Alderney

Alderney (Engels: Alderney, Frans: Aurigny, Auregnais: Aoeur'gny) is een van die kleine Kanaaleilande digby die kus van Noord-Frankryk en net soos die eiland Man 'n besitting van die Britse Kroon, wat nie deel uitmaak van die Verenigde Koninkryk of die Europese Unie nie. Die eiland met 'n oppervlak van 10 vierkante kilometer het sowat 2400 inwoners.

Die eiland is 'n oorblyfsel van die historiese hertogdom van Normandië, en die plaaslike Frans-Normandiese dialek Auregnais word as streektaal erken. Engels en Frans is die amptelike tale. Frans bly tot die jaar 1946 'n amptelike taal van die regering, maar sy gebruik is vandag beperk tot 'n aantal seremonies soos die gebed voor die opening van die Statevergadering. Frans is egter 'n verpligte skoolvak.

Geskiedenis

Die eerste bewoners was jagters en versamelaars wat gedurende die Ou Steentydperk (omstreeks 250 000 v.C.) in grotte gewoon het. Die groot aantal menhire en dolmens op die eiland dateer uit die Nuwe Steentydperk (omtrent 4000 v.C.). In die Bronstydperk is Alderney deur Druïdes bewoon.

Die vroegste verwysing na Alderney gaan terug op die 6de eeu n.C. - Germaanse invallers het destyds die hermiet Sint Anne vermoor.

In die 9de eeu het Wikings hulle op die eiland, wat voortaan sy huidige Skandinawiese naam gedra het, en op die vasteland van Normandië gevestig. Alderney is in die jaar 933 deur Willem Langswaard, hertog van Normandië, geannekseer. Sy afstammeling Willem die Veroweraar (Willem I van Engeland) het ná die Normandiese verowering van Engeland in 1066 die hertogdom van Normandië en die Koninkryk van Engeland onder een kroon verenig.

Ná die val van Rouen het koning Johan I van Engeland, hertog van Normandië, in 1204 al sy Normandiese besittings op die vasteland aan die koning van Frankryk verloor. Die bewoners van die Kanaaleiland moes destyds 'n besluit neem of hulle onderdane van die Franse koning Filips Augustus of koning Johan wou wees. Hulle het vir die laasgenoemde gekies. Die Kanaaleilande Jersey, Guernsey, Alderney, Sark en Herm het sodoende as selfregerende gebiede by die Engelse Kroon gebly het.

Alderney is tydens die sogenaamde Rose-oorloë in die 15de eeu sewe jaar lank deur die Franse oorheers nadat hulle die kasteel Mont Orgueil ingeneem het. Frankryk het die eiland nog eens vir 'n kort tydperk in 1781 beset, en kort daarna is wagtorings langs die kuslyn opgerig om die eiland teen toekomstige Franse aanvalle te beskerm.

Die handel, wat deur die neutraliteit tussen Engeland en Frankryk bevorder is, was die basis vir die welvaart van Alderney. Die landbou, vissery, skeepsbou en wolvervaardiging was oor 'n lang tydperk die hoofsaaklike bronne van inkomste. Tydens die 19de eeu het danksy die verbetering van die vervoer die ontwikkeling van die toerisme begin.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog was Alderney tussen 1 Mei 1940 en 9 Mei 1945 die enigste deel van die Verenigde Koninkryk wat deur Duitse troepe beset is aangesien die Britse regering geweier het om die Kanaaleilande te verdedig. Die besetting het vyf jaar van hongersnood en onderdrukking beteken, en die eilndbevolking herdenk die bevryding jaarliks op Liberation Day.

Politiek

Die State van Alderney vorm die wetgewende vergadering van die eiland. 10 senatore wat vir 'n ampstermyn van 4 jaar verkies word; die Bailiff (Balju) en Deputy Bailiff (wat as voorsitters van die vergadering benoem word) en drie lede sonder stemreg - die Dekaan van Alderney, die Prokureur-Generaal en die Prokureur van Alderney, wat almal deur die Kroon benoem word.

Die regeringsdepartemente word deur komitees van die State beheer. Die Bailiff fungeer as die siviele hoof van die eiland.

Die meeste lede van die State word as onafhanklikes verkies.

Die Normandiese gemene reg, wat die Clameur de Haro en die Engelse reg insluit, dien as basis vir die regstelsel. Die justisie word deur die Koninklike Hof (Royal Court) van die Verenigde Koninkryk beheer.

Koningin Elizabeth I se tradisionele titel as staatshoof is dié van Hertogin van Normandië, alhoewel sy hierdie titel formeel nie gebruik nie. Sy regeer die kroongebied danksy haar funksie as koningin.

Geografie

Alderney is en van die kleine en die mees noordelike van die Kanaaleilande met 'n oppervlak van 10 vierkante kilometer, sowat twaalf myl van die Franse skiereiland Cotentin in Normandië af geleë.

Alderney het 'n gematigde klimaat met milde winters en koel somers, alhoewel dit die meeste sonskynure van alle Britse Eilande het. Sy landskap word deur vlaktes met lae heuwels langs die noordkus gekenmerk.

Ekonomie

Die ekonomiese basis van Alderney is finansiële dienste, toerisme, internethandel en landbou. Finansiële dienste lewer die helfte van die eiland se inkomste op.

Terwyl Alderney in die 19de eeu onder meer nog 'n belangrike uitvoerder van sider na die Verenigde Koninkryk is, is aartappels en suiwelprodukte vandag die belangrikste landbouprodukte.

Aangesien Alderney geen belasting op toegevoegde waarde het nie, is daar gespesialiseerde maatskappye wat goedere soos video's, kontaklense en ander goedere na die Verenigde Koninkryk uitvoer en op daardie mark teen laer pryse aanbied. Hierdie praktyk word deur nuwe wetgewing beperk.

Geldeenheid

Alderney het sy eie banknote en muntstukke, wat saam met dié van Guernsey en Jersey, die Verenigde Koninkryk en Skotland as wettige betaalmiddel dien. Alderney se geldeenheid is aan die Britse Pond Sterling gekoppel. Sien Pond Sterling van Alderney.

Bronne

The Alderney Story: 1939-1949 by Michael St. John Packe and Maurice Dreyfus (1966?) "The Alderney Society and Museum decided shortly after its inception in 1966 to collect all reliable reminiscences whether written or verbal lest with the passage of time they would be lost."
Alderney Place Names, Royston Raymond, 1999 Alderney ISBN 0-9537127-0-2
Noms de lieux de Normandie, René Lepelley, 1999 Paris ISBN 2-86253-247-9

Eksterne skakels

Amptelike Webwerf
Alderney Week
Alderney Railway Geargiveer 3 Februarie 2011 op Wayback Machine