Mongoolse skrif
| Mongoolse skrif | ||||
| ||||
| Soort skryfstelsel | Alfabet | |||
| Tyd gebruik | c. 1204 - hede | |||
| Rigting | Bo na onder | |||
| Tale | Mongools, Mantsjoe, Ewenkies | |||
| Stelsels | ||||
| Moederstelsels | ||||
| ISO 15924 | Mong, 145 | |||
| Unicode | Mongolian, U+1800 – U+18AF | |||
| Nota | ||||
| Hierdie bladsy kan fonetiese IFA-simbole of letters uit ander alfabette bevat | ||||
| ||||
Die klassieke Mongoolse skrif (in Mongoolse skrif: 
, Mongγol bičig; in Mongoolse Cyrillies: Монгол бичиг, Mongol bitsjig) was die eerste skryfstelsel wat spesifiek vir Mongools geskep is en dit was die suksesvolste, tot die Cyrilliese alfabet in 1946 begin gebruik is. Dit is afgelei van die Oud-Oeigoerse skrif en is ’n ware alfabet, met aparte simbole vir konsonante en klinkers. Die skrif is aangepas om tale soos Oirat en Mantsjoe te skryf en word vandag nog in Binne-Mongolië en ander dele van China gebruik. Dit is ook sedert 1994 weer ’n verpligte skoolvak en pogings word aangewend om die ou tradisies en kultuur te laat herleef deur die skrif in kalligrafie en skilderwerk te gebruik.
Die tradisionele Mongoolse skrif word vertikaal geskryf. Dit het verskeie name. Omdat dit van die Oeigoerse alfabet afgelei is, het dit bekend geword as "Oeigoerzjin"-Mongoolse skrif (Cyrillies: Уйгуржин монгол бичиг). In die kommunistiese tydperk, toe Mongoolse Cyrillies die amptelike skrif van Mongolië geword het, het die tradisionele skrif bekend geword as Oud-Mongoolse skrif (Хуучин монгол бичиг), in teenstelling met die "Nuwe skrif" (Шинэ үсэг).
Unicode
[wysig | wysig bron]Die Mongoolse skrif is tot die Unicode-standaard gevoeg in September 1999, met die uitreiking van weergawe 3.0. Die Unicode-blok daarvoor is U+1800 – U+18AF. Dit kon egter eers gebruik word met die uitreiking van Windows Vista in 2007 en dit word dus nie baie gebruik nie. Dit word nou gewilder, maar die ingewikkeldheid van die Mongoolse Unicode-model en ander probleme ry steeds die algemene gebruik daarvan in die wiele.
Sien ook
[wysig | wysig bron]Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Voorbeelde van die skrif Geargiveer 6 Maart 2012 op Wayback Machine
- Geskrewe "Oeigoerzjin"-skrif Geargiveer 6 Maart 2012 op Wayback Machine
- Omniglot
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Mongoolse skrif.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
