Atenaios van Noukratis
Atenaios van Noukratis | |
|---|---|
 'n Manuskrip van die Deipnosofistai uit 1535 | |
| Gebore | Laat-2de eeu n.C. Naukratis, Romeinse Ryk (hedendaagse Egipte) |
| Sterf | Vroeë 3de eeu n.C. Onbekend |
| Beroep | Skrywer, grammatikus em retorikus |
Atenaios van Noukratis (Grieks: Ἀθήναιος ὁ Nαυκρατίτης of Nαυκράτιος, Athēnaios Naukratitēs of Naukratios; Latyns: Athenaeus Naucratita) was 'n Griekse retorikus en grammatikus wat aan die einde van die 2de eeu en die begin van die 3de eeu n.C. geleef en gewerk het. Die Suda vermeld slegs dat hy geleef het in die tyd van Marcus Aurelius, maar die minagting waarmee hy melding maak van Commodus, wat in 192 gesterf het, impliseer dat hy dié keiser oorleef het. Hy was 'n tydgenoot van Adrantus.[1]
Atenaios verklaar self dat hy die skrywer was van 'n verhandeling oor die thratta, 'n soort vis wat deur die digter Archippus en ander komiese digters vermeld is, en van 'n geskiedenis van die Siriese konings. Albei werke is verlore. Van sy werke bestaan slegs dele van die Deipnosofistai van 15 volumes.
Die Deipnosofistai
[wysig | wysig bron]
Die Deipnosofistai, wat "eettafel-filosowe" beteken, bestaan uit vyftien boeke. Die eerste twee boeke, en dele van die derde, elfde en vyftiende, bestaan slegs in epitoomvorm, maar andersins blyk die werk voltooi te wees. Dit is 'n enorme stoorkamer van inligting, hoofsaaklik oor sake wat verband hou met bekende kokke en eetplekke. Dit bevat egter ook opmerkings oor musiek, liedere, danse, filosofie, speletjies, courtisane[2] en luukshede. Atenaios verwys na nagenoeg 800 skrywers en 2500 afsonderlike werke; een van sy karakters (wat nie noodwendig met die historiese skrywer self geïdentifiseer moet word nie) spog dat hy 800 toneelstukke van die Atheense Middelkomedie alleen gelees het. Was dit nie vir Atenaios nie, sou baie waardevolle inligting oor die antieke wêreld ontbreek, en sou baie antieke Griekse skrywers soos Archestratus byna heeltemal onbekend gewees het. Boek XIII is byvoorbeeld 'n belangrike bron vir die studie van seksualiteit in klassieke- en Hellenistiese Griekeland, en 'n seldsame fragment van Theognetus se werk oorleef in 3.63.
Die Deipnosofistai beweer dat dit 'n verslag is wat 'n individu genaamd Atenaios aan sy vriend Timocrates gegee het van 'n banket wat by die huis van Larensius (Λαρήνσιος; in Latyn: Larensis), 'n welgestelde boekversamelaar en beskermheer van die kunste, gehou is. Dit is dus 'n dialoog binne 'n dialoog, op die wyse van Plato, maar die gesprek strek tot enorme lengte. Die onderwerpe van bespreking spruit gewoonlik uit die verloop van die dinee self, maar strek tot literêre en historiese kwessies van elke beskrywing, insluitend beknopte grammatikapunte. Die gaste haal sogenaamd uit hul geheue aan. Die werklike bronne van die materiaal wat in die Deipnosofistai bewaar word bly onbekend, maar baie daarvan kom waarskynlik tweedehands van vroeëre skolastici.
Die vier-en-twintig genoemde gaste[3] sluit twee individue in genaamd Galen en Ulpianus, maar hulle is waarskynlik fiktiewe persoonlikhede, en die meerderheid van die gaste neem nie deel aan die gesprek nie. Indien die karakter Ulpianus sinoniem is met die bekende juris, is die Deipnosofistai dalk na sy dood in 223 geskryf, maar die juris is vermoor deur die Pretoriaanse Garde, terwyl Ulpianus in Atenaios se werk van natuurlike oorsake sterf.
Die volledige weergawe van die teks, met die leemtes hierbo genoem, word bewaar in slegs een manuskrip, wat konvensioneel na verwys word as A. Die verpersoonlikte weergawe van die teks word bewaar in twee manuskripte, konvensioneel bekend as C en E. Die standaard uitgawe van die teks is Kaibel se Teubner. Die standaardnommering is grootliks afkomstig van Casaubon.
Die ensiklopedis en skrywer Sir Thomas Browne het 'n kort essay oor Athenaeus geskryf[4] wat 'n herleefde belangstelling in die Banket van die Geleerdes onder navorsers gedurende die 17de eeu weerspieël, na die publikasie daarvan in 1612 deur die klassikus Isaac Casaubon.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Smith, William (1867), "Adrantus", in Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1, Boston, pp. 20, http://www.ancientlibrary.com/smith-bio/0029.html, besoek op 2016-05-10
- ↑ (hoofsaaklik in historiese kontekste) 'n prostituut, veral een met welgestelde of hoërklaskliënte.
- ↑ Kaibel, Georg (1890). Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV, Vol. 3. Leipzig: Teubner. pp. 561–564.
- ↑ Thomas Browne, From a Reading of Athenaeus
Verdere leesstof
[wysig | wysig bron]- David Braund and John Wilkins (reds.), Athenaeus and his world: reading Greek culture in the Roman Empire, Exeter: Drukpers van die Universiteit van Exeter, 2000. ISBN 0-85989-661-7.
- Christian Jacob, The Web of Athenaeus, (Hellenic studies, 61), Washington, DC: Center for Hellenic Studies at Harvard University, 2013.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikiquote het aanhalings in verband met Atenaios van Noukratis |
- Digitale Atenaios-projek - Universiteit van Leipzig
- Digitale Atenaios - Casaubon-Kaibel verwysingsomskakelaar
- Werke deur Athenæus by Project Gutenberg
- Werke deur of oor Atenaios van Noukratis op die Internet Archive
Normdata  |
|
|---|