Bước tới nội dung

Naan

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Naan
BữaĂn nhẹ, khai vị, bánh mì
Xuất xứpakistan
Nhiệt độ dùngNhiệt độ phòng, nóng
Thành phần chínhBột mì (e.g. atta, maida), nước, men, chất béo nấu ăn (e.g. bơ, bơ loãng), sữa chua, sữa (tùy chọn)

Naan, nan (tiếng Hindi: नान, chuyển tự nān) hay khamiri là một loại bánh mì cắt lát chứa bột nở, nướng lò[1] thịnh hành trong ẩm thực tại các quốc gia vùng Trung Đông, Trung ÁNam Á.[2][3][4]

Từ nguyên

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ "naan" xuất hiện sớm nhất trong tiếng Anh năm 1810, trong chuyến du lịch của William Tooke.[5] Từ nān, trong tiếng Ba Tư, nghĩa là 'bánh mì' (tiếng Uzbek non/нон) đã được chứng thực trong tiếng Ba Tư trung cổ/Pahlavi như n'n 'bánh mì, thức ăn'. Hình thức chính nó có gốc trong ngữ chi Iran; hình thái cùng nguồn gốc bao gồm tiếng Parthia ngn, tiếng Baloch nagan, tiếng Sogdia nγn-, tiếng Pashto nəγan 'bánh mì'.[6]

Hình thái naan có phân bố rộng rãi, được vay mượn từ một loạt các ngôn ngữ nói tại Trung ÁNam Á, nơi mà nó thường dùng để chỉ một loại bánh mỳ cắt lát. Chính tả naan lần đầu tiên được chứng nhận vào năm 1979,[7] và từ đó đã trở thành chính tả tiếng Anh bình thường.

Bread, naan (bread), plain, commercially prepared, refrigerated
Giá trị dinh dưỡng cho mỗi 100 g (3,5 oz)
50.43
Đường3.55
Chất xơ2.2
5.65
9.62
Vitamin và khoáng chất
VitaminLượng
%DV
Thiamine (B1)
65%
0.78 mg
Riboflavin (B2)
39%
0.51 mg
Niacin (B3)
37%
5.84 mg
Acid pantothenic (B5)
0%
0 mg
Vitamin B6
6%
0.095 mg
Folate (B9)
0%
0 μg
Vitamin E
5%
0.79 mg
Vitamin K
0%
0 μg
Chất khoángLượng
%DV
Calci
6%
84 mg
Sắt
18%
3.25 mg
Magiê
6%
27 mg
Mangan
0%
0 mg
Phốt pho
8%
100 mg
Kali
4%
125 mg
Natri
20%
465 mg
Kẽm
7%
0.81 mg

Tỷ lệ phần trăm được ước tính dựa trên khuyến nghị Hoa Kỳ dành cho người trưởng thành,[8] ngoại trừ kali, được ước tính dựa trên khuyến nghị của chuyên gia từ Học viện Quốc gia.[9]
Một thợ làm bánh naan người Uyghur tại Kashgar

Cách chế biến quen thuộc nhất và sẵn có của naan ở các nước phương Tây giống cách chế biến Nam Á. Tại Iran, từ ngữ căn bản khởi nguồn từ đây,[10] nān (نان) không mang theo bất kỳ ý nghĩa đặc biệt, vì nó chỉ đơn thuần là từ ngữ chung cho bất kỳ loại bánh mì nào, cũng như ở các quốc gia Tây Á khác hoặc những nhóm dân tộc trong khu vực, chẳng hạn như giữa người Kurd, người Thổ Nhĩ Kỳ, Azerbaijan (cả Azerbaijan và Iran),... Naan tại nhiều nơi ở Nam Á thường dùng để chỉ một loại bánh mỳ cắt lát dày cụ thể (một loại bánh mỳ dẹt nổi tiếng khác là chapati). Nói chung, nó giống pita và, như bánh mỳ pita, thường cho bột nở vào với nấm men hoặc với bánh mì lên mem (bột naan lên men còn sót lại từ mẻ bánh trước đó); bột không lên men (tương tự như sử dụng cho roti) cũng được sử dụng. Naan được nấu chín bằng lò đất tandoor, từ đây cách nấu tandoori làm nên tên gọi của món. Phân biệt với roti, thường được nấu trên một vỉ sắt phẳng hoặc hơi lõm gọi là tava. Công thức nấu hiện đại đôi khi thay thế bột nổi cho nấm men. Sữa hoặc sữa chua cũng có thể được sử dụng để truyền đạt mùi vị riêng biệt cho naan. Sữa sẽ được dùng thay vì nước, khiến cho miếng bánh dễ ăn, hàm lượng bột mềm hơn.[11] Ngoài ra, khi bánh mì lên men (trong đó có cả nấm men và lactobacilli) được sử dụng, sữa có thể trải qua quá trình lên men lactic vừa phải.

Thông thường, món ăn được phục vụ nóng và phết bơ loãng hoặc . Nó có thể được dùng để ăn kèm món ăn khác, hoặc được nhồi bằng cách đổ đầy. Ví dụ, keema naan được nhồi với một hỗn hợp thịt băm nhỏ (thường là thịt cừu hoặc thịt dê); biến thể khác là peshawari naan (peshwari tại Anh). Peshawari naanKashmiri naan được đổ đầy với một hỗn hợp các loại quả hạchnho khô; ở Pakistan, roghani naan được rắc hạt mè; Kulcha là một kiểu khác. Amritsari naan còn gọi là amritsari kulcha được nhồi với khoai tây nghiền, hành tây (tùy chọn) và nhiều loại gia vị. Gia vị có thể có trong bột naan bao gồm thì là và hạt mao lương. Món ăn balti tại Pakistan thường được ăn kèm với bánh naan, và được nấu bằng loại chảo karack lớn hoặc naan dọn bàn, dễ dàng chia sẻ giữa các nhóm lớn.[12]

Một công thức naan điển hình liên quan đến việc hòa trộn bột trắng với muối, một nền văn hóa nấm men, và đủ sữa chua để làm cho bột mịn, dẻo.[13] Bột được nhào nặn vài phút, sau đó đặt sang một bên cho nở ra trong vài giờ. Sau khi nở ra, bột được vo thành những quả bóng (khoảng 100 grams hoặc 3,5 oz mỗi quả), được cán phẳng và nấu chín. Trong ẩm thực Pakistan, naan thường được tô điểm với tinh chất thơm, chẳng hạn như hoa hồng, khus (hương căn thảo), hoặc với bơ hoặc bơ loãng tan chảy vào bánh. Hạt mao lương thường được thêm vào bánh naan, cách nấu trong nhà hàng Ấn Độ trên khắp nước Anh.

Nho khô và gia vị có thể thêm vào bánh mì nhằm gia tăng hương vị. Naan cũng có thể bao phủ bằng, hoặc phục vụ như lớp bao bọc trên bề mặt món thịt, rau hay pho mát khác nhau. Phiên bản này đôi khi được chuẩn bị như thức ăn nhanh. Món bánh này cũng có thể nhúng vào súp như dal, và ăn kèm với sabzis (còn được gọi là shaakh).

Naan bya tại Burma đôi khi phục vụ tại bữa ăn sáng với trà hoặc cà phê. Chiếc bánh tròn, mềm mại, và phồng rộp, thường phết bơ, hoặc với pè byouk (đậu luộc) bên trên, hoặc nhúng vào hseiksoup (súp thịt cừu).

Bánh pizza naan là một loại pizza mà naan được dùng như lớp vỏ thay vì bột bánh pizza truyền thống. Đầu bếp và công ty như Nigella Lawson,[14] Whole Foods[15]Wegmans[16] cung cấp công thức nấu cho người dân để làm naan bánh pizza của mình tại nhà.

Món bánh naan kẹp thịt

[sửa | sửa mã nguồn]

Bánh naan kẹp thịt là một loại bánh hamburger ăn kèm bánh mỳ naan.[17][18] Bánh naan burger có thành phần rất tương tự như bánh mì kẹp thịt bình thường, nhưng đôi khi được chế biến bằng thịt xông khói. Việc dùng bánh mỳ cắt lát tạo ra một trải nghiệm hương vị khác nhau từ bánh kẹp thịt làm từ bánh mỳ. Một số bánh naan kẹp là món chay, không chứa thịt.[19]

Nguồn gốc

[sửa | sửa mã nguồn]

KFC tại Ấn Độ phục vụ bánh naan kẹp thịt, nhưng nguồn gốc vẫn chưa được biết. Bánh naan kẹp thịt, phục vụ giống với dạng gần gũi bánh hamburger truyền thống nhất, có thể có nguồn gốc ở Anh, nơi cả hai món ăn Mỹ và Ấn Độ được phổ biến và có sẵn tại hầu hết thị trường.

Món này cũng được phục vụ tại Toronto, Canada. Một số nhà hàng, bao gồm cả Moxie tọa lạc tại Yorkdale, và The Host nằm ở Yorkville, cung cấp món ăn với naan dọn ăn với cá hồi hun khói, gà nướng hun khói, rau diếp, cà chua, cỏ cà ri, và hoa lá bày trí khác. Những món ăn này cũng có nguồn gốc từ phong cách nấu ăn năng động Ấn Độ phổ biến ở Canada.

Hình ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Bernard Clayton's New Complete Book of Breads by Bernard Clayton, Donnie Cameron
  2. ^ Qmin by Anil Ashokan, Greg Elms
  3. ^ The Science of Cooking, Peter Barham, Springer: 2001. ISBN 978-3-540-67466-5. p. 118.
  4. ^ The Bread Lover's Bread Machine Cookbook by Beth Hensperger
  5. ^ Russia, or a Complete Historical Account of all the Nations which compose that Empire, London, p. 168: "The most common dishes are onoschi, or vermicelli; plav, or boiled rice; nan, pancakes, and the meats which the law permits." (referring to the eating habits of the central Turks). Other attestations in English can be found in the Oxford English Dictionary, s.v. naan.
  6. ^ See for instance Manfred Mayrhofer, Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen, Heidelberg 1996, vol. 2, p. 6, with further references. An Indo-European origin for this typical cultural term is highly unlikely.
  7. ^ “Home: Oxford English Dictionary”. oed.com. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  8. ^ United States Food and Drug Administration (2024). “Daily Value on the Nutrition and Supplement Facts Labels”. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2024.
  9. ^ National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine; Health and Medicine Division; Food and Nutrition Board; Committee to Review the Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium (2019). Oria, Maria; Harrison, Meghan; Stallings, Virginia A. (biên tập). Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium. The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health. Washington (DC): National Academies Press (US). ISBN 978-0-309-48834-1. PMID 30844154.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
  10. ^ “Naan - Definition of naan by Merriam-Webster”. merriam-webster.com. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  11. ^ Harold McGee. On Food and Cooking. Scribner. 2nd Ed, 2004.
  12. ^ “The Independent - 404”. The Independent. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  13. ^ “How To Make Naan Bread”. videojug. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  14. ^ Nigella. “NAAN PIZZA - Recipes - Nigella Lawson”. nigella.com. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  15. ^ “Grilled Veggie Naan Pizzas with Goat Cheese”. Whole Foods Market. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  16. ^ “Recipes - Wegmans”. wegmans.com. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  17. ^ “We Need This Naan Burger In Our Mouths Immediately”. Gothamist. ngày 5 tháng 5 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 8 năm 2016. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  18. ^ “Grand Trunk naan burger with garlic fries”. Getty Images. ngày 14 tháng 8 năm 2015. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.
  19. ^ Jones, Caroline (ngày 19 tháng 3 năm 2015). “The 'Wiching Hour: Grand Trunk's Naan Burger”. Washington City Paper. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2015.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]