Gaan na inhoud

Obeid-tydperk

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Obeid-tydperk
Ander name Ubaid-tydperk
Streek Mesopotamië
Tydperk Kopertydperk
Datums c. 6500-3800 v.C.
Tipeterrein Tell al-Obeid
Belangrike terreine Eridu
Voorafgegaan deur Halaf- en Halaf-Obeid-oorgangstydperk, Hassuna- en Samarra-beskawing
Opgevolg deur Uruk-tydperk

Die Obeid-tydperk of Ubaid-tydperk (omstreeks 6500-3800 v.C.)[1] was ’n prehistoriese tydperk van Mesopotamië. Die naam is afgelei van Tell al-Obeid, of Tell al-'Ubaid, waar die vroegste groot uitgrawings van materiaal uit dié tydperk aanvanklik onder die Britse Egiptoloog Henry Hall en later deur die Britse argeoloog Leonard Woolley plaasgevind het.[2]

In Suid-Mesopotamië is die Obeid-tydperk die vroegste bekende tydperk op die spoelvlakte, hoewel vroeëre tydperke waarskynlik onder die spoelgrond verberg word.[3] In die suide het dit lank geduur, van omstreeks 6500 v.C. tot omstreels 3800 v.C., toe dit deur die Uruk-tydperk vervang is.[4]

In Noord-Mesopotamië het die tydperk net geduur van omstreeks 5300 v.C. tot omstreeks 4300 v.C.[4] Dit is hier voorafgegaan deur die Halaf-tydperk en die Halaf-Obeid-oorgangstydperk, en opgevolg deur die laat Kopertydperk.

Fases en datums

[wysig | wysig bron]

Die Obeid-tydperk word in vier hooffases verdeel:

  • Ubeid 0, soms Oueili genoem (6500-5400 v.C.), ’n vroeë fase waarvan opgrawings eerste by Tell el-'Oueili gedoen is
  • Obeid 1, soms Eridu genoem,[5] wat ooreenstem met die stad Eridu (5400-4700 v.C.). Die fase is beperk tot die verre suide van Irak, aan wat toe die oewer van die Persiese Golf was. Dit toon ’n duidelike verbintenis met die Samarra-beskawing in die noorde, en daar was die eerste permanente nedersettings suid van die 127 mm-reënvalstreek. Graan is in uiterste droogte verbou danksy die hoë grondwatervlakke van Suid-Irak.[6]
  • Obeid 2[5] (4800-4500 v.C.). Keramiekware is vervaardig en uitgebreide kanaalnetwerke is naby groot nedersettings aangelê. Besproeiingslandbou is toegepas.[7]
  • Obeid 3: Tell al‐Obeid-tipe keramiek. Die datums waarop dié ware hulle verskyning gemaak het, verskil van plek tot plek.
  • Obeid 4: Laat-Obeid-tipe keramiek, omstreeks 4700-4200 v.C.[8][9]

Obeid 3-artefakte

[wysig | wysig bron]
  • Obeid III-pot, 5300-4700 v.C., Louvre.[10]
    Obeid III-pot, 5300-4700 v.C., Louvre.[10]
  • Obeid III-pot, 5300-4700 v.C., Louvre.[10]
    Obeid III-pot, 5300-4700 v.C., Louvre.[10]
  • Obeid III-potteware, 5300-4700 v.C., Louvre.
    Obeid III-potteware, 5300-4700 v.C., Louvre.
  • Obeid III-vaas, 5300-4700 v.C., Louvre.[11]
    Obeid III-vaas, 5300-4700 v.C., Louvre.[11]

Obeid 4-artefakte

[wysig | wysig bron]
  • Obeid IV-beker, 4700-4200 v.C., Tello, antieke Girsu. Louvre.[12]
    Obeid IV-beker, 4700-4200 v.C., Tello, antieke Girsu. Louvre.[12]
  • Obeid IV-potte, 4700-4200 v.C., Tello, antieke Girsu, Louvre.[12]
    Obeid IV-potte, 4700-4200 v.C., Tello, antieke Girsu, Louvre.[12]
  • Obeid IV-pot, 4700-4200 v.C., Tello, antieke Girsu, Louvre.[13]
    Obeid IV-pot, 4700-4200 v.C., Tello, antieke Girsu, Louvre.[13]
  • Obeid IV-figure, 4700-4200 v.C., Tello, antieke Girsu. Louvre.[14]
    Obeid IV-figure, 4700-4200 v.C., Tello, antieke Girsu. Louvre.[14]
Groot geboue, wat dui op ’n gesentraliseerde regering, het hulle verskyning gemaak. Eridu-tempel, finale Obeid.

Beskrywing

[wysig | wysig bron]

Die Obeid-kultuur word gekenmerk deur groot nedersettings sonder omringende mure, reghoekige moddersteenhuise met meer as een kamer en die verskyning van die eerste tempels in Mesopotamië.

Daar was ’n tweevlakhiërargie: Groot, sentrale terreine van meer as 10 hektaar was omring deur kleiner dorpsterreine van minder as ’n hektaar.[15] Huishoudelike artikels het groenerige potteware van goeie gehalte ingesluit wat met geometriese ontwerpe in bruin of swart verf versier is. Gereedskap soos sekels is dikwels in die suide van harde, gebakte klei gemaak, terwyl stene en soms metaal in die noorde gebruik is.

Dorpe het gespesialiseerde ambagslui gehad: pottebakkers, wewers en metaalwerkers. Die grootste deel van die bevolking was egter landbouwerkers en seisoenale boere.

In dié tydperk het verstedeliking begin. Landbou en veeteelt is beoefen. Daar was ook noord tot by Turkye en suid tot by die Zagrosberge stamme wat diere mak gemaak het.[16]

In die suide was daar uitgebreide besproeiing en die gebruik van die ploeg, wat albei uit die noorde ingevoer is, moontlik van vroeëre kulture.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Carter, Robert A. en Philip, Graham Beyond the Ubaid: Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East (Studies in Ancient Oriental Civilization, Number 63) Geargiveer 15 November 2013 op Wayback Machine The Oriental Institute of the University of Chicago (2010) ISBN 978-1-885923-66-0 p. 2
  2. ↑ Hall, Henry R. and Woolley, C. Leonard. 1927. Al-'Ubaid. Ur Excavations 1. Oxford: Oxford University Press.
  3. ↑ Adams, Robert M.C.C. en Wright, Henry T. 1989. 'Concluding Remarks' in Henrickson, Elizabeth and Thuesen, Ingolf (reds.) Upon This Foundation - The ’Ubaid Reconsidered. Kopenhagen: Museum Tusculanum Press. pp. 451–456.
  4. ↑ 4,0 4,1 Carter, Robert A. and Philip, Graham. 2010. 'Deconstructing the Ubaid' in Carter, Robert A. en Philip, Graham (reds.) Beyond the Ubaid: Transformation and Integration in the Late Prehistoric Societies of the Middle East. Chicago: The Oriental Institute of the University of Chicago. p. 2.
  5. ↑ 5,0 5,1 Kurt, Amélie Ancient near East V1 (Routledge History of the Ancient World) Routledge (31 Des. 1996) ISBN 978-0-415-01353-6 p. 22
  6. ↑ Roux, Georges "Ancient Iraq" (Penguin, Harmondsworth)
  7. ↑ Wittfogel, Karl (1981) "Oriental Despotism: A Comparative Study of Total Power (Vintage Books)
  8. ↑ Carter, R. (2010). Pottery from H3. In R. Carter & H. Crawford (Eds.), Maritime interactions in the Arabian Neolithic: The evidence from H3, As‐Sabiyah, an Ubaid‐related site in Kuwait (pp. 33–65). Leiden: Brill.
  9. ↑ Carter, R., & Philip, G. (2010). Deconstructing the Ubaid. In R.A. Carter & G. Philip (reds.), Beyond the Ubaid: Transformation and integration in the Late Prehistoric societies of the Middle East. (SAOC, 63) (pp. 1–22). Chicago, IL: The Oriental Institute of the University of Chicago. p.2
  10. ↑ 10,0 10,1 "Site officiel du musée du Louvre". cartelfr.louvre.fr. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Februarie 2020. Besoek op 7 Maart 2021.
  11. ↑ "Site officiel du musée du Louvre". cartelfr.louvre.fr. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Februarie 2020. Besoek op 7 Maart 2021.
  12. ↑ 12,0 12,1 "Site officiel du musée du Louvre". cartelfr.louvre.fr.
  13. ↑ "Site officiel du musée du Louvre". cartelfr.louvre.fr.
  14. ↑ "Figurine féminine d'Obeid". 2019.
  15. ↑ "Figurine féminine d'Obeid". 2019.
  16. ↑ Pollock, Susan (1999). Ancient Mesopotamia: The Eden that Never Was. New York: Cambridge University Press. ISBN 0-521-57334-3.

Skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Obeid-tydperk&oldid=2619760"