Po des linwincieusès racsegnes sol mot "bele-dame", alez s' vey sol Wiccionaire

Li bele-dame [1] u bele-madame [2], c' est ene epweznante plante ki dene des belès noerès petches, foirt lujhantes, come des caclindjes. Les petches si lomèt "ouy do diåle", "noer boton" [3] u "gurzale do diåle".[4]

Adjinçna del plante

Ele vént purade so castinne.

Sincieus no d' l' indje : Atropa belladonna

Famile : crompiracêyes.

Discrijhaedje del plante

candjî

C' est ene ridjetante plante ki vént assez hôt, come on ptit bouxhon. Mins si bodje est trawé (adon, c' est bén ene yebe, nén on bouxhon).

Li montant ni cmince a coxhler k' a 50 cm di tere. Gn a ene cénkinne di coxhes ki rexhat foû, åtoû d' ene bôrlikete.

Les foyes sont-st ôternêyes. Mins, a tchaeke rexhaedje foû do montant, n' a deus foyes ki crexhèt, ene grande et ene pitite.

Les petches sont des belès noerès rilujhants poes, grosses come ene pîce di on cene d' uro. Ele sont soucrêyes, bén apetixhantes.

Epweznaedje

candjî

Sintomes

candjî

Sacwants poes polnut touwer èn efant. Il è fåt ene cwénzinne po ene grande djin.

Les senes d' epweznaedjes kimincèt deus eures après l' magnaedje.

I fåt troes djoûs ås medcéns po dire si l' epweznêye djin va rschaper. [5]

Pwezons

candjî

Gn a troes pwezons, mins tertos del minme famile (les sconte-parasimpatike) : l' atropene, l' iyociyamene et li scopolamene.

Les pwezons si rtrouvnut dins totes les pårteyes del plante, mins aprume dins les raecinêyes et dins les petches.


Alére

candjî

L. Baijot, "Li bele-dame di Prwaji" (cas d' epwezonmint a Bive e moes d' octôbe 2008), Li Rantoele l° 48, ivier 2008-2009.

Sourdants

candjî
 
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou les gurzales di diåle .
  1. Motî Haust.
  2. Franwal di Nameur a belladone.
  3. Live da Boxus so les plantes.
  4. "gurzèle du Diâle", no rapoirté d' on temoen di Bive li 10 d' octôbe 2008.
  5. Cas k' a-st arivé a Bive li 8 d' octôbe 2008, rapoirté pa Louis Baijot ås scoles di walon d' Bive.