Toni Morrison

Toni Morrison
Toni Morrison
	;
Sinh	18 tháng 2 năm 1931; Lorain, Ohio, Hoa Kỳ
Mất	5 tháng 8 năm 2019 ; (88 tuổi); Thành phố New York, Hoa Kỳ
Nghề nghiệp	Tiểu thuyết gia, Biên tập viên
Thể loại	Văn học người Mỹ gốc Phi
Tác phẩm	Yêu dấu, Song of Solomon
Giải thưởng	Nobel Văn chương năm 1993 ; Giải Pulitzer cho tác phẩm hư cấu; Huân chương Tự do Tổng thống
	Chịu ảnh hưởng
	Ảnh hưởng tới
Chữ ký

Toni Morrison (tên khai sinh Chloe Anthony Wofford^[1]; 18 tháng 2 năm 1931 – 5 tháng 8 năm 2019) là nhà văn nữ Mỹ đoạt giải Pulitzer cho tác phẩm hư cấu năm 1988, Giải thưởng Sách Mỹ cho Beloved (1987) và giải Nobel Văn học năm 1993.^[2] Vào năm 1996, Tài trợ quốc gia cho nhân văn đã chọn bà cho Jefferson Lecture, vinh dự cao nhất của chính phủ liên bang Hoa Kỳ về thành tựu trong nhân văn. Cũng trong năm đó, bà đã được vinh danh với Huân chương đóng góp nổi bật của National Book Foundation. Morrison đã viết libretto cho một vở opera mới, Margaret Garner, được trình diễn lần đầu tiên vào năm 2005. Vào ngày 29 tháng 5 năm 2012, Tổng thống Barack Obama đã trao tặng Morrison với Huân chương Tự do của Tổng thống. Vào năm 2016, bà đã nhận được PEN/Saul Bellow Award cho thành tựu trong tiểu thuyết Mỹ.

Tiểu sử

Morrison sinh ở Lorain, Ohio, là con thứ hai trong một gia đình công nhân da đen có bốn người con. Morrison lớn lên cùng cuộc Đại Suy thoái trong thập niên 1930 ở nước Mỹ và bộc lộ niềm yêu thích văn học từ rất sớm. Thuở nhỏ, bà học tiếng Latin, đọc các tác phẩm của văn học Nga, Anh và Pháp. Trong số các tác giả bà yêu thích có Austen và Tolstoy. Năm 1945 tốt nghiệp trung học loại ưu, Morrison học ngành khoa học xã hội tại Đại học Howard và hoàn thành chương trình cao học tại Đại học Cornell, sau đó làm giảng viên tại Đại học Texas, Đại học Howard và Đại học Yale. Biệt danh Toni có từ những ngày còn học ở đại học. Năm 1958 bà lấy chồng là Harold Morrison, có hai con là Harold và Slade. Năm 1964 hai người ly dị, Morrison làm trợ lý biên tập của nhà xuất bản Random House chuyên sách giáo khoa tiểu bang New York. Đến năm 1967 bà trở thành biên tập viên chính, biên tập sách của nhiều nhà văn nổi tiếng. Năm 1970, Morrison cho xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tay The Bluest Eye (Mắt biếc) thu hút sự chú ý của các nhà phê bình và công chúng nhờ việc mô tả sâu sắc cuộc sống và số phận những người Mỹ gốc Phi. Tác phẩm nói về tác động của những thành kiến chủng tộc đến một cô gái da đen mơ ước mình có đôi mắt xanh biếc, biểu tượng cái đẹp của người Mỹ da trắng.

Năm 1973, tiểu thuyết Sula của Toni Morrison trở thành sách best-seller và được trao Giải thưởng sách Quốc gia. Hai năm 1976, 1977 bà giảng dạy ở Đại học Yale và viết tiểu thuyết Song of Solomon (Bài ca Solomon), được trao Giải thưởng phê bình sách Quốc gia và Giải thưởng của Viện Hàn lâm Văn học và Nghệ thuật Mỹ. Từ năm 1989 Morrison giữ chức giáo sư Đại học Princeton, chuyên gia văn học Mỹ – Phi, viết phê bình và đi thỉnh giảng. Kể từ năm 1981, bà là thành viên Viện Hàn lâm Văn học và Nghệ thuật Mỹ, Viện Hàn lâm các Khoa học xã hội và Khoa học chính xác Mỹ. Toni Morrison đã nhận được nhiều giải thưởng văn học có uy tín, trong đó có giải Pulitzer năm 1988 cho tiểu thuyết Beloved (Người yêu dấu). Trong tác phẩm này, trở lại khai thác đề tài nô lệ, bà đã chỉ ra tác động kinh hoàng của kiếp nô lệ đến tình cảm của người làm mẹ. Sự việc xảy ra ở tiểu bang Ohio sau khi kết thúc nội chiến, câu chuyện một phụ nữ da đen cho rằng thà tự tay giết chết con gái mình còn hơn phải đưa con đi làm nô lệ. Tiểu thuyết Beloved được đánh giá là tác phẩm thành công nhất của Morrison. Năm 1993 bà được nhận giải Nobel, trở thành người phụ nữ da đen đầu tiên được trao giải thưởng cao quý này. Tiểu thuyết mới nhất của bà là Love (Tình yêu) xuất bản năm 2003.

Toni Morrison tích cực tham gia các phong trào đòi bình quyền phụ nữ, bà thường phát biểu trong những đại hội của phụ nữ da đen. Tác phẩm của bà được dịch ra nhiều thứ tiếng và là đối tượng của nhiều công trình nghiên cứu.

Morrison gây xôn xao dư luận khi gọi Bill Clinton là "Tổng thống da đen đầu tiên", bà giải thích "Clinton phô bày hầu hết những nét đặc trưng của dân da đen: Một cậu bé gốc Arkansas, sinh ra trong một gia đình nghèo không cha, thuộc tầng lớp lao động, chơi kèn saxophone, và mê thức ăn McDonald".

Tác phẩm

The Bluest Eye (Mắt biếc, 1970), tiểu thuyết
Sula (1973), tiểu thuyết
Song of Solomon (Bài ca Solomon, 1977), tiểu thuyết
Tar Baby (Chú nhóc thủy thủ, 1981), tiểu thuyết
Dreaming Emmett (Emmett mơ mộng, 1986), kịch
Beloved (Người yêu dấu, 1987), tiểu thuyết
Jazz (Nhạc Jazz, 1992), tiểu thuyết
Playing in the Dark: Whiteness and The Literary Imagination (Chơi trong bóng tối: sắc trắng và tưởng tượng văn học, 1992), tiểu luận
Racing Justice (Công bằng nơi trường đua, 1992), tiểu luận
Paradise (Thiên đàng, 1998), tiểu thuyết
The Big Box (Chiếc hộp lớn, 2000), truyện thiếu nhi
The Book of Mean People (Sách của những người không tốt, 2001), truyện thiếu nhi
Love (Tình yêu, 2003), tiểu thuyết
A Mercy (Một ơn huệ, 2008), tiểu thuyết
Home (Ngôi nhà, 2012), tiểu thuyết
God Help the Child (2015), tiểu thuyết

Tham khảo

^ Duvall, John N. (2000). The Identifying Fictions of Toni Morrison: Modernist Authenticity and Postmodern Blackness. Palgrave Macmillan. tr. 38. ISBN 978-0-312-23402-7. After all the published biographical information on Morrison agrees that her full name is Chloe Anthony Wofford, so that the adoption of 'Toni' as a substitute for 'Chloe' still honors her given name, if somewhat obliquely. Morrison's middle name, however, was not Anthony; her birth certificate indicates her full name as Chloe Ardelia Wofford, which reveals that Ramah and George Wofford named their daughter for her maternal grandmother, Ardelia Willis.
^ Fox, Margalit (ngày 6 tháng 8 năm 2019). “Toni Morrison, Towering Novelist of the Black Experience, Dies at 88”. The New York Times. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2019.

Liên kết ngoài

Literary Encyclopedia biography
Voices from the Gaps biography
The Nobel Prize in Literature 1993 Lưu trữ 2001-11-23 tại Wayback Machine
1987 audio interview by Don Swaim of CBS Radio, 31 min 2 s, RealAudio Lưu trữ 2006-12-31 tại Wayback Machine
Toni Morrison biography and video interview excerpts by The National Visionary Leadership Project Lưu trữ 2006-05-09 tại Wayback Machine

[:0-1] Duvall, John N. (2000). The Identifying Fictions of Toni Morrison: Modernist Authenticity and Postmodern Blackness. Palgrave Macmillan. tr. 38. ISBN 978-0-312-23402-7. After all the published biographical information on Morrison agrees that her full name is Chloe Anthony Wofford, so that the adoption of 'Toni' as a substitute for 'Chloe' still honors her given name, if somewhat obliquely. Morrison's middle name, however, was not Anthony; her birth certificate indicates her full name as Chloe Ardelia Wofford, which reveals that Ramah and George Wofford named their daughter for her maternal grandmother, Ardelia Willis.

[2] Fox, Margalit (ngày 6 tháng 8 năm 2019). “Toni Morrison, Towering Novelist of the Black Experience, Dies at 88”. The New York Times. Truy cập ngày 6 tháng 8 năm 2019.

[1]

[2]

x t s Người đoạt giải Nobel Văn học
1901 – 1925	1901 Sully Prudhomme 1902 Theodor Mommsen 1903 Bjørnstjerne Bjørnson 1904 Frédéric Mistral / José Echegaray 1905 Henryk Sienkiewicz 1906 Giosuè Carducci 1907 Rudyard Kipling 1908 Rudolf Eucken 1909 Selma Lagerlöf 1910 Paul Heyse 1911 Maurice Maeterlinck 1912 Gerhart Hauptmann 1913 Rabindranath Tagore 1914 1915 Romain Rolland 1916 Verner von Heidenstam 1917 Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan 1918 1919 Carl Spitteler 1920 Knut Hamsun 1921 Anatole France 1922 Jacinto Benavente 1923 W. B. Yeats 1924 Władysław Reymont 1925 George Bernard Shaw
1926 – 1950	1926 Grazia Deledda 1927 Henri Bergson 1928 Sigrid Undset 1929 Thomas Mann 1930 Sinclair Lewis 1931 Erik Axel Karlfeldt 1932 John Galsworthy 1933 Ivan Bunin 1934 Luigi Pirandello 1935 1936 Eugene O'Neill 1937 Roger Martin du Gard 1938 Pearl S. Buck 1939 Frans Eemil Sillanpää 1940 1941 1942 1943 1944 Johannes V. Jensen 1945 Gabriela Mistral 1946 Hermann Hesse 1947 André Gide 1948 T. S. Eliot 1949 William Faulkner 1950 Bertrand Russell
1951 – 1975	1951 Pär Lagerkvist 1952 François Mauriac 1953 Winston Churchill 1954 Ernest Hemingway 1955 Halldór Laxness 1956 Juan Ramón Jiménez 1957 Albert Camus 1958 Boris Pasternak 1959 Salvatore Quasimodo 1960 Saint-John Perse 1961 Ivo Andrić 1962 John Steinbeck 1963 Giorgos Seferis 1964 Jean-Paul Sartre (từ chối) 1965 Mikhail Sholokhov 1966 Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs 1967 Miguel Ángel Asturias 1968 Yasunari Kawabata 1969 Samuel Beckett 1970 Aleksandr Solzhenitsyn 1971 Pablo Neruda 1972 Heinrich Böll 1973 Patrick White 1974 Eyvind Johnson / Harry Martinson 1975 Eugenio Montale
1976 – 2000	1976 Saul Bellow 1977 Vicente Aleixandre 1978 Isaac Bashevis Singer 1979 Odysseas Elytis 1980 Czesław Miłosz 1981 Elias Canetti 1982 Gabriel García Márquez 1983 William Golding 1984 Jaroslav Seifert 1985 Claude Simon 1986 Wole Soyinka 1987 Joseph Brodsky 1988 Naguib Mahfouz 1989 Camilo José Cela 1990 Octavio Paz 1991 Nadine Gordimer 1992 Derek Walcott 1993 Toni Morrison 1994 Kenzaburō Ōe 1995 Seamus Heaney 1996 Wisława Szymborska 1997 Dario Fo 1998 José Saramago 1999 Günter Grass 2000 Cao Hành Kiện
2001 – nay	2001 V. S. Naipaul 2002 Imre Kertész 2003 J. M. Coetzee 2004 Elfriede Jelinek 2005 Harold Pinter 2006 Orhan Pamuk 2007 Doris Lessing 2008 J. M. G. Le Clézio 2009 Herta Müller 2010 Mario Vargas Llosa 2011 Tomas Tranströmer 2012 Mạc Ngôn 2013 Alice Munro 2014 Patrick Modiano 2015 Svetlana Alexandrovna Alexievich 2016 Bob Dylan 2017 Kazuo Ishiguro 2018 Olga Tokarczuk 2019 Peter Handke 2020 Louise Glück 2021 Abdulrazak Gurnah 2022 Annie Ernaux 2023 Jon Fosse 2024 Han Kang