Kleinbekbaars
| Kleinbekbaars | |
|---|---|
| |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Domein: | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Subfilum: | |
| Infrafilum: | |
| Superklas: | |
| Klas: | |
| Subklas: | |
| Infraklas: | |
| Superorde: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Genus: | |
| Spesie: | M. dolomieu
|
| Binomiale naam | |
| Micropterus dolomieu Lacépède, 1802
| |
Die kleinbekbaars (Micropterus dolomieu) is 'n varswatervis wat natuurlik voorkom in Noord-Amerika en losgelaat is in Suid-Afrikaanse water in 1937. In Suid-Afrika kom die vis voor in riviere in die Wes- en Oos-Kaap, KwaZulu-Natal en die Hoëveld. In Engels staan die vis bekend as die Smallmouth bass en in Afrikaans ook as Kleinbek-swartbaars.
Voorkoms
[wysig | wysig bron]Die vis is olyfgroen met 'n brons skynsel en daar is donkerder olyfkleur vertikale bane oor die lyf. By die oë is strepe wat uitstraal, 'n kenmerk van die vis. Die vinne is donker olyf-swart en die onderkant is witterig. Die onvolwasse visse het 'n geel en swart gestreepte stertvin. Die vis word tot 550 mm lank en die Suid-Afrikaanse hengelrekord is 2.8 kg en die wêreldrekord is 5.41 kg.[1]
Habitat
[wysig | wysig bron]Kleinbekswartbaars benodig kouer en helderder water as die Grootbekbaars en daarom word hul hoofsaaklik in vloeiende riviere, oor los klipagtige bodems, aangetref. Hulle word by poele se inlope gevind of by groot klippe of rotse waar draaikolke geneig is om te vorm; natuurlike voedsel wat stroomaf spoel word hier byeengebring. Hulle skuil ook aan die stroomaf kant van klippe sodat hul nie gedurig teen die stroom hoef te stoei nie én om te lê en wag vir 'n larwe of ander stukkie kos wat stroom af spoel. As daar nie skuilplek is nie, lê hulle net buite die sterk stroom terwyl hulle stroomop kyk. Kleinbekswartbaars hou van diep water en sal ook gevind word by harde, sanderige of klipperige bodems, in dongas, gate, óf die skadu kant van boomstompe en rotse óf tussen boom wortels óf by ‘n stroom versnelling se beginpunt.[2]
Die klein, onvolwasse vissies vreet insekte, klein krappies en later klein vissies. Die volwasse visse is roofvisse en vreet veldmuise, akkedisse, paddas, krappe, insekte en kleiner vissies. Kleinbekswartbaars kan tot 15 jaar oud word.
Voortbestaan
[wysig | wysig bron]Kleinbekswartbaars begin eers broei op die ouderdom van twee jaar. Hul broei normaalweg in die lente en vroeë somer wanneer die water konstant warmer as 16 °C (61 °F) word. Die mannetjie soek dan 'n geskikte broeiplek in vlak water en bou 'n nes waar daar voldoende skuiling is op 'n gruiserige klipagtige bodem of tussen los klippe. Die wyfie lê haar eiers in die nes wat deur die mannetjie opgepas word. Alhoewel die mannetjie nie gedurende hierdie tydperk eet nie sal hy wel 'n kunsaas gryp om die nes te beskerm. Die eiers neem sowat vyf tot tien dae om uit te broei. Hoe warmer die water, hoe vinniger sal hulle uitbroei. Die mannetjie pas daarna die larwes (klein vissies) op totdat hulle sowat 20 mm lank is.
Kunsaashengel vir kleinbekswartbaars
[wysig | wysig bron]Kleinbekswartbaars se ideale temperatuur is 19,5 °C (67 °F). As die temperatuur 2 °C hoër of laër is word hulle onaktiewer en traer om te byt behalwe in die lente wanneer hulle vlak water toe kom as die watertemperatuur daar gereeld 16 °C (61 °F) word. Dan sal hulle om hulle neste te beskerm of bloot uit aggressie gedurende die broeityd byna enige kunsaas gryp, veral swaailemme en kunsvissies. As die wateroppervlak glad is, werk knalproppe en ander bo-lopers soms ook goed in die lente.
Gedurende die res van die jaar, en ook in die winter, word hulle oorwegend met dieselfde kunsaas gevang as wat gebruik word vir die Grootbekbaars. Maar wanneer hulle nie kunsvissies wil gryp nie is swaailemme, met hul ingeboude trillings wat so tipies van klein vlugtende vissies en waterinsekte, in baie gevalle die antwoord.
Kleinbekswartbaars swem nie die hele rivier vol nie; hulle bly altyd in dieselfde area, selfs gedurende oorstromings. Dus ken hulle al die hindernisse en obstruksies in die area en sodra hul aan 'n hoek gevang word sal hulle probeer om die hengelaar se lyn te breek met behulp van haakplekke en obstruksies soos onderwaterwortels. Die sterk rivierstrome veroorsaak dat Kleinbekswartbaars, soos hulle groter word, baie sterk stertvinspiere ontwikkel en gevolglik is hulle baie sterker swemmers, meer veglustig en baklei harder as die Grootbekbaars. Vis tot so in die omgewing van 1 kg word redelik maklik gevang maar groter visse toets selfs ervare hengelaars se bekwaamheid. Vangste is normaalweg die beste gedurende die broeityd, Augustus tot Oktober maand.
Kleinbekswartbaars volg kunsaas eers vir 'n kort entjie voor hul dit gryp. Hulle sal ook nie sommer die kunsaas van agter af gryp nie; hulle swem baie vinnig tot langs die kunsaas en gryp dit van die kant af óf hulle swem verby die kunsaas en gryp dit dan tromp-op.
Hengel: algemeen
[wysig | wysig bron]Kleinbekswartbaars is gevoelig vir helder sonlig, daarom word hulle vroeg soggens en laat middag, wanneer die lig nie so skerp is nie, in die vlak water naby die kant gevang. Sodra die lig skerper word, soek hulle dieper water op waar die lig flouer of draagliker is óf hulle soek ander skuilplekke soos watergras en die skaduweekante van klippe, stompe, klipbanke en holtes op. Dus, hengel bedags as die son helder skyn in diep water en moet veral nie die genoemde skaduplekke oorslaan nie. In die middesomer is snags 'n baie goeie hengeltyd vir Kleinbekswartbaars.
'n Uitsondering op die reël is vóór die broeitydperk begin, wanneer helder, sonnige weer visse laat byt, veral in die vlak water en sloepe waar visse in die vroeë lente warmte kom opsoek. Die beste hengeltyd is rondom 12h00, dit wil sê op die warmste tyd van die dag. Koue wind, reën en bewolkte weer laat visse ophou met byt.
Ná die broeityd: Helder sonskynweer laat visse diepwater en skuiling opsoek – plekke waar die gemiddelde hengelaar sukkel om hulle te vang. Die beste hengeltyd is vroeg soggens en later in die middag (selfs in die aand en nag) wanneer dit koeler is. Koelerige wind en betrokke lug maak dat visse lus voel vir kos en laat hulle vlakwater toe kom waar hengelaars hulle makliker vang. Vyf uur ná 'n verfrissende reënbui is gewoonlik die beste hengeltyd.
Sien ook
[wysig | wysig bron]
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Smallmouth bass. |
- Alfabetiese lys van visse
- Lys van Suider-Afrikaanse visse volgens wetenskaplike name
- Lys van varswater visfamilies
- Lys van visfamilies
- Indringerspesies van Suider-Afrika
Bronne
[wysig | wysig bron]- A Complete Guide to the FRESHWATER FISHES of Southern Africa. Paul Skelton. 2001. ISBN 978-1-86872-643-1
- Visgedrag en Kunsaashengel. Prof dr B.J. Engelbrecht. 1980. ISBN 0 620 04585 X
- Freshwater Fishing in South Africa. Michael G. Salomon. 1978. ISBN 0 908393 23 7
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ [ http://wrec.igfa.org/WRecordsList.aspx?lc=AllTackle&cn=Bass,%20smallmouth Die Internasionale Roofvisvereniging (IGFA)], besoek op 17 Junie 2013
- ↑ Kunsaashengel vir swartbaars, besoek op 17 Junie 2013