Gaan na inhoud

Anwar Sadat

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Muhammad Anwar el-Sadat (أنور السادات)
Anwar Sadat
3de President van Egipte
Ampstermyn
15 Oktober 1970 – 6 Oktober 1981
Waarnemend: 28 September 1970 – 15 Oktober 1970
Visepresident(e)   Ali Sabri; Mahmoud Fawzi; Hosni Mubarak
Eerste minister Mahmoud Fawzi; Aziz Sedki; Hyself; Abd El Aziz Muhammad Hegazi; Mamdouh Salem; Mustafa Khalil; Hyself
Voorafgegaan deur Gamal Abdel Nasser
Opgevolg deur Sufi Abu Taleb (Waarnemend)
Hosni Mubarak
Eerste Minister van Egipte
Ampstermyn
15 Mei 1980 – 6 Oktober 1981
President Hyself
Voorafgegaan deur Mustafa Khalil
Opgevolg deur Hosni Mubarak
Persoonlike besonderhede
Gebore (1918-12-25)25 Desember 1918
Monufia, Egipte
Sterf 6 Oktober 1981 (op 62)
Kaïro, Egipte
Politieke party Nasionale Demokratiese Party
Eggenoot/-note Eqbal Afifi; Ehsan Madi; Jehan Sadat
Handtekening

Mohammed Anwar el-Sadat (محمد أنور السادات) Muḥammad as Anwar-Sādāt, Egipties:[muħæmmæd ˈʔɑnwɑɾ essæˈdæːt] (* 25 Desember 1918 – † 6 Oktober 1981) was die derde President van Egipte, 'n amp wat hy vanaf 15 Oktober 1970 tot en met die sluipmoord op hom deur fundamentalistiese offisiere op 6 Oktober 1981, beklee het. Sadat was 'n senior lid van die Vrye Offisiere-beweging wat Koning Farouk in die Egiptiese Revolusie van 1952 onttroon het, en 'n vertroueling van President Gamal Abdel Nasser, onder wie hy tweekeer as vise-president gedien het, en wie hy in 1970 as president opgevolg het.

In sy elf jaar as president, het hy Egipte se koers verander, deur uit baie van die politieke en ekonomiese beginsels van Nasserisme terug te trek, na 'n veelpartydemokrasie terug te keer, en die Infitah ekonomiese beleid van stapel te stuur. As President, het hy Egipte in die Jom Kippoeroorlog van 1973 gelei om Egipte se Sinai Skiereiland te herwin, wat Israel sedert die Ses-Dag Oorlog van 1967 beset het. Dit het van hom 'n held in Egipte en, vir 'n tyd, die res van die Arabiese Wêreld gemaak. Daarna het hy onderhandelinge met Israel begin, wat tot die Egipte–Israel Vredesverdrag gelei het. Hy en die Israeliese Eerste Minister, Menachem Begin, het daarvoor die Nobelprys vir Vrede verower.[1] Daardeur het Sadat die eerste Moslem-nobelpryswenner geword. Alhoewel Egiptiese reaksie op die verdrag, wat Sinai as Egiptiese gebied bevestig het, oor die algemeen gunstig was,[2] is dit deur die Moslem-Broederskap verwerp, wat gevoel het dat Sadat pogings om 'n Palestynse staat te verseker, laat vaar het.[2] Met die uitsondering van Soedan, was die Arabiese wêreld en die Palestynse Bevrydingsorganisasie (PBO) sterk gekant teen Sadat se pogings om 'n aparte vrede met Israel te beding sonder om dit vooraf met die Arabiese state te bespreek. Sy weiering om met hulle te versoen oor die Palestynse kwessie het daartoe gelei dat Egipte se lidmaatskap in die Arabiese Liga tussen 1979 en 1989 opgeskort is.[3][4][5][6] Die vredesverdrag was ook een van die hooffaktore wat gelei het tot sy moord.

Vroeë lewe en revolusionêre aktiwiteite

[wysig | wysig bron]

Anwar Sadat is op 25 Desember 1918 in Mit Abu El Kom, Monufia, Egipte, gebore in 'n arm Nubiese familie, een van 13 broers en susters.[7] Een van sy broers, Atef Sadat, het later 'n vlieënier geword, en het tydens die Oktoberoorlog van 1973 gesneuwel.[8] Sy vader, Anwar Mohammed El Sadat was van Bo-Egipte, en sy moeder, Sit Al-Berain, se vader was Soedanees.[9][10] Sy teenstaanders het gesê dat sy ma nie "Egipties genoeg" gelyk het nie, en sommige het hom "Nasser se swart poedel" genoem.[11]

Hy het aan die Koninklike Militêre Akademie in Kaïro in 1938 gegradueer, en is aangestel in die seinkorps. Hy het sy weermagloopbaan as 'n onderluitenant begin, en is in Soedan geplaas, wat op daardie tyd deel van Egipte was. Daar het hy Gamal Abdel Nasserontmoet, en saam met 'n paar ander onderoffisiere, het hulle het die geheime beweging "Vrye Offisiere" gestig om Egipte en Soedan van Britse oorheersing en koninklike korrupsie te bevry.

Gedurende die Tweede Wêreldoorlog is hy deur die Britte in hegtenis geneem vir sy pogings om hulp van die Spilmoondhede te kry om die Britse besettingsmagte te verdryf. Anwar Sadat was aktief in baie politieke bewegings, insluitend die Moslem-Broederskap, die fascistiese Jong Egipte, die pro-koninklike Ystergarde van Egipte, en die geheime militêre groep genaamd die Vrye Offisiere.[12] Hy het deelgeneem aan die militêre staatsgreep deur die Vrye Offisiere wat die Egiptiese Revolusie van 1952 ontlont het, waarin Koning Farouk op 23 Julie onttroon is. Sadat is aangewys om die nuus van die rewolusie oor die radionetwerke aan die Egiptiese volk aan te kondig.

Tydens Nasser se presidentskap

[wysig | wysig bron]
Top Egiptiese leiers in Alexandrië, 1968. Van links na regs: Gamal Abdel Nasser, Sadat, Ali Sabri en Hussein el-Shafei

Tydens die presidentskap van Gamal Abdel Nasser is Sadat in 1954 aangestel as staatsminister. Hy is ook aangestel as redakteur van die nuutgestigte dagblad Al Gomhuria.[13] In 1959, het hy die Sekretaris aan die Nasionale Unie geword. Sadat was die President van die Nasionale Vergadering (1960-1968) en daarna die visepresident en lid van die presidensiële raad in 1964. Hy is in Desember 1969 heraangestel as vise-president.

Presidentskap

[wysig | wysig bron]

Van die belangrikste gebeure van Sadat se presidentskap was sy "Regstellende Revolusie" om die regering se mag te konsolideer, die breuk met Egipte se jarelange bondgenoot en ondersteuner, die Sowjetunie, die 1973 Oktoberoorlog teen Israel, die Camp David-vredesverdrag met Israel, die Infitah ("opening") van Egipte se ekonomie, en sy sluipmoord in 1981.

Sadat het na Nasser se dood in Oktober 1970 vir hom as president opgevolg.[14] Die aanname was dat Sadat se presidentskap van korte duur sou wees.[15] Nasser se ondersteuners in die regering het Sadat as 'n marionet van die vorige president gesien, en geglo dat hulle hom maklik sou kon manipuleer. Sadat het almal verras met 'n reeks van slim politieke skuiwe waardeur hy in staat was om die presidentskap te behou en as 'n leier in eie reg na vore te kom.[16] Op 15 Mei 1971,[17] het Sadat sy Korrektiewe Revolusie aangekondig, waarin hy die vurigste Nasseriste uit hulle poste in politieke, regerings- en sekuriteitsinstellings verwyder het. Sadat het 'n Islamitiese beweging aangemoedig, wat deur Nasser onderdruk was. Aangesien hy geglo het dat Islamiete sosiaal konserwatief was, het hy vir hulle aansienlike kulturele en ideologiese outonomie toegestaan in ruil vir hulle politieke ondersteuning.[18]

In 1971, drie jaar na die begin van die uitputtingsoorlog rondom die Suezkanaal, het Sadat in 'n brief die vredevoorstel van die VN-onderhandelaar Gunnar Jarring onderskryf, wat 'n totale vrede met Israel voorgestel het, op die voorwaarde dat Israel sou terugtrek na sy grense soos voor die oorlog. Hierdie vredesinisiatief het misluk, aangesien nóg Israel nóg die Verenigde State van Amerika die terme wou aanvaar.

Korrektiewe Revolusie

[wysig | wysig bron]

Kort nadat hy die amp aangeneem het, het Sadat baie Egiptenare geskok deurdat hy twee van die kragtigste figure in die regime van hulle poste onthef en in hegtenis geneem het: Visepresident Ali Sabri, wat noue bande met Sowjetamptenare gehad het, en Sharawy Gomaa, die Minister van Binnelandse sake wat die geheime polisie beheer het.[15] Sadat se stygende gewildheid het versnel nadat hy die magte van die gehate geheime polisie ingeperk het,[15] die Sowjet militêre magte uit die land gesit het, en die die Egiptiese weermag vir 'n hernude konfrontasie met Israel opgebou het.[15]

Jom Kippoeroorlog

[wysig | wysig bron]

Op 6 Oktober 1973, in samewerking met Hafez al-Assad van Sirië, het Sadat die Oktober-oorlog, ook bekend as die Jom Kippoeroorlog, en minder algemeen as die Ramadaan-oorlog, van stapel gestuur. Dit was 'n verrassingsaanval teen die Israeliese besettingsmagte op die Egiptiese Sinaï-Skiereiland en die Siriese Golanhoogtes in 'n poging om hierdie onderskeie Egiptiese en Siriese gebiede terug te wen, wat ses jaar tevore in die Sesdaagse Oorlog deur Israel ingeneem is. Die Egiptiese en Siriese sukses in die beginstadiums van die oorlog het beide Israel en die Arabiese Wêreld verras. Die mees opvallende prestasie (Operasie Badr, ook bekend as Die Kruising) was die Egiptiese weermag se opmars tot ongeveer 15 km in die besette Sinai Skiereiland, nadat hulle die Bar Lev-lyn deurdring en grotendeels vernietig het. Hierdie lyn is voorheen algemeen as 'n ondeurdringbare defensiewe ketting gesien.

Soos die oorlog voortgesleep het, het drie afdelings van die Israeliese weermag onder Generaal Ariel Sharon die Suezkanaaloorgesteek, en eers probeer om die Egiptiese Tweede Leër te omsingel. Alhoewel dit onsuksesvol was, het 'n ooreenkoms tussen die VSA en die Sowjetunie daartoe gelei dat die Verenigde Nasies se Veiligheidsraad op 22 Oktober 1973 Resolusie 338 aanvaar het, waarin 'n onmiddellike skietstilstand geëis is.[19] Hoewel dit uitgeroep is, is die skietstilstand onmiddellik verbreek.[20] Alexei Kosygin, die voorsitter van die Sowjetunie se Raad van Ministers, het 'n amptelike vergadering met die Deense Eerste Minister Anker Jørgensen gekanselleer om na Egipte te reis, waar hy probeer het om Sadat te oorreed om 'n vredesverdrag te onderteken. Dit is onseker of Kosygin en Sadat tydens sy twee dae lange besoek ooit persoonlik ontmoet het.[21] Die Israeliese weermag het voortgegaan in hulle pogings om die Egiptiese leër te omsingel. Die omsingeling is op 24 Oktober voltooi, drie dae na die verbreking van die skietstilstand. Hierdie ontwikkeling het spanning tussen die supermoondhede teweeg gebring, maar 'n tweede skietstilstand is samewerkend op 25 Oktober opgelê om 'n einde aan die oorlog te bring. Teen die einde van die oorlog, was die Israeliese magte 40 km vanaf Damaskus en 101 km vanaf Kaïro.

Vrede met Israel

[wysig | wysig bron]

Die aanvanklike Egiptiese en Siriese oorwinnings in die oorlog het die moraal in Egipte en die Arabiese Wêreld herstel, en Sadat het vir jare daarna bekend gestaan as die "Held van die Kruising". Israel het Egipte as 'n gedugte vyand erken, en Egipte se hernude politieke betekenis het uiteindelik gelei tot die herstel en heropening van die Suezkanaal deur die vredesonderhandelinge. Sy nuwe beleid van vrede het gelei tot die sluiting van twee ooreenkomste oor ontkoppeling van kragte met die Israeliese regering. Die eerste van hierdie ooreenkomste is onderteken op 18 Januarie 1974, en die tweede op 4 September 1975.

Een belangrike aspek van Sadat se vredesbeleid was godsdienstige ondersteuning vir sy pogings. Reeds tydens sy besoek aan die VSA in Oktober en November 1975, het hy die Evangeliese pastoor Billy Graham tot 'n amptelike besoek uitgenooi, wat 'n paar dae na Sadat se besoek plaasgevind het.[22] Benewens die kweek van verhoudings met Evangeliese Christene in die VSA, het hy ook met die Vatikaan begin saamwerk. Op 8 April 1976 het hy die Vatikaan vir die eerste keer besoek, en ontvang 'n boodskap van ondersteuning van Pous Paulus VI ten opsigte van vrede met Israel, om 'n regverdige oplossing vir die Palestynse kwessie in te sluit.[23] Sadat het van sy kant 'n openbare uitnodiging aan die Pous uitgereik om Kaïro te besoek.[24]

Sadat het ook die media gebruik om sy doelwitte te bevorder. In 'n onderhoud wat hy aan die Libanese koerant El Hawadeth in Februarie 1976 gegee het, het hy beweer dat hy 'n geheime verbintenis van die Amerikaanse regering gekry het om druk op die Israeliese regering uit te oefen vir 'n groot onttrekking uit Sinai en die Golanhoogtes.[25] Hierdie verklaring het hoofbrekens vir die Israeliese regering besorg, maar Kissinger het ontken dat so 'n belofte ooit gemaak is.[26]

In Januarie 1977 het 'n reeks van sogenaamde "Broodonluste" uitgebreek, waarin teen Sadat se ekonomiese liberaliseringsbeleid geprotesteer is, veral 'n regeringsbesluit wat prysbeheer op basiese noodsaaklikhede soos brood opgehef het. Die onluste het vir twee dae geduur, honderde duisende het in Kaïro daaraan deelgeneem. 120 busse en honderde geboue is alleen in Kaïro vernietig.[27] Die onluste het geëindig met die inset van die weermag en die her-instelling van die subsidies en prysbeheer.[28][29] Gedurende hierdie tyd, het Sadat ook 'n nuwe benadering tot die verbetering van betrekkinge met die Weste ingeneem.[15]

Die Verenigde State en die Sowjetunie het op 1 Oktober 1977 ooreengekom op die beginsels waaronder 'n Geneefse konferensie oor die Midde-Ooste sou plaasvind.[15] Sirië het het egter steeds so 'n konferensie teengestaan. Aangesien hy nie wou hê dat Sirië of die Sowjetunie die vredesproses moes beïnvloed nie, het Sadat besluit om 'n meer progressiewe houding teenoor 'n omvattende vredesooreenkoms met Israel in te neem.

Op 19 November 1977 het Sadat die eerste Arabiese leier geword om Israel amptelik te besoek toe hy die Israeliese Eerste Minister, Menachem Begin ontmoet het en voor die Knesset in Jerusalem gepraat het oor sy sienings oor hoe om 'n omvattende vrede na die Arabies-Israeliese konflik te bereik, wat die volledige implementering van die VN-resolusie 242 en 338 ingesluit het. Hy het tydens sy besoek gepraat van sy hoop dat die momentum in Genève behou kon word, asook die groot behoefte vir harde en drastiese besluite.[30]

Sadat (links) skud hande met die Israeliese Minister van Verdediging, Eser Weizman, 1978
President Anwar Sadat en die Israeliese Eerste Minister, Menachem Begin erken die applous tydens 'n gesamentlike sessie van die Kongres in Washington DC, waartydens President Jimmy Carter die Camp David-ooreenkoms aangekondig het, 18 September 1978
President Jimmy Carter skud hande met Sadat en die Israeliese Eerste Minister, Menachem Begin by die ondertekening van die Egiptiese–Israeliese Vrede Verdrag buite die Wit Huis, 1979
President Sadat met Senator Joe Biden (links), en die Senator Frank Church (middel), by Camp David, 1979.

Die Vredesverdrag is uiteindelik op 26 Maart 1979 onderteken deur Anwar Sadat en die Israeliese Eerste Minister, Menachem Begin in Washington DC, na aanleiding van die Camp David-Ooreenkomste (1978), 'n reeks van vergaderings tussen Egipte en Israel wat gefasiliteer is deur die Amerikaanse President Jimmy Carter. Beide Sadat en Begin is bekroon met die Nobelprys vir Vrede vir hulle aandeel in die verdrag. In sy toespraak, het Sadat verwys na die langverwagte vrede wat deur beide Arabiere en Israeli's gewens is.

Die belangrikste kenmerke van die ooreenkoms was die wedersydse erkenning van die twee lande, die beëindiging van die oorlogstatus wat sedert die 1948 Arabies–Israeliese Oorlog bestaan het, en die volledige onttrekking deur Israel van sy gewapende magte en burgers uit die res van die Sinai Skiereiland, wat Israel tydens die 1967 Ses-Daagse Oorlog beset het.

Die ooreenkoms het ook voorsiening gemaak vir vrye deurgang vir Israeliese skepe deur die Suezkanaal en die erkenning van die Straat van Tiran en die Golf van Akaba as internasionale waterweë. Die ooreenkoms het Egipte die eerste Arabiese land gemaak om Israel amptelik te erken. Die vredesooreenkoms tussen Egipte en Israel het in krag gebly vandat die verdrag onderteken is.

Die verdrag was uiters ongewild in die meeste van die Arabiese Wêreld en die res van die Moslem Wêreld.[31] Sy voorganger Nasser het Egipte 'n toonbeeld van Arabiese nasionalisme gemaak, 'n ideologie wat oënskynlik deur 'n eerder Egiptiese oriëntasie opsy geskuif is na die 1973 oorlog. Die Arabiese buurlande het geglo dat Sadat, deur die ooreenkomste te teken, Egipte se belange bo die doel van Arabiese eenheid gestel het, Nasser se panarabisme verraai het, en die beeld van 'n verenigde "Arabiese front" vir die ondersteuning van die Palestyne teen die "Sioniste Entiteit" vernietig het. Sadat het egter vroeg al besluit dat vrede die enigste oplossing was.[15][32] Sadat se skuif na 'n strategiese verhouding met die VSA is ook deur baie Arabiere as verraad gesien. In die VSA het sy pogings tot vrede vir hom gewildheid in sommige Evangeliese kringe gewen. Hy is by voorbeeld deur Pat Robertson bekroon met die "Prins van Vrede" Toekenning.[33]

As 'n reaksie op die ooreenkoms, het die Arabiese Liga in 1979 Egipte se lidmaatskap opgeskort, en sy hoofkwartier van Kaïro na Tunis verskuif. Arabiese Liga lidlande het op daardie stadium die uitwissing van die "Sioniste Entiteit", m.a.w. die staat van Israel as doel gehad. Die liga het eers in 1989 weer Egipte as 'n lid toegelaat en sy hoofkwartier teruggeskuif na Kaïro. As deel van die vredesooreenkoms het Israel in fases onttrek uit die Sinai Skiereiland. Sy onttrekking uit die hele gebied, behalwe die dorp van Taba, was teen 25 April 1982 voltooi, maar Israel het eers in 1989 daardie dorp ontruim.[15] Die verbeterde verhoudings tussen Egipte en die Weste deur die Camp David Ooreenkomste het spoedig gelei tot sterk ekonomiese groei.[15] Teen 1980 het Egipte se gespanne betrekkinge met die Arabiese Wêreld tot 'n tydperk van hoë inflasie gelei.[15]

Verhouding met Mohammad Reza Shah Pahlavi van Iran

[wysig | wysig bron]
Koningin Farah Diba, President Anwar Sadat en Sjah Mohammad Reza Pahlavi in Teheran in 1975

Die verhouding tussen Iran en Egipte het tydens Gamal Abdel Nasser se presidentskap in ope vyandigheid ontaard. Na sy dood in 1970, het President Sadat dit egter spoedig in 'n oop en hegte vriendskap verander.

In 1971 het Sadat die Iranse parlement in Teheran in vlot Persies toegespreek, en die 2500-jaar-oue historiese bande tussen die twee lande beskryf. Oornag het die Egiptiese en Persiese regerings van verbete vyande in hegte vriende verander. Die verhouding tussen Kaïro en Teheran het so vriendelik geword dat die Sjah van Iran, Mohammad Reza Pahlavivir Sadat sy "liewe broer" genoem het.

Na afloop van die oorlog met Israel in 1973, het Iran 'n leidende rol in die skoonmaak en aktivering van die geblokkeerde Suezkanaalaanvaar, en beduidende beleggings daarin gesteek. Die land het ook die onttrekking van Israel uit die besette Sinai Skiereilandgefasiliteer deur te belowe om die verlies aan olie wat die Israeli's deur hulle onttrekking van die Egiptiese olieputte in die wes-Sinai sou lei, met gratis Iranse olie te vergoed.

Al hierdie aksies het nog bygedra tot die persoonlike vriendskap tussen Sadat en die Sjah van Iran. Die Sjah se eerste vrou was Prinses Fawzia van Egipte, die oudste dogter van die Sultan Fuad I van Egipte en Soedan (later Koning Fuad I) en sy tweede vrou Nazli Sabri.

Na sy onttroning, het die afgesette Sjah die laaste maande van sy lewe in ballingskap in Egipte deurgebring. Na die Sjah se dood, het Sadat beveel dat hy 'n staatsbegrafnis ontvang, en by die Al-Rifa'i Moskee in Kaïro begrawe word, waar ook die Egiptiese Khedive Ismael Pasha, sy moeder Khushyar Hanım, en talle ander lede van die koninklike familie van Egipte en Soedan begrawe is.[34]

Sluipmoord

[wysig | wysig bron]

Die laaste maande van Sadat se presidentskap is deur interne opstand gekenmerk.[15] Sadat het bewerings verwerp dat die onluste deur binnelandse gebeure aangevuur is, en het geglo dat die Sowjetunie deur sy bondgenote in Libië en Sirië 'n opstand aanvuur om hom uiteindelik uit sy amp te dwing.[15] Na 'n mislukte militêre staatsgreep in Junie 1981 het Sadat 'n sterk ingryping beveel waarby talle figure van die opposisie gearresteer is.[15] Alhoewel Sadat steeds in Egipte baie gewild was, word beweer dat hy op die hoogtepunt van sy ongewildheid vermoor is.[35]

Vroeër in sy presidentskap het Islamiete voordeel getrek uit die "regstellende rewolusie" en die vrylating van aktiviste wat onder Nasser toegesluit is,[17] maar Sadat se Sinaiverdrag met Israel het Islamiete woedend gemaak, veral die radikale Egiptiese Islamitiese Jihad. Volgens onderhoude en inligting wat versamel is deur die joernalis Lawrence Wright, was die groep besig om militêre offisiere te werf en wapens te versamel, en het gewag vir die regte oomblik om die bestaande orde in Egipte omver te werp. Die hoofstrateeg van El-Jihad was Abbud al-Zumar, 'n kolonel in die militêre intelligensie wie se plan was om die belangrikste leiers van die land dood te maak, beslag te lê op die hoofkwartier van die leër en sekuriteitsmagte, die telefoonsentralegebou, asook die uitsaaigebou, waar die nuus van die Islamitiese revolusie dan uitgesaai sou word, wat volgens sy verwagting 'n populêre opstand teen sekulêre gesag oor die hele land sou ontlont.[36]

In Februarie 1981 het die Egiptiese owerhede, deur die arrestasie van 'n lid van El-Jihad wat kritieke inligting gedra het, bewus geraak van die planne. In September het Sadat 'n baie ongewilde aksie beveel waar meer as 1500 mense gearresteer is, insluitend baie Jihadlede, maar ook die Koptiese Pous en ander Koptiese geestelikes, intellektuele en aktiviste van verskeie ideologië.[37] Alle nie-regerings pers is ook verban.[38] Die aksie het egter 'n sel van die Jihad in die weermag onder leiding van Luitenant Khalid Islambouli gemis, wat die sluipmoord op Anwar Sadat in Oktober sou uitvoer.[39]

Tala'at Qasim, 'n vorige hoof van die Gama'a Islamiyya, het in 'n onderhoud met die Middle-East Report beweer dat dit nie die Islamitiese Jihad was nie, maar eerder sy organisasie, bekend in Engels as die "Islamic Group", wat die sluipmoord georganiseer het en die moordenaar, Islambouli, gewerf het. Lede van die Groep se 'Majlis el-Shura' ('Raadgewende Raad') – onder leiding van die berugte "blinde shaykh' – is twee weke voor die moord in hegtenis geneem, maar hulle het nie hulle planne openbaar nie, en Islambouli het die sluipmoord op Sadat deurgevoer.

Op 6 Oktober 1981 is Sadat vermoor, tydens die jaarlikse oorwinningsparade in Kaïro om Egipte se kruising van die Suezkanaal te vier.[40] Islambouli het sy aanvalsgeweer in Sadat se liggaam leeggevuur terwyl hy voor in die hoofpawiljoen was, en daardeur die President asook elf ander mense doodgeskiet, insluitend die Kubaanse ambassadeur, 'n Omani generaal, 'n Kopties-Ortodokse biskop en Samir Helmy, die hoof van Egipte se Sentrale Ouditkunde Agentskap (CAA).[41][42] Agt-en-twintig mense is gewond, insluitende Vise-President Hosni Mubarak, die Ierse Minister van Verdediging James Tully, en vier militêre skakelbeamptes van die VSA.

Die moordspan is gelei deur Luitenant Khalid Islambouli nadat 'n fatwā van Omar Abdel-Rahman verkry is waarin hy die moord goedgekeur het.[43] Islambouli is verhoor en skuldig bevind. 'n Doodsvonnis is teen hom gevel, en hy is in April 1982 deur 'n vuurpeloton tereggestel.

Nasleep

[wysig | wysig bron]

Sadat is opgevolg deur sy vise-president Hosni Mubarak, wat tydens die aanval in die hand beseer is. Sadat se begrafnis is deur 'n rekord aantal hoogwaardigheidsbekleërs van regoor die wêreld bygewoon, insluitend 'n ongewone gelyktydige bywoning deur drie voormalige Amerikaanse presidente: Gerald Ford, Jimmy Carter en Richard Nixon. Soedanese President Gaafar Nimeiry was die enigste Arabiese staatshoof om die begrafnis by te woon. Slegs 3 van 24 lande in die Arabiese Liga het hoegenaamd verteenwoordigers gestuur: Oman, Somalië en Soedan.[44] Israel se eerste minister, Menachem Begin, het Sadat as 'n persoonlike vriend beskou en het daarop aangedring om die begrafnis by te woon. Begin het selfs die hele begrafnisoptog te voet deurgemaak om nie die Sabbat te verbreek nie.[45] Sadat is begrawe in die gedenkteken vir die onbekende soldaat in Kaïro, oorkant die straat waar hy vermoor is.

Meer as driehonderd Islamitiese radikale is aangekla in die verhoor van Khalid Islambouli, insluitend die toekomstige leier van Al-Kaïda, Ayman al-Zawahiri, Omar Abdel-Rahman en Abd al-Hamid Kishk. Die verhoor is deur die internasionale pers gedek, en Zawahiri se kennis van Engels het hom die de facto woordvoerder vir die verweerders gemaak. Zawahiri is in 1984 uit die tronk vrygelaat. Abboud al-Zomor en Tareq al-Zomor, twee Islamitiese Jihad leiers wat in verband met die moord in hegtenis geneem is, is op 11 Maart 2011 vrygestel.[46]

Ten spyte van hierdie feite, het Sadat se neef, Talaat Sadat, beweer dat die moord 'n internasionale sameswering was. Op 31 Oktober 2006 is hy tot 'n jaar tronkstraf gevonnis weens laster teen Egipte se weermag, minder as 'n maand nadat hy 'n onderhoud gevoer het waar hy Egiptiese generaals daarvan beskuldig het dat hulle sy oom se moord beplan het. In 'n onderhoud met 'n Saoedi televisiekanaal, het hy ook beweer dat beide die Verenigde State en Israel betrokke was. Hy het beweer dat geen lid van die spesiale persoonlike beskermingsgroep 'n enkele skoot tydens die aanval afgevuur het nie, en nie een van hulle verhoor is nie.[47]

Media-uitbeeldings van Anwar Sadat

[wysig | wysig bron]
Joeri Gagarin met Sadat en Gamal Abdel Nasser in Kaïro, 1962

In 1983 is Sadat, 'n minireek oor die lewe van Anwar Sadat, op Amerikaanse televisie uitgesaai, met Oscar-bekroonde akteur Louis Gossett jr. in die titelrol. Die film, asook alle ander films wat deur Columbia Pictures vervaardig en versprei is, is dadelik verban deur die Egiptiese regering, weens bewerings van historiese onakkuraathede. 'n Siviele regsgeding is deur Egipte se kunstenaars en film vakbonde in 'n Egiptiese hof gebring teen Columbia Pictures, asook die film se regisseurs, vervaardigers en draaiboekskrywers, maar die saak is ontslaan aangesien die beweerde laster buite Egipte plaasgevind het, en dus nie binne die hof se jursidiksie geval het nie.[48]

Westerse skrywers het die film se swak ontvangs aan rassisme toegeskryf, aangesien Gossett 'n Afro-Amerikaner is.[49][50] Gosset is weens sy vertolking vir 'n Emmy genomineer.

Sadat is ook deur Robert Loggia in die 1982 televisiefilm A Woman Called Golda uitgebeeld, met Ingrid Bergman in die rol van Golda Meir.

Die eerste Egiptiese uitbeelding van Sadat se lewe het in 2001 gekom, toe Ayyam El Sadat (Dae van Sadat) in Egipte vrygestel is. Hierdie film was 'n groot sukses in Egipte, en is gesien as Ahmed Zaki se grootste prestasie tot op daardie punt.[51]

Die jong Sadat is 'n belangrike karakter in Ken Follett se riller Die Sleutel tot Rebecca, wat in Kaïro tydens die Tweede Wêreldoorlog afspeel. Sadat, toe nog 'n jong beampte in die Egiptiese Weermag, en betrokke by anti-Britse revolusionêre aktiwiteite, word simpatiek daargestel, en sy bereidwilligheid om saam te werk met die Duitse spioene is duidelik getoon as 'n uitvloeisel van sy wens om bondgenote teen Britse oorheersing van sy land te vind, eerder as 'n ondersteuning van Nazi-ideologie. Sommige van die tonele in die boek, soos byvoorbeeld Sadat se inhegtenisname deur die Britte, volg die uitbeelding in Sadat se eie outobiografie nougeset.

Sadat is herhaaldelik op Saturday Night Live uitgebeeld, waar hy deur Garrett Morris gespeel is, weens sy fisiese ooreenkoms met Sadat.

Eerbewyse

[wysig | wysig bron]

Buitelandse eerbewyse

[wysig | wysig bron]
  • : Ere Groot Bevelvoerder van die Orde van die Verdediger van die Koninkryk (1965)[52]

Bibliografie

[wysig | wysig bron]
  • Sadat, Anwar (1954). قصة الثورة كاملة (The Full Story of the Revolution) (in Arabic). Cairo: Dar el-Hilal. OCLC 23485697.{{cite book}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
  • Sadat, Anwar (1955). صفحات مجهولة (Unknown Pages of the Revolution) (in Arabic). Cairo: دار التحرير للطبع والنشر،. OCLC 10739895.{{cite book}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
  • Sadat, Anwar (1957). Revolt on the Nile. New York: J. Day Co. OCLC 1226176.
  • Sadat, Anwar (1958). Son, This Is Your Uncle Gamal - Memoirs of Anwar el-Sadat. Beirut: Maktabat al-ʻIrfān. OCLC 27919901.
  • Sadat, Anwar (1978). In Search of Identity: An Autobiography. New York: Harper & Row. ISBN 0-06-013742-8.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "The Nobel Peace Prize 1978" (in Engels). Nobelprize.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Junie 2018. Besoek op 6 Oktober 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 Peace with Israel
  3. ↑ Graham, Nick (21 Augustus 2010). "Middle East Peace Talks: Israel, Palestinian Negotiations More Hopeless Than Ever". The Huffington Post. Besoek op 2 Februarie 2011.
  4. ↑ Vatikiotis, P. J. (1992). The History of Modern Egypt (4th edition ed.). Baltimore: Johns Hopkins University. p. 443.
  5. ↑ "The Failure at Camp David - Part III Possibilities and pitfalls for further negotiations" (in Engels). Textus. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Maart 2012. Besoek op 2 Februarie 2011.
  6. ↑ "Egypt and Israel Sign Formal Treaty, Ending a State of War After 30 Years; Sadat and Begin Praise Carter's Role" (in Engels). The New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Februarie 2018.
  7. ↑ "Profile: Anwar Sadat The former Egyptian president believed a peace deal with Israel was vital to end wars" (in Engels). Al Jazeera. 25 Januarie 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2019. Besoek op 14 Mei 2013.
  8. ↑ US diplomatic cable about Atef Sadat's funeral
  9. ↑ C. J. De Wet (2006). Development-induced Displacement: Problems, Policies, and People. Berghahn Books. p. 198. ISBN 978-1-84545-095-3. Besoek op 31 Januarie 2013.
  10. ↑ Sadat's Wife autobiography
  11. ↑ Khalid, Sunni M. (7 Februarie 2011). "The Root: Race And Racism Divide Egypt" (in Engels). npr.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Januarie 2020. Besoek op 3 Maart 2011.
  12. ↑ Alterman, Jon B. (April 1998). "Sadat and His Legacy: Egypt and the World, 1977-1997" (in Engels). The Washington Institute. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Maart 2019.
  13. ↑ Alterman, Jon B. (1998). "New Media New Politics?" (PDF). The Washington Institute. 48. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 6 Desember 2013. Besoek op 7 April 2013.
  14. ↑ "Big 'yes' for Anwar Sadat". Ottawa Citizen. Cairo. AP. 16 Oktober 1970. Besoek op 22 Desember 2012.
  15. ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 15,11 15,12 "Anwar el-Sadat, the Daring Arab Pioneer of Peace with Israel". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Januarie 2018. Besoek op 1 Oktober 2017.
  16. ↑ "Egypt Corrective Revolution 1971". Onwar. 16 Desember 2000. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2011. Besoek op 2 Februarie 2011.
  17. ↑ 17,0 17,1 Le prophète et Pharaon by Kepel, p. 74
  18. ↑ Gilles Kepel, Jihad: The Trail of Political Islam, p. 83
  19. ↑ Fay, Mary Ann (Desember 1990). A Country Study. The Library of Congress. URL besoek op 13 Februarie 2008.
  20. ↑ "Situation report in the Middle East" (PDF) (in Portugees). Department of State. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 17 Junie 2014. Besoek op 22 Desember 2012.
  21. ↑ Golan, Galia (1990). Soviet Policies in the Middle East: From World War Two to Gorbachev. Cambridge University Press Archive. p. 89. ISBN 978- 0521358590.
  22. ↑ Text of diplomatic cable regarding Graham's visit to Egypt. =Amerikaanse Regering. URL besoek op 2 Februarie 2011.
  23. ↑ "Text of Pope's message to Sadat" (in Engels). Vatikaan. 1976. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2013. Besoek op 2 Februarie 2011.
  24. ↑ John Anthony Volpe (US Ambassador to Italy), cable describing Sadat's visit to the Vatican. URL besoek op 2 Februarie 2011.
  25. ↑ Sadat interview to El Hawadeth (PDF). Argief geskep van die oorspronklike op 12 Januarie 2011. URL besoek op 2 Februarie 2011.
  26. ↑ Telephone conversation between Kissinger and Rabin, 5 February 1976 (PDF). URL besoek op 2 Februarie 2011.
  27. ↑ Mary Ann Weaver, Portrait of Egypt, p. 25
  28. ↑ Olivier, Roy (1994). Failure of Political Islam. Cambridge: Harvard University Press. p. 56. ISBN 0-674-29140-9.
  29. ↑ Weaver, Mary Ann (1999). Portrait of Egypt. New York: Farrar, Straus and Giroux. p. 25. ISBN 0-374-23542-2.
  30. ↑ "Sadat Visits Israel: 1977 Year in Review" (in Engels). UPI. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Julie 2013. Besoek op 2 Februarie 2011.
  31. ↑ Vatikiotis, P.J. (1992). The History of Modern Egypt (Fourth uitg.). Baltimore: Johns Hopkins University. p. 443. ISBN 0-8018-4214-X.
  32. ↑ "The Nobel Peace Prize 1978 – Presentation Speech" (in Engels). Nobel prize. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Junie 2018. Besoek op 2 Februarie 2011.
  33. ↑ "Teaching" (in Engels). Pat Robertson. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 September 2019. Besoek op 2 Februarie 2011.
  34. ↑ An Ideology of Martyrdom - TIME
  35. ↑ Le prophète et Pharaon by Kepel, p. 192
  36. ↑ Wright, 2006, p. 49
  37. ↑ 'Cracking Down', Time, 14 September 1981
  38. ↑ Le prophète et Pharaon by Kepel, pp. 103–4
  39. ↑ Wright, 2006, p. 50
  40. ↑ "1981 Year in Review". UPI (in Engels). 1981. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Julie 2013. Besoek op 22 Desember 2012.
  41. ↑ "Taher Helmi: Feats of circumstance". Al Ahram Weekly. 23 Maart 2005. Besoek op 22 Desember 2012.
  42. ↑ "Taher Helmy's Speech at the AUC Commencement Ceremony 2008" (in Engels). YouTube. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Desember 2015. Besoek op 22 Desember 2012.
  43. ↑ J. Tyler Dickovick (9 Augustus 2012). Africa 2012. Stryker Post. pp. 41–. ISBN 978-1-61048-882-2. Besoek op 22 Desember 2012.
  44. ↑ Tuhoy, William (11 October 1981). Most of Arab world ignores Sadat funeral[dooie skakel]. The Spokesman-Review.
  45. ↑ Avner, Yehuda (2010-07-24). The Prime Ministers (p. 575). The Toby Press, LLC. Kindle Edition.
  46. ↑ Egypt Releases Brother of Al Qaeda's No. 2, Liam Stack, The New York Times, 17 Maart 2011
  47. ↑ Sadat nephew in court appearance. BBC News. 18 Oktober 2006.
  48. ↑ Reuters (1984). Suit Over Film 'Sadat' Is Dismissed in Cairo The New York Times Retrieved 7 January 2009.
  49. ↑ Benjamin P. Bowser, Racism and Anti-Racism in World Perspective (Sage Series on Race and Ethnic Relations, Volume 13), (Sage Publications, Inc: 1995), p. 108 Upset by 'Sadat,' Egypt Bars Columbia Films
  50. ↑ Walter M. Ulloth, Dana Brasch, The Press and the State: Sociohistorical and Contemporary Studies, (University Press of America: 1987), p. 483
  51. ↑ Adel Darwish (31 Maart 2005). "Ahmed Zaki: 'Black Tiger' of Egyptian film". The Middle East Internet News Network (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 13 Februarie 2008.
  52. ↑ "Senarai Penuh Penerima Darjah Kebesaran, Bintang dan Pingat Persekutuan Tahun 1965" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 28 September 2018. Besoek op 1 Oktober 2017.

Verdere leesstof

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]


Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Anwar_Sadat&oldid=2562110"