Boontjie

Boontjie
	'n Grondboontjieplant
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Plantae
Divisie:	Angiosperms
Klas:	Eudicots
(geen rang):	Rosids
Orde:	Fabales
Familie:	Fabaceae; Lindl.
Subfamilie:	Faboideae

'n Boontjie is die dikwels eetbare saad van enige spesie in die peulfamilie Fabaceae. Na bestuiwing ontwikkel die vrug in 'n peul wat van een tot etlike sade binne-in huisves en beskerm tot dit ryp geword het.

Groeivorm

Rankboontjies (Phaseolus coccineusis) plante wat gewysig is om deur slingering opwaarts te kan beweeg. Slingerplante het buigsame stamme, dikwels baie lank in verhouding tot hul dikte, wat spiraalvormig rondom enige ondersteuning draai. Die ondersteuning moet egter min of meer vertikaal wees en nie te dik nie.

Die boontjie is 'n tweesaadlobbige gewas waarvan die groeiwyse, afhangende van die variëteit, rankend of regopgroeiend kan wees (rankbone en stambone). Die limaboon is meerjarig as dit in tropiese gebiede verbou word, en die nierboon soms ook. Gewone bone en teparybone is egter streng eenjarig.

Die plant het 'n taamlik goed ontwikkelde penwortelstelsel. Tipies van boontjies is die drieblarige, veervormige saamgestelde blare.

Blomme en vrugte

Die bloeiwyse is 'n klein tros wat in die blaaroksels ontstaan. Die blomme is tipies die van 'n peulplant en bestaan uit vyf vergroeide kelkblare, vyf kroonblare, tien meeldrade en 'n stamper.

Twee van die kroonblare is vergroei om die sogenaamde kiel te vorm wat die meeldrade en stamper omsluit. Die kleur van die blom is wit, geel of bloupers. Selfbestuiwing vind feitlik deurgaans plaas. Na bevrugting ontwikkel 'n groot peul - tussen 8 en 16 cm lank - wat in 'n skerp punt eindig en waarin die sade lê.

Die sade is in alle gevalle niervormig en ietwat afgeplat. Die kleur wissel tussen eenkleurig wit en swart met feitlik alle tussenkleure, terwyl gespikkelde sade en liggekleurde sade wat donker gevlek is om die hilum (die litteken waar die saad in die peul vas was), ook voorkom.

Klimaats- en grondvereistes

Boontjies aard die beste in gematigde, sonryke streke. Die plant is nie bestand teen ryp nie, en 'n rypvrye periode van tussen 120 en 130 dae word vir die meeste variëteite vereis. Vir die beste resultate behoort die grondvogtoestande gedurende die groeiperiode gunstig te wees: 'n somerreënval van minstens 400 mm of gereelde besproeiing is noodsaaklik. Boontjies lewer die beste resultate in vrugbare leemgrond van goeie diepte.