Tannerskaal
Die Tannerskaal (ook bekend as die Tannerfases) is ’n skaal van die fisieke ontwikkeling in kinders, adolessente en volwassenes. Die skaal definieer die fisieke mates van ontwikkeling geskoei op uitwendige primêre en sekondêre geslagseienskappe, soos die grootte van die borste en geslagsdele, volume van die testikels en die ontwikkeling van skaamhare. Die skaal is die eerste keer in 1969 deur die Britse pediater James Tanner gebruik ná ’n twee dekades lange studie oor die fisieke veranderings in meisies gedurende puberteit.[1][2][3]
Vanweë verskille tussen mense, veral wat puberteit betref, beweeg hulle teen verskillende tempo's deur die fases. In MIV-behandeling word die Tannerskaal gebruik om te bepaal watter riglyne om by kinders en adolessente toe te pas vir antiretrovirale middels.[4] Dit is ook al in forensiese ondersoeke gebruik om ouderdomme te bepaal, maar die gewildheid daarvan het afgeneem omdat dit nie betroubaar genoeg is nie.[5]
Definisies van fases
[wysig | wysig bron]Aangepas uit Adolescent Health Care: a practical guide deur Lawrence Neinstein, M.D.[6]
Geslagsdele (mans)
[wysig | wysig bron]
- Tanner I
- Testikulêre volume minder as 1,5 ml; klein penis (voorpuberteit; gewoonlik 9 jaar en jonger)
- Tanner II
- Testikulêre volume tussen 1,6 en 6 ml; vel aan skrotum word dunner, rooi en groter; penislengte onveranderd (9-11)
- Tanner III
- Testikulêre volume tussen 6 en 12 ml; skrotum nog groter; penis begin langer word (11-12,5)
- Tanner IV
- Testikulêre volume tussen 12 en 20 ml; skrotum word nog groter en donkerder; penis word langer (12,5-14)
- Tanner V
- Testikulêre volume groter as 20 ml; volwasse skrotum en penis (14+)
Borste (vroue)
[wysig | wysig bron]
- Tanner I
- Geen klierweefsel: areola volg velkontoer van die bors (voorpuberteit; gewoonlik 10 jaar en jonger)
- Tanner II
- Telarg vorm, met klein gebied van omringende klierweefsel; areola begin wyer word (10-11,5)
- Tanner III
- Bors word meer verhewe en strek tot buite die grense van die areola, wat begin wyer word maar steeds borskontoer volg (11,5-13)
- Tanner IV
- Bors groter en hoër; areola en tepel staan uit van die kontoer van die omringende bors (13-15)
- Tanner V
- Bors bereik volwasse grootte; areola keer terug na die kontoer van die omringende bors, met ’n verhewe sentrale tepel. (15+)
Skaamhare (mans en vroue)
[wysig | wysig bron]- Tanner I
- Geen skaamhare (voorpuberteit; gewoonlik 10 jaar en jonger)
- Tanner II
- Klein hoeveelheid lang, donserige hare met effense pigmentasie by die basis van die penis en skrotum of aan die labia majora (10-11,5)
- Tanner III
- Hare word growwer en krullerig en begin sydelings uitsteek (11,5-13)
- Tanner IV
- Volwasse-agtige hare; strek oor pubis, maar nie die middelbobene (13-15)
- Tanner V
- Hare strek tot die middeloppervlak van die bobene (15+)
- Lengte
Iewers tydens Tanner 5 hou vroue op met groei en bereik hulle volwasse lengte; dit gebeur gewoonlik in hulle middeltienerjare op 15-16 jaar. Mans hou ook op met groei en bereik hulle volwasse lengte iewers tydens Tanner 5; gewoonlik gebeur dit in hulle laattienerjare op 18-19 jaar.[7][8][9]
Kritiek
[wysig | wysig bron]Die skaal is deur die pornografiebedryf gekritiseer omdat dit tot vals aanklagte van kinderpornografie kan lei, soos die geval was met die porno-ster Lupe Fuentes. Fuentes het persoonlik by die verhoor opgedaag met dokumente om te bewys die vervaardiging van die betrokke DVD was wettig.[10][11]
Tanner, die uitvinder van die klassifikasiestelsel, het gesê die gebruik van die skaal om ouderdom vas te stel is ’n misbruik daarvan. Tannerfases stem nie ooreen met chronologiese ouderdomme nie, maar eerder rypheidsfases, en kan dus nie gebruik word om ouderdom te raam nie.[12]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Marshall WA, Tanner JM (Februarie 1970). "Variations in the pattern of pubertal changes in boys". Arch. Dis. Child. 45 (239): 13–23. doi:10.1136/adc.45.239.13. PMC 2020414. PMID 5440182.
- ↑ Marshall WA, Tanner JM (Junie 1969). "Variations in pattern of pubertal changes in girls". Arch. Dis. Child. 44 (235): 291–303. doi:10.1136/adc.44.235.291. PMID 5785179.
- ↑ Emmanuel, Mickey; Bokor, Brooke R. (2019), "Tanner Stages", StatPearls (StatPearls Publishing), PMID 29262142, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470280/, besoek op 2019-08-01
- ↑ "Adolescents and Young Adults with HIV Considerations for Antiretroviral Use in Special Patient Populations Adult and Adolescent ARV". AIDSinfo (in Engels (VSA)). Besoek op 1 Augustus 2019.
- ↑ Encyclopedia of forensic and legal medicine. Payne-James, Jason, Byard, Roger W. (2de uitg.). Amsterdam. 29 September 2015. ISBN 9780128000557.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: ander (link) AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link) - ↑ Adolescent health care : a practical guide. Neinstein, Lawrence S., Neinstein, Lawrence S. (5th uitg.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 2008. ISBN 9780781792561. OCLC 148727849.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: ander (link) - ↑ Jarret, Robert R. "Puberty: Tanner Stages – Girls". Pediatric HOUSECALLS. Besoek op 8 Junie 2020.
- ↑ Jarret, Robert R. "Puberty: Tanner Stages – Boys". Pediatric HOUSECALLS. Besoek op 8 Junie 2020.
- ↑ Goldman, Rena. "The Stages of Puberty: Development in Girls and Boys". Healthline. Besoek op 8 Junie 2020.
- ↑ "Lupe Fuentes Saves Man From Bogus 'Child Porn' Charge". AVN. 16 April 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Januarie 2012. Besoek op 14 Oktober 2020.
- ↑ "Adult Film Star Verifies Her Age, Saves Fan From 20 Years In Prison". Radar Online. 21 April 2010.
- ↑ Rosenbloom, AL; Tanner, JM (Desember 1998). "Misuse of Tanner puberty stages to estimate chronologic age". Pediatrics. 102 (6): 1494. doi:10.1542/peds.102.6.1494. PMID 9882230.
Skakels
[wysig | wysig bron]- Die manlike Tannerfases
- Die vroulike Tannerfases
- "Line drawing of female Tanner stages (genitals)".
- "Line drawing of male Tanner stages".
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tannerskaal.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
