Zum Inhalt springen

Dr Bezirk Arlise

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dialäkt: Baseldütsch
Bezirk Arlise

Dr Bezirk Arlise isch e Verwaltigseinheit vom Kanton Basel-Landschaft (Baselbiet), Hauptort isch Arlise. Är isch seer stedtisch prägt und ghört zur Agglomeration vo Basel. Dr Bezirk zellt 146'682 Yywooner (Ändi 2006) und dodrmit fascht dopplet so viil Ywooner wie die übrige vier Bezirk vom Baselbiet zämme. Wäge däm duet bi Volksabstimmige meischtens dr Bezirk Arlise s Kantonsresultat bestimme.

Dr Bezirk Arlese lit südöstlig vo dr Stadt Basel und umfasst s undere Läimedaal und dr underi Lauf vo dr Birs, s sogenannte Birsegg. Er het öbbe 150'000 Iiwooner und isch dr Bevölkerig nooch dr grösst Bezirk vom Kanton Basel-Landschaft. undS Mäiste vom Bezirk ghöört zur Agglomeration vo dr Stadt Basel.

D Bezirk Sissech und Waldeburg hai viil weniger Ywooner, sin aber flächemeessig gresser. D Bezirk Lieschtel und Laufe sin nur knapp glainer als Arlise.

Dr öffentlig Verchehr im Bezirk Arlese isch guet usbaut mit em Dram- und Busnetz vo dr BLT und mit dr Jurabahn.

Über d Schnällstrooss H18 chunnt mä z Muttez uf d Schwizer Autibahn A2.

S Leimedaal und s Birsegg hai im Middelalter zum Fürstbistum Basel ghöört. Im spoote Middelalter het d Stadt Basel aagfange, im Bischof sini Gebiet abzchaufe: Biel-Bänke 1526, Bobbmige, wo denn au Binnige drzue ghöört het, 1585. Muttez, wo denn Birsfälde no drzue ghöört het, und Münchestäi het d Stadt im 16. Joorhundert de Münch abkauft. Anderi Dörfer si bim Furstbistum bliibe, häi wäärend dr Französische Revolution zerst zur Raurachische Republik und denn zum franzöösische Departemänt Mont-Terrible ghöört und si denn bim Wiener Kongräss 1815 an d Stadt gfalle: Arlese, wo 1679 e zitlilang dr Sitz vom Domkapitel Basel gsi isch, Riinach, Allschwil, Aesch, Ettige, Therwil, Oberwil, Schönebuech und Pfäffige.

S Epizentrum vom groosse Basler Ärbeebe im Joor 1356 isch in dr Nööchi vo Riinach gsi und groossi Däil vo de Dörfer in dr Umgääbig s zerstöört worde. Noch dr Reformation z Basel het sich d Reformation au im Baselbiet duuregsetzt. In de Ortschafte, wo bim Fürstbistum bliibe si, isch denn im spoote 16. Joorhundert im Zug vo dr Gegereformation vom Bischof Christoph Blarer vo Wartesee dr alt Glaube wider iigfüert worde. Im Drissigjöörige Chrieg si Däil vom Birsegg (Biel-Bänke, Therwil mee as äimol, Allschwil 1634 vo de Schwede) blünderet und aabebrennt worde. Bi dr Kantonsdäilig 1833 isch dr ganz Bezirk zum Kanton Basel-Landschaft cho.

Politischi Gmainde

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Raiefolg vo de Gmainde richtet sich noch dr hochdytsche Schryybwyys.

Wappe Name vor Gmeind Yywooner
(Dez. 2005)
Flechi
in km²
BFS-Nr
Ääsch 9929 7.39 2761
Allschwyl 18'354 8.92 2762
Arlise 8927 6.94 2763
Biel-Benken Biel-Bängge 2917 4.12 2764
Binningen Binnige 14'400 4.43 2765
Birsfelden Birsfälde 10'364 2.52 2766
Bottmingen Bottmige 5755 2.99 2767
Ettingen Ettigä 4844 6.35 2768
Münchestai 11'726 7.18 2769
Muttenz Muttez 16'968 16.64 2770
Oberwyl 10'057 7.88 2771
Pfeffingen Pfäffige 2165 4.89 2772
Rynech 18'693 7.00 2773
Schönebuech 1410 1.36 2774
Therwil Därwyl 9345 7.63 2775
Total (15) 145'854 96.24 1301
 Commons: Bezirk Arlese – Sammlig vo Multimediadateie