Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phụ lưu”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Luckas-bot (thảo luận | đóng góp)
n robot Thêm: mk:Притока
Task 3: Sửa lỗi chung (GeneralFixes2) (#TASK3QUEUE)
 
(Không hiển thị 37 phiên bản của 26 người dùng ở giữa)
Dòng 1: Dòng 1:
[[Hình:Biala Ladecka w Bielicach PL.jpg|nhỏ|phải|200px|Biała Lądecka, chi lưu hữu ngạn của Nysa Kłodzka tại Ba Lan, trong khu vực làng Bielice ở Hạ Silesia.]]
[[Tập tin:Biala Ladecka w Bielicach PL.jpg|nhỏ|phải|200px|Biała Lądecka, chi lưu hữu ngạn của Nysa Kłodzka tại Ba Lan, trong khu vực làng Bielice ở Hạ Silesia.]]
'''Phụ lưu''' là một dòng [[sông]] đổ nước vào dòng sông chính hoặc hồ nước <ref>[http://www.physicalgeography.net/physgeoglos/t.html "tributary"]. PhysicalGeography.net, Michael Pidwirny & Scott Jones, 2009. Truy cập 02/10/2016.</ref>. Vùng đổ nước này gọi là ''cửa sông'', cũng là nơi kết thúc của phụ lưu đó, còn điểm chung với sông chính thì gọi là điểm ''hợp lưu''.
'''Chi lưu''' hay '''Phụ lưu'''một dòng [[sông]] đổ nước vào dòng sông chính. Việc phân biệt đâu chi lưu sông chính không quy tắc. lúc thì sông hẹp hơn, ngắn hơn, [[lưu lượng]] nhỏ hơn được coi là chi lưu. Song cũng có lúc, sông dài hơn và lưu lượng lớn lại vẫn được bị coi là chi lưu. Tính phần trước khi hai sông hợp vào nhau, [[sông Missouri]] dài hơn và có lưu lượng lớn hơn [[sông Mississippi]], nhưng Missouri lại bị coi là phụ lưu của Mississipi. Hay như sông [[Rhine]] và sông [[Aere]], tuy lưu lượng của Rhine lớn hơn, song xét chiều dài từ đầu nguồn tới chỗ hai sông gặp nhau thì Aere lại dài hơn. Người ta vẫn coi Aere là chi lưu của Rhine. Việc gọi đâu là sông chính và đâu là chi lưu là do [[tập quán]], thường là vì [[con người]] sống ở lưu vực sông nào ít hơn thì sông đó là chi lưu.


Việc phân biệt đâuphụ lưu và sông chính thì không quy tắc nào, do phải kế thừa từ việc người dân từ xa xưa đã đặt tên các đoạn sông theo ý riêng của họ. Nói chung thì sông hẹp hơn, ngắn hơn, [[lưu lượng]] nhỏ hơn được coi là phụ lưu. Song cũng có lúc, sông dài hơn và lưu lượng lớn lại vẫn bị coi là phụ lưu. Tính phần trước khi hai sông hợp vào nhau, [[sông Missouri]] dài hơn và có lưu lượng lớn hơn [[sông Mississippi]], nhưng Missouri lại bị coi là phụ lưu của Mississippi. Hay như sông [[Rhine]] và sông [[Aere]], tuy lưu lượng của Rhine lớn hơn, song xét [[chiều dài]] từ đầu nguồn tới chỗ hai sông gặp nhau thì Aere lại dài hơn. Người ta vẫn coi Aere là phụ lưu của Rhine.
==Thuật ngữ==

Việc gọi đâu là sông chính và đâu là phụ lưu là do khi môn [[địa lý học]] ra đời thì sông nào có cửa sông đổ ra biển hay ra dòng sông lớn hơn khác được gọi là sông chính, và từ đó truy ngược theo ''tên sông'' lên thượng nguồn. Những sông khác có cửa sông đổ vào sông này gọi là phụ lưu cấp 1, còn sông đổ vào phụ lưu cấp 1 gọi là phụ lưu cấp 2,...

== Thuật ngữ ==
Các thuật ngữ dùng để chỉ vị trí tương đối của các chi lưu/phụ lưu nằm ở phía bên trái hay bên phải của sông chính gọi là '''''tả ngạn''''' hay '''''hữu ngạn''''', khi được nhìn xuôi theo dòng chảy của sông chính. '''''Hợp lưu''''' là khái niệm để chỉ nơi dòng chảy của 2 hay nhiều hơn các con sông gặp nhau.
Các thuật ngữ dùng để chỉ vị trí tương đối của các chi lưu/phụ lưu nằm ở phía bên trái hay bên phải của sông chính gọi là '''''tả ngạn''''' hay '''''hữu ngạn''''', khi được nhìn xuôi theo dòng chảy của sông chính. '''''Hợp lưu''''' là khái niệm để chỉ nơi dòng chảy của 2 hay nhiều hơn các con sông gặp nhau.


==Bậc và đánh số==
== Bậc và đánh số ==
[[Hình:Pfinz Germany.jpg|trái|nhỏ|150px|'[[Pfinz]]', chi lưu hữu ngạn của [[sông Rhine]], tại [[Baden-Württemberg]]]]
[[Tập tin:Pfinz Germany.jpg|trái|nhỏ|150px|'[[Pfinz]]', phụ lưu hữu ngạn của [[rhine|sông Rhine]], tại [[Baden-Württemberg]]]]


Trong [[sơn văn học]], các chi lưu được xếp theo bậc từ những chi lưu gần nhất với [[đầu nguồn sông|đầu nguồn]] của sông chính tới những chi lưu gần nhất với [[cửa sông]].
Trong [[sơn văn học]], các phụ lưu được xếp theo bậc từ những phụ lưu gần nhất với [[đầu nguồn sông|đầu nguồn]] của sông chính tới những phụ lưu gần nhất với [[cửa sông]].


[[Bậc sông suối Strahler]] sắp xếp các chi lưu theo cấu trúc thứ bậc theo kiểu bậc nhất, bậc hai, bậc ba v.v, với các chi lưu bậc càng thấp thì kích thước và quy mô càng nhỏ. Chẳng hạn, một chi lưu bậc hai có thể bao gồm 2 hay nhiều hơn các chi lưu bậc nhất kết hợp với nhau để trở thành chi lưu bậc hai. Theo kiểu sắp xếp này thì khoảng 80 % sông suối trên thế giới là bậc nhất hay bậc hai. Sông có cấp bậc cao nhất "12" là [[sông Amazon]].
[[Bậc sông suối Strahler]] sắp xếp các phụ lưu theo cấu trúc thứ bậc theo kiểu bậc một, bậc hai, bậc ba v.v, với các phụ lưu bậc càng thấp thì kích thước và quy mô càng nhỏ. Chẳng hạn, một phụ lưu bậc hai có thể bao gồm 2 hay nhiều hơn các phụ lưu bậc một kết hợp với nhau để trở thành phụ lưu bậc hai. Theo kiểu sắp xếp này thì khoảng 80% sông suối trên thế giới là bậc một hay bậc hai. Sông có cấp bậc cao nhất "bậc mười hai" là [[sông Amazon]].
{{clear}}
{{clear}}

==Xem thêm==
==Tham khảo==
* [[Phân lưu]]
{{tham khảo}}

== Xem thêm ==
* [[Phân lưu|Chi lưu]]
* [[Chủ lưu]]
* [[Chủ lưu]]

{{Commonscat|Rivers}}
== Liên kết ngoài ==
{{Sơ khai}}
{{Sơ khai}}


[[Thể loại:Sông]]
[[Thể loại:Sông]]
[[Thể loại:Dòng nước]]
[[Thể loại:Địa lý học tự nhiên]]
[[Thể loại:Phụ lưu| ]]
[[Thể loại:Suối]]


[[ja:流路形状#支川]]
[[id:Anak sungai]]
[[bg:Приток]]
[[ca:Afluent]]
[[cs:Přítok]]
[[da:Biflod]]
[[de:Nebenfluss]]
[[et:Lisajõgi]]
[[el:Παραπόταμος]]
[[en:Tributary]]
[[es:Afluente]]
[[eo:Alfluanto]]
[[ext:Afluenti]]
[[eu:Ibaiadar]]
[[fr:Affluent]]
[[gd:Leas-abhainn]]
[[gl:Afluente]]
[[ko:지류]]
[[hr:Pritoka]]
[[io:Enfluanto]]
[[is:Þverá]]
[[it:Affluente]]
[[ka:შენაკადი]]
[[ku:Mil (çem)]]
[[lt:Intakas]]
[[lmo:Aflüent]]
[[mk:Притока]]
[[mr:उपनदी]]
[[nl:Zijrivier en aftakking]]
[[ja:支流]]
[[no:Sideelv]]
[[oc:Afluent]]
[[om:Tributary]]
[[pl:Dopływ]]
[[pt:Afluente]]
[[ro:Afluent]]
[[ru:Приток]]
[[simple:Tributary]]
[[fi:Sivujoki]]
[[sv:Biflod]]
[[tr:Akarsu kolu]]
[[uk:Притока]]
[[fiu-vro:Harojõgi]]
[[zh:支流]]

Bản mới nhất lúc 14:01, ngày 23 tháng 9 năm 2024

Biała Lądecka, chi lưu hữu ngạn của Nysa Kłodzka tại Ba Lan, trong khu vực làng Bielice ở Hạ Silesia.

Phụ lưu là một dòng sông đổ nước vào dòng sông chính hoặc hồ nước [1]. Vùng đổ nước này gọi là cửa sông, cũng là nơi kết thúc của phụ lưu đó, còn điểm chung với sông chính thì gọi là điểm hợp lưu.

Việc phân biệt đâu là phụ lưu và sông chính thì không có quy tắc nào, do phải kế thừa từ việc người dân từ xa xưa đã đặt tên các đoạn sông theo ý riêng của họ. Nói chung thì sông hẹp hơn, ngắn hơn, lưu lượng nhỏ hơn được coi là phụ lưu. Song cũng có lúc, sông dài hơn và lưu lượng lớn lại vẫn bị coi là phụ lưu. Tính phần trước khi hai sông hợp vào nhau, sông Missouri dài hơn và có lưu lượng lớn hơn sông Mississippi, nhưng Missouri lại bị coi là phụ lưu của Mississippi. Hay như sông Rhine và sông Aere, tuy lưu lượng của Rhine lớn hơn, song xét chiều dài từ đầu nguồn tới chỗ hai sông gặp nhau thì Aere lại dài hơn. Người ta vẫn coi Aere là phụ lưu của Rhine.

Việc gọi đâu là sông chính và đâu là phụ lưu là do khi môn địa lý học ra đời thì sông nào có cửa sông đổ ra biển hay ra dòng sông lớn hơn khác được gọi là sông chính, và từ đó truy ngược theo tên sông lên thượng nguồn. Những sông khác có cửa sông đổ vào sông này gọi là phụ lưu cấp 1, còn sông đổ vào phụ lưu cấp 1 gọi là phụ lưu cấp 2,...

Thuật ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]

Các thuật ngữ dùng để chỉ vị trí tương đối của các chi lưu/phụ lưu nằm ở phía bên trái hay bên phải của sông chính gọi là tả ngạn hay hữu ngạn, khi được nhìn xuôi theo dòng chảy của sông chính. Hợp lưu là khái niệm để chỉ nơi dòng chảy của 2 hay nhiều hơn các con sông gặp nhau.

Bậc và đánh số

[sửa | sửa mã nguồn]
'Pfinz', phụ lưu hữu ngạn của sông Rhine, tại Baden-Württemberg

Trong sơn văn học, các phụ lưu được xếp theo bậc từ những phụ lưu gần nhất với đầu nguồn của sông chính tới những phụ lưu gần nhất với cửa sông.

Bậc sông suối Strahler sắp xếp các phụ lưu theo cấu trúc thứ bậc theo kiểu bậc một, bậc hai, bậc ba v.v, với các phụ lưu bậc càng thấp thì kích thước và quy mô càng nhỏ. Chẳng hạn, một phụ lưu bậc hai có thể bao gồm 2 hay nhiều hơn các phụ lưu bậc một kết hợp với nhau để trở thành phụ lưu bậc hai. Theo kiểu sắp xếp này thì khoảng 80% sông suối trên thế giới là bậc một hay bậc hai. Sông có cấp bậc cao nhất "bậc mười hai" là sông Amazon.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ "tributary". PhysicalGeography.net, Michael Pidwirny & Scott Jones, 2009. Truy cập 02/10/2016.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]