Gaan na inhoud

Energie (esoteries)

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Hierdie bladsy handel oor die esoteriese begrip van energie, vir die wetenskaplike begrip sien Energie
Hierdie artikel is deel van 'n reeks oor
Alternatiewe medisyne, pseudomedisyne en skynwetenskappe
s • b • w

Voorstanders en beoefenaars van verskillende esoteriese vorms van spiritualiteit en alternatiewe medisyne verwys na 'n verskeidenheid beweerde ervarings en verskynsels as gevolg van "energie" of "krag" wat nie gemeet kan word nie en dus onderskei word van die wetenskaplike vorm van energie.[1][2] Daar bestaan geen wetenskaplike bewyse vir die bestaan van sulke energie nie[1][2][3] en wetenskaplikes en opvoedkundiges kritiseer die gebruik van die term "energie" om die idees te beskryf as die bekendmaking en promosie van 'n wanopvatting.[4]

Terapieë wat voorgee om onbekende energieë te gebruik, aan te pas of te manipuleer, is dus een van die mees omstrede van alle aanvullende en alternatiewe medisyne. Eise wat verband hou met energieterapieë is meestal anekdoties, eerder as gebaseer op herhaalbare empiriese bewyse.[3][5][6]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Die vermeende "energieveld "rondom 'n blaar, soos gesien deur Kirlian-fotografie

Konsepte soos "lewenskrag", "qi" en "élan vital" bestaan al lank al en het na vore gekom uit die debat oor vitalisme in die 18de en 19de eeu met Mesmer en die se "dieremagnetisme". Hulle is in die 20ste eeu steeds deur sommige denkers en beoefenaars in die moderne New Age-beweging bespreek.[1][2]

Met die bestudeering van embriologie en ontwikkelingsbiologie deur bioloë, veral voor die ontdekking van gene, is 'n verskeidenheid kragte voorgestel om hul waarnemings te verduidelik. Die Duitse bioloog Hans Driesch het entelechy ('n tipe krag wat 'n verstand gehad het) voorgestel, 'n energie wat volgens hom organiese prosesse beheer het. Sulke idees is egter gediskredieteer en die moderne wetenskap het die poging om esoteriese energieke eienskappe aan die lewe te koppel laat vaar.[7]

Dit is nie die wetenskaplike konsep van energie waarna verwys word in die konteks van spiritualiteit en alternatiewe medisyne nie. Soos Brian Dunning, Amerikaanse wetenskap- en skeptisisme-skrywer, skryf:

Dit is al wat energie is: 'n meting van werkvermoë. Maar in die populêre kultuur het "energie" op een of ander manier 'n selfstandige naamwoord geword. Daar word dikwels van "energie" gepraat asof dit iets op sigself is, soos 'n gebied met gloeiende krag, wat gestoor en gebruik kan word. Hier is 'n goeie toets. As jy die woord "energie" hoor, vervang dan die frase "meetbare werksvermoë". Is die gebruik nog sinvol? Onthou, energie self is nie die ding wat gemeet word nie: energie is die meting van verrigte werk of potensiaal ... Hierdie New Age-konsep van die liggaam met 'n "energieveld" is dus noodlottig gedoem. Daar bestaan ​​nie iets soos 'n energieveld nie; dit is twee nie-verwante begrippe.[8]

Ten spyte van die gebrek aan wetenskaplike ondersteuning, het geestelike skrywers en denkers idees oor energie gehandhaaf en voortgegaan om dit as nuttige allegorieë of as feit te bevorder.[9] Die veld van energie-medisyne is voornemens om energie te manipuleer, maar daar is geen geloofwaardige bewyse om dit te ondersteun nie.[3]

Die konsep van "qi" (energie) kom dwarsdeur die tradisionele Oos-Asiatiese kultuur voor, soos in die kuns van feng shui en Chinese vegkuns.[10] Qi-filosofie sluit ook die begrip "negatiewe qi" in, wat gewoonlik verstaan ​​word as die bekendstelling van negatiewe buie soos vrees of meer gematigde uitdrukkings soos sosiale angs of ongemaklikheid.[11] Die vermyding of minimalisering van hierdie negatiewe qi deur rangskikking van fisiese voorwerpe in vermeende mistieke of belangrike patrone is 'n hoof fokus van feng shui.[12] Die tradisionele verduideliking van hoe akupunktuur werk sê dat dit deur die sirkulasie van qi deur 'n netwerk van meridiane "vloei" en kan gemanipuleer word.[13]

Plekke

[wysig | wysig bron]

Daar is verskillende terreine wat as heilig beskou word en waar mense van verskillende geloofstelsels die ervaaring het dat hulle 'n sterk godsdienstige of geestelike gehalte het, wat dui op die voorstelling van 'n goddelikheid, of 'n "energie" wat vir dié mense belangrik is.[14] Die idee dat 'n soort "negatiewe energie" verantwoordelik is vir die skep of lok van spoke of demone kom voor in die hedendaagse paranormale kultuur en geloof, soos geïllustreer in TV-programme soos Paranormal State en Ghost Hunters.[15] Daar is geen wetenskaplike bewyse van enige van hierdie beweerings nie.

In Suid-Afrika

[wysig | wysig bron]

Sedert 2008 is Suid-Afrikaanse tradisionele en alternatiewe genesers professionele status verleen binne die Suid-Afrikaanse mediese stelsel.[16] Daar is verskeie webwerwe wat besighede adverteer wat een of ander vorm van "energiegenesing" aanbied, waarvan verskeie pseudowetenskaplike praktyke insluit, waaronder Reiki, kristalgenesing, "harmoniserende frekwensies" en "energiekinesiologie".[17] Mediese fondse bied dikwels 'n vorm van holistiese behandeling aan, maar verwys nie na spesifieke aspekte soos energiegenesing nie.[18]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Stenger, Victor J. (1999). "Bioenergetic Fields". The Scientific Review of Alternative Medicine (in Engels). 3 (1). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2016. Besoek op 4 Maart 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Smith, Jonathan C. (2010). Pseudoscience and Extraordinary Claims of the Paranormal: A Critical Thinker's Toolkit (in Engels). Malden, Massachusetts: Wiley-Blackwell. pp. 268–74. ISBN 9781405181228.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 "energy – (according to New Age thinking)" (in Engels). The Skeptic's Dictionary. 19 Desember 2011. Besoek op 4 Maart 2021.
  4. ↑ Arias, A. G. (Augustus 2012). "Use and misuse of the concept energy". Latin American Journal of Physics Education (in Engels). 6 (1): 400. CiteSeerX 10.1.1.669.3285.
  5. ↑ "Some Notes on Wilhelm Reich, M.D" (in Engels). Quackwatch.org. 15 Februarie 2002. Besoek op 4 Maart 2021.
  6. ↑ Jarvis, William T. (1 Desember 2000). "Reiki" (in Engels). National Council Against Health Fraud. Besoek op 4 Maart 2021.
  7. ↑ Bechtel, William; Richardson, Robert C. (1998). "Vitalism". William Bechtel's Web (in Engels). Routledge Encyclopedia of Philosophy. Besoek op 4 Maart 2021.
  8. ↑ Dunning, Brian (22 April 2014). "Skeptoid 4411: Your Body's Alleged Energy Fields". Skeptoid (in Engels). Besoek op 4 Maart 2021.
  9. ↑ Jonas, WB; Crawford, CC (Maart 2003). "Science and spiritual healing: a critical review of spiritual healing, "energy" medicine, and intentionality". Alternative Therapies in Health and Medicine. 9 (2): 56–61. PMID 12652884.
  10. ↑ Latham, Kevin (2007). Pop Culture China!: Media, Arts, and Lifestyle (in Engels). Santa Barbara, California: ABC-CLIO. p. 285. ISBN 9781851095827.
  11. ↑ Van Norden, Bryan W. (Maart 2011). Introduction to Classical Chinese Philosophy (in Engels). Hackett Publishing. p. 98. ISBN 978-1603846158.
  12. ↑ Leonard, George J. (1999). The Asian Pacific American Heritage: A Companion to Literature and Arts (in Engels). New York: Garland Publishing. p. 204. ISBN 9780203344590.
  13. ↑ Lawson-Wood, Denis; Lawson-Wood, Joyce (1983). Acupuncture Handbook (in Engels). Health Science Press. p. 133. ISBN 0-8277-1427-0.
  14. ↑ Ivakhiv, Adrian (24 Februarie 2007). "Orchestrating Sacred Space: Beyond the 'Social Construction' of Nature" (PDF). Journal for the Study of Religion, Nature and Culture (in Engels). 8 (1): 11–29. doi:10.1558/ecotheology.v8i1.1642. ISSN 1363-7320.
  15. ↑ Fahy, Thomas (2010). The Philosophy of Horror (in Engels). Lexington, Kentucky: University Press of Kentucky. p. 77. ISBN 978-0813125732.
  16. ↑ "Traditional healers to claim medical aids". IOL (in Engels). 19 Januarie 2008. Besoek op 4 Maart 2021.
  17. ↑ "Energy Healing in South Africa". SA Health Guide (in Engels). 11 Februarie 2021. Besoek op 4 Maart 2021.
  18. ↑ "Treating patients as individuals through integrative medicine". Discovery (in Engels). Besoek op 4 Maart 2021.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Energie_(esoteries)&oldid=2473456"