική μας.

Μόνο οι πολύ ανώριμοι άνθρωποι μας ζητούν να είμαστε άγγελοι• οι περισσότεροι ανακουφίζονται που είμαστε άνθρωποι σαν κι αυτούς και ταπεινά το παραδεχόμαστε. Στο σημείο αυτό έχει αλλάξει ο κόσμος.

Στο παρελθόν οι άνθρωποι γοητεύονταν περισσότερο από αυτό που φαινόταν, ενώ στην εποχή μας δίνουν έμφαση σε αυτό που πραγματικά είμαστε.

π. Βασίλειος Θερμός

Ψυχής Δρόμοι, τεύχος 27

Ψυχής Δρόμοι, τεύχος 27

 
Περιεχόμενα
 
Χαρτογραφία
 
Λεωφόροι
-Luis Joshua Salés, Μάξιμος και νευροθεολογία: μια νευροθεολογική διερεύνηση της άσκησης ως διάβρωσης των παθών και το γνωμικό θέλημα
-Ryan LaMothe, Το παράδοξο και η τραγικότητα της αβοηθησίας: Freud, Winnicott, και θρησκεία
-Kenneth Pargament, Ψυχολογία της Θρησκείας και της Πνευματικότητας; Ναι και Όχι
-Renate Ysseldyk, Kimberly Matheson, Hymie Anisman, Η θρησκεία ως ταυτότητα (α΄ μέρος)
-Kathleen O'Connor, Ο Antoine Vergote περί ενοχής και επιθυμίας (α΄ μέρος)
 
Μονοπάτια
-Holly Catterton Allen, Γεννιούνται τα παιδιά με πίστη;
 
Πεζόδρομοι:
-Συνέντευξη με τον καθηγητή Vasily Kaleda

Η αμαρτία είναι εκδήλωση των παθών - π. Βασίλειος Θερμός

Μετάνοια δεν είναι μόνο να μην κάνεις συγκεκριμένες πράξεις που είναι αμαρτίες, μετάνοια είναι και η αναίρεση και μεταστοιχείωση των παθών, τα οποία δεν είναι συγκεκριμένες πράξεις αλλά η μήτρα των αμαρτιών.

Η αμαρτία είναι εκδήλωση των παθών. Η αμαρτία μπορεί να είναι πράξη, κουβέντα ή σκέψη, αλλά υπάρχει από πίσω μιά υποδομή, που λέγεται πάθος. Μετάνοια πρέπει να υπάρχει και γι' αυτό.

Το πρόβλημα, ακριβώς, πάρα πολλών πιστών είναι ότι εξομολογούνται μόνο αμαρτίες, μετανοιώνουν για πράξεις, και γι' αυτό υπερτονίζουν την εξομολόγηση και όχι την μετάνοια.

Οι δρόμοι του Θεού είναι ανεξιχνίαστοι και απροσδόκητοι... - π. Βασίλειος Θερμός

Οι δρόμοι του Θεού είναι ανεξιχνίαστοι και απροσδόκητοι...

π. Βασίλειος Θερμός

Κατά τη μακρά ιερατική και ψυχιατρική μου πορεία είχα την ευλογία να συναντήσω ψυχές οι οποίες με δίδαξαν, παρόλο που είχαν έρθει σε μένα υποτίθεται για να βοηθηθούν.

Συνάντησα εξομολογούμενους οι οποίοι συγχωρούσαν, ανθρώπους με θυσιαστική φιλαληλία, άλλους με διδακτική ταπείνωση.

Κάποιος ασθενής αν και ταλαιπωρηθήκε για χρόνια με ψυχιατρικά προβλήματα, διατήρησε ταπεινό φρόνημα και ευχαριστιακή διάθεση. Έλεγε συχνά το "δόξα τω Θεώ", ακόμη και το "είμαι ευτυχισμένος". Μάλιστα, με διαβεβαίωνε : "Σε έχω στην προσευχή μου κάθε μέρα".

Ιδιαίτερη εντύπωση μου έχουν κάνει οι κατά καιρούς προσελεύσεις μορφωμένων ανθρώπων, οι οποίοι απέκτησαν ενδιαφέρον για την πίστη χωρίς κάποια εμφανή παρέμβαση φίλου ή συγγενούς ή κληρικού. Πράγματι, φαίνεται ότι ορισμένοι άνθρωποι χαρακτηρίζονται από έντονη υπαρξιακή αναζήτηση και καταλήγουν έτσι στον Θεό ψάχνοντας μόνοι τους. (Ποτέ δεν είμαστε μόνοι, βέβαια, αφού η Χάρη του Θεού συμπορεύεται).

Κάποιος, προερχόμενος από αριστερή οικογένεια, ανεκάλυψε μόνος του τη Θεολογία και είχε επιδοθεί στη μελέτη. Άλλη, που είχε μεγαλώσει σε πολύ συντηρητικό εκκλησιαστικό περιβάλλον, στην ερώτησή μου πως κατάφερε να μην απορρίψει τον Θεό από αντίδραση, απάντησε: "Πάντα πίστευα πως ο Θεός δεν είναι αυτό που μου είχαν παρουσιάσει"

Κυριακή Δ’ Νηστειών - π. Βασίλειος Θερμός

 

Κυριακή Δ’ Νηστειών

πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων

Καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας

 

Αδελφοί μου, όλοι μας γνωρίζουμε ότι ο Χριστός απαγόρευσε να ορκιζόμαστε. Και όμως, το σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα μας είπε ότι ο Θεός ορκίστηκε! Και μάλιστα, προσθέτει στη συνέχεια ότι ο όρκος που έδωσε ο Θεός στον Αβραάμ γίνεται το αμετακίνητο στήριγμά μας!

Ο Αβραάμ είναι ο γενάρχης των Χριστιανών. Πνευματικοί απόγονοί του είναι όσοι εμπιστεύθηκαν τον Χριστό και θέλησαν να αποτελούν το Σώμα Του, την Εκκλησία. Έτσι, όλα όσα υποσχέθηκε ο Θεός στον Αβραάμ (δηλαδή, πλήθος απογόνων) ισχύουν για όλους μας με την βαθύτερη έννοια: ως πλήθος σωζομένων οι οποίοι μοιράζονται τον πλούτο της θεότητας.

Έτσι λοιπόν δεν ορκιζόμαστε πια επειδή ορκίστηκε για εμάς ο Ένας, για λογαριασμό μας. Και κατόπιν, καθώς ο Χριστός έγινε άνθρωπος, ενσωματωθήκαμε στον Θεό και, συνεπώς, μετέχουμε στην αλήθεια την οποία δηλώνει ο όρκος Του. Ποια είναι αυτή η αλήθεια;

Η ελπίδα.

Η σημερινή περικοπή, αδελφοί μου, είναι ένα μάθημα για την ελπίδα των Χριστιανών. Αν η πίστη μας απλώς αποδέχεται αόριστα τον Θεό σαν μια ανώτερη δύναμη, όπως κάποιοι νομίζουν, ελπίδα δεν υπάρχει. Ή μάλλον περιορίζεται στην ελπίδα με την κοσμική έννοια. Κάτι πολύ φτωχό, δηλαδή.

Ο κακός, η αδιάφορη, ο τεμπέλης, ο ιδιότροπος και ο επιθετικός - π. Βασίλειος Θερμός

Κάποιος με αγχώδη ή ψυχαναγκαστική διαταραχή που εξαιτίας της εκνευριζόταν και θύμωνε συχνά, προηγουμένως λογιζόταν "κακός". Η μητέρα με κατάθλιψη ήταν η "αδιάφορη". Το παιδί με μαθησιακή δυσκολία ήταν ο "τεμπέλης" μέχρι και πρόσφατα. Ο αυτιστικός ήταν ο "ιδιότροπος" και ο "επιθετικός". 
 
Πόσα εκατομμύρια ανθρώπων μέσα στους αιώνες φορτώθηκαν με ηθικούς χαρακτηρισμούς και απόρριψη επειδή λειτουργούσε διαφορετικά ο ψυχοσωματικός τους οργανισμός! Και τι έχουμε να μάθουμε στο μέλλον!
 

π. Βασίλειος Θερμός:  Άνθρωπος στον ορίζοντα  -εκδόσεις Γρηγόρη 

Η στέρηση της Θείας Κοινωνίας - π. Βασίλειος Θερμός

Το επιτίμιο που χρησιμοποιεί κατά συρροή η συντριπτική πλειονότητα των πνευματικών είναι η στέρηση της Θείας Κοινωνίας. Για οποιαδήποτε ηλικία, σχεδόν για οποιοδήποτε αμάρτημα.
 
Έπειτα από τόσο μαζική και τόσο μακροχρόνια εφαρμογή αυτού του επιτιμίου, είναι καιρός να αναρωτηθούμε για την αποτελεσματικότητά του. Τι πετύχαμε; Πόσο φέρνει τους ανθρώπους πλησιέστερα στον Θεό; Πόσο τους θεραπεύει;
 
Σήμερα οι άνθρωποι στην πλειονότητά τους ψυχράνθηκαν προς την εκκλησιαστική ζωή και γι' αυτό μεταλαμβάνουν σπανιότατα. Επομένως, η στέρηση της Θείας Κοινωνίας χάνει το νόημά της αφού δε δημιουργεί κάποιο αίσθημα έλλειψης.
 
Εξ' άλλου στην εξομολόγηση προσέρχονται και <<χριστιανοί>>  που δεν έχουν κοινωνήσει ποτέ στη ζωή τους, για να εξαγορεύσουν αμαρτήματα που διέπραξαν πριν από πολλά χρόνια. Οι άνθρωποι αυτοί ουσιαστικά χρειάζεται ν' αρχίσουν μυστηριακή ζωή εκ του μηδενός. Η επιβολή του επιτιμίου της αποχής αδιακρίτως δεν έχει άλλο αποτέλεσμα από το να εξαφανίζονται. Η πρώτη τους εξομολόγηση ήταν και η τελευταία.

Κατάλοιπα λατινοκρατίας και τουρκοκρατίας - π. Βασίλειος Θερμός

Στα χρόνια της λατινοκρατίας και της τουρκοκρατίας η στρέβλωση της θεολογίας έγινε πλέον ρητή και απροκάλυπη, εδραιώνοντας
τον νομικισμό και τον Θεό του φόβου,
τον κληρικαλισμό και την απουσία Ορθόδοξης διδαχής,
τον αισθητισμό και
την πολιτισμική λατρεία.
 
Οταν αναρίθμητες γενιές (6 με 7 αιώνες!) ανατρέφονται με εσφαλμένη θεολογία, αυτή περνά «μέσα στα κύτταρα τους», γίνεται η αναπνοή τους, ο πυρήνας της ταυτότητάς τους.
 
Θυμάμαι οσάκις στα είκοσι χρόνια της ιερατικής μου διακονίας προσπαθούσα να μετακινήσω πιστούς που έρχονταν για εξομολόγηση από «παραδοσιακές» θέσεις, αλλά εσφαλμένες και αντορθόδοξες, είχα την αίσθηση ότι σπρώχνω ενα βουνό.

Οικογένεια, η κατ' οίκον Εκκλησία - π. Βασίλειος Θερμός (2 Μαρ 2024)

 Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω

4η Σύναξη ζευγαριών με τον γέροντα Μάξιμο, όπου ομιλητής αυτή τη φορά ήταν ο π. Βασίλειος Θερμός, με θέμα:

"Παραινέσεις πνευματικές για την ωφέλεια της οικογένειας".

Σάββατο 02/03 στις 18:00, στο κάτω αρχονταρίκι της Ιεράς Μονής.

Όταν συγκρούονται ιδεολογίες τήν πληρώνουν οι άνθρωποι! Κριτική επισκόπηση του δημόσιου εκκλησιαστικού λόγου για τον πρόσφατο νόμο - π. Βασίλειος Θερμός

Όταν συγκρούονται ιδεολογίες τήν πληρώνουν οι άνθρωποι!

Κριτική επισκόπηση του δημόσιου εκκλησιαστικού λόγου για τον πρόσφατο νόμο

πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων

Καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας

 

Πάντα τόν απασχολούσε η περίπτωση των ευλαβικών γυναικών. 

Όπως ακριβώς και οι πολιτικοί, τρέφονταν κι αυτές με ψευδαισθήσεις. 

Έφταναν πολύ συχνά στον θάνατο σε κατάσταση ακατανίκητης

 αυταρέσκειας, χωρίς κανέναν οίκτο.

(Γκράχαμ Γκρήν, «Η δύναμη και η δόξα»)

 

Το δίλημμα και η απόφαση

 

Κατά την πρόσφατο περιπετειώδες διάστημα που προηγήθηκε της υπερψήφισης του νόμου για τον γάμο ομοφύλων, εξομολογούμαι ότι βρέθηκα σε δύσκολη και πιεστική θέση. Από τη μια, συνέπασχα με ολόκληρη την Εκκλησία για το περιεχόμενο του νέου νόμου. Από την άλλη, σοκαριζόμουν καθημερινά από τον εκκλησιαστικό λόγο ο οποίος εκφραζόταν δημοσίως.
Πήρα την απόφαση να αναστείλω συνειδητά τον εαυτό μου, όχι χωρίς δυσκολία, καθώς επιθυμούσε να διατυπώσει διαμαρτυρία για όσα αψυχολόγητα, αντιεπιστημονικά, και αθεολόγητα ακούγονταν. Με έκανε πίσω η σκέψη ότι κάποιοι θα νόμιζαν ότι ενοχλήθηκα επειδή οι δικές μου θέσεις δεν ελήφθησαν υπόψη στην επίσημη εκκλησιαστική αντίδραση, μια και έχω ασχοληθή συστηματικά με το θέμα τα τελευταία δέκα χρόνια: δύο βιβλία (που μεταφράζονται στα Αγγλικά για να κυκλοφορήσουν στην Αμερική) και επτά άρθρα. Θα απέδιδαν δηλαδή πικρία και ιδιοτέλεια στα κίνητρά μου, κάτι που νομίζω ότι θα μέ αδικούσε.
Έριξα λοιπόν το βάρος στην αντίθεσή μου προς τον νέο νόμο, η οποία εκφράσθηκε με δύο άρθρα (Καθημερινή, Άρδην) και μία εκπομπή (ραδιόφωνο ΕΡΤ). Για το ένα από αυτά τα άρθρα δέχθηκα επιθέσεις από υποστηρικτές του νόμου, κάτι καθόλου παράξενο. Και στο παρελθόν με είχε στοχοποιήσει το κίνημα λοατκι επειδή αποκαλύπτω τις επικίνδυνες μεθοδεύσεις του.

Βασίλειος Θερμός : «Βία: Ατομικό φαινόμενο ή ψυχοπαθολογία της κοινωνίας;»

Για να με κερδίσει ο Θεός - π. Βασιλείου Θερμού

π. Βασιλείου Θερμού

 

Για να με κερδίσει ο Θεός: 

Πασχίζοντας για την αίσια έκβαση μιας πανάρχαιης αντιδικίας

 
Τα κεφάλαια του βιβλίου περιλαμβάνουν κείμενα τα οποία αναφέρονται, είτε σε πάθη και αρετές, είτε σε εορτές του εκκλησιαστικού έτους. Με τον δικό τους τρόπο το καθένα χτίζουν ένα πλέγμα σκέψεων που ελπίζω να συντελέσει στο να αντιληφθούμε καλύτερα την προοπτική της ανάβασης. Διότι, παρά τις ποικιλόμορφες αντιστάσεις μας, πρέπει και μπορούμε να μάς κερδίσει ο Θεός!
 
Περιεχόμενα
 
Γιατί αυτός ο τίτλος;
 
1.Φθορά
Τα πολλαπλά επίπεδα της ανθρώπινης φθοράς
Ιδιοτέλεια και Ψέμα
Ναρκισσιστικά πάθη
Οργή, Μνησικακία, Μίσος, Επιθετικότητα
Φιλαργυρία, Πλεονεξία, Απληστία
Πνευματική αντιμετώπιση ψυχιατρικών προβλημάτων
Διευκρινίσεις στην Μετάνοια και στην Αυτογνωσία

Όταν η δυστοπία εξωραΐζεται σαν πρόοδος - π. Βασίλειου Θερμού

Όταν η δυστοπία εξωραΐζεται σαν πρόοδος*

από Άρδην - Ρήξη 9 Φεβρουαρίου 2024

«Ήρθα στη ζωή και τρόμαξε η ζωή»

Άννα Αχμάτοβα, Πέμπτη ελεγεία

Του πρωτοπρεσβύτερου Βασίλειου Θερμού

ψυχίατροu παιδιών και εφήβων, 

Καθηγητή Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας

Από το Άρδην τ. 128 που κυκλοφορεί

Δεν θα μιλήσω ως θεολόγος και κληρικός, διότι τους πολιτικούς και μέρος της κοινωνίας αυτό δεν τους ενδιαφέρει. Έχω εκφρασθή θεολογικά στα έργα μου.
Οι νόμοι δεν είναι μόνο απαγορευτικοί, υπάρχουν και «επιτρεπτικοί» – τούς ονομάζω έτσι ελλείψει καλύτερου όρου. Πρόκειται για νομοθετήσεις διευκολυντικές οι οποίες αίρουν προηγούμενες απαγορεύσεις, επεκτείνουν ένα δικαίωμα και σε άλλες κατηγορίες πολιτών, ανοίγουν νέους και εναλλακτικούς δρόμους δικαιοπραξίας και γενικώς τροποποιούν επί το επιεικέστερο.
Τέτοιοι νόμοι, από την μεταπολίτευση και μετά, υπήρξαν, για παράδειγμα, η κατάργηση της θανατικής ποινής, η αποποινικοποίηση της μοιχείας, η νομιμοποίηση των αμβλώσεων κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης, το συναινετικό διαζύγιο, η κατάργηση του αδικήματος της βλασφημίας, η θέσπιση του πολιτικού γάμου και αργότερα του συμφώνου συμβίωσης, η δυνατότητα εξωσωματικής σε γυναίκες χωρίς σύντροφο.
Παρατηρούμε ότι στην κατηγορία αυτή ανήκουν πρωτοβουλίες οι οποίες, πέρα από τα πρακτικά τους αποτελέσματα, ικανοποιούν και τα συμβολικά προτάγματα της κοινωνικής πλειοψηφίας. Ουσιαστικά δεν είναι τίποτε άλλο παρά η έννομη αναγνώριση εκ μέρους του κράτους πως η κοινωνία έχει αλλάξει και τα προηγούμενα μέτρα κρίσης είναι πλέον αυστηρά και αναχρονιστικά.