Faliyos
Faliyos (颱風)
[mikawit | o yin-se-ma no pisinanot]Sasifu'an no kaciherangan ato laloodan, mihca^can caka^ca ira:ito ko ci haklongay to tadamaanay 'orad ato fali a Faliyos; mahicera tayni i Taywan. Pakatanamayho a tamdaw ma^min i matalaw. Naw sadak saca ko faliyos saw? Itini i fa^detay a riyariyaran i, ano mapa’dilho no cidal ko nanom no riyar, fae:detto i, malalahod pawpaw sato i dohadohawan, la'ed no kakarayan ato kafaed no riyar. Ikor i ira ko falohayay a ki^tecay micelol, malecad ko faco—mapacidal(日曬)malalahod(水氣)mala fa^detay dohaw(空氣). Haen saan a misatikotiko away ko pahrekan, sopspo sato a mala[fa^detay a Ticiya](熱帶低氣壓),masalaleko kona Ticiya i, masolot koya ilawacay a Kawciya(高氣壓) pasaynito i Ticiya, ta sacifali sato. Matatama to lifes kanca mala 'adiyoc, ta patongalen no kalileng no Cikiw, cakat sato mala [Fa^detay 'Adiyoc], o yanansato, ngalef sato ko 'adiyoc a talolong, tata'ang a tata:'ang ko fali, tahira i 17.2 m/1miyaw ko 'icel nira, o Faliyos han ko sa'osi. Ya rakat nira i riyar, ira:ko lahod no riyar a pacelol saka, tata'ang a molahad ci'icel a ci'icel ko faliyos, koengel a mikari'ang to maamaan no ihekalay a panaloma. Kakafana'an ita to rakat no Faliyos i, hacikay aca honi masawsoy to a tonerep; macokacok pasi'amis kanca maliklon pasitimol, awa saan ko pinang no pali'ayaway pasifana'(預報) to 'alomanay. Onian haw i, minengneng to mita'elifan nona Faliyos, masamanay ko fa^det ato kietec no dohaw,[ Kawciya] ko roma mamisa’et to rakat ira.Itini pasawali no Taywan, Taytong ato Hoalyin, I ’aya:wto no canglalan a folad ko saka ira no Faliyos. Sasifo'an no [teleng no wali]( 下弦月)ato [teleng no etip](上弦月), caay ko mamicomod tayni i pala no Taywan. O fali no faliyos, ano o lifes(東北風) i, masinanotay ho, mafalic to safalat(南風)i, cicamol to 'adiyoc tada ci'icelayto.Cayay kalalecad ko Faliyos, ira ko ika'ayaway ko 'orad, ta pakaikoray ko fali; alatek o fali ko 'a'ayaway ta cinaniyocay to 'orad pakaikor, ccay romi'ad kanca salipay saan, awa ko pinang.Saka, ano ira ko Faliyos aka katayra i papotal mirarakat, mapaloaw no maeferay a maamaan. Hatiniay to ka tata'ang no fali ato 'orad, ano i riyarto ano i rotokto; awa ko pinang ita to tahacowaayto ko kaitiraan no Faliyos. Itiya i, si'ayaw han ko fali a misaciwcika(十字架) ko tireng iso, mitoro'an no kawanan masaka'aya'ayaw, o katahiraanto no sasifo'an(中心) no Faliyos. Saccaccay han tatokian misatanatanam, mahapinang ko kasasiroma no pinatoro', toor saan a masiwic tala'amis. Itiyato i, ano eca kafalic ko pitoro’iso i, o pasayniay tisowanan ko rakat ira kanca masaenger itira ito eca kalinah cingra.Nikawrira, ano masa'enger ko rakat ira i, o mamatongal ko'icel no faliyos a maolatek kanca mafalic a maliyoc ko rakat ira, pina'on kita! Na o lifes ho ko fali, kafahalan safa^det saca; masaenger ko fali ato 'orad, aka ka safana’ a lipahak, nawhani, o tahiniayto ko sasifo'an no Faliyos. Caho ka satatokian, mafalicto ko fali to fadat(東風) rara sa mafalic to nanitimolay, honito fiyok sa ko safalat, lahakelong sa ko 'orad ato fali. Onian ko katalawan; I lotokay ko aro’matalaw to kari'ri' an no lotok maslen ko tamdaw ato kalimaamaan, i dafdafay ko aro’matalaw ka fetasan no tifo(堤防) ma'alol no cedas, I lilisay no riyar ko aro’ matalaw to kapicomodan no riyar ma'emek no nanom. Dadaya ko saka hicera no Faliyos, to’man awa ma'araw ko salawacan; lahakloklong sa ko 'orar to fali, matiya pek:pek sanay to fadahongan ato sasingaran, patoor han no keleng ato kalapiyatay, honi taengad honi to'eman, samatiya saan o saikorayto a romi'ad i hekal(末日). Conihar ko wali sanga'ay sato ko faloco’nengneng han ko naikoran no cedas (洪水) a mirakat, samatiya sato o 'alo ko lalan a makari'ang awato ko fafana'en a romakat. Milaliw sato ko Faliyos i, satapangto ko tata'angay a tayal. Ano tano fali saca omaan ko maan, piasik a ccay rahoday.Nikawrira, ira saca ko mari'ri'ay(土石流), manawpay no nanom ato marakatay no 'alo, adihay ko fafalahen a lakaw ato cacolo'en a sota; salipalipay, safolafolad sa ko malahitayay a kapah mipadang. Maanen ko fana’to katatama to kaferengan(天災) hananay, payfaloco’sato palitemek a mipakamay(救助) a mipa'icel. Kaadadaan no faloco’no Yincomin(原住民) i, adihay ko ma'alolay a datong ato cikacik i 'alo'aloan ato riyariyaran. Anini 'efecento ko sapipodpodaw, cima ko mipodpoday tangsol to repeten a mipalit.Saka, moceng hanto ko mata a minengneng tonika pohed kanca maliyawho a ma'alol kona Datong(漂流木) [1]
- ↑ 高清興. (2011). Wikipedia 維基百科 族語詞條試寫─原住民族語詞條 2011作品集. 教育部.