Xem mã nguồn của Phiến đá Rosetta

{{Infobox artifact
| name = Phiến đá Rosetta
| image = [[Hình:Rosetta Stone.JPG|200px]]
| image_size = 200px
| image_caption = Phiến đá Rosetta tại [[Bảo tàng Anh]]
| material = [[Granodiorite]]
| size = 114,4 x 72,3 x 27,93 cm
| writing = Chữ Hy Lạp, chữ tượng hình và chữ demotic Ai Cập cổ đại 
| created = 196 trước Công nguyên
| discovered = 1799
| location = [[Bảo tàng Anh]]
|thời điểm phát hiện=1799}}

'''Phiến đá Rosetta''' ([[tiếng Anh]]: '''''Rosetta Stone''''') là một tấm bia [[Ai Cập cổ đại]] làm bằng [[Granodiorit|đá granodiorite]] có khắc một sắc lệnh ban hành ở [[Memphis, Ai Cập|Memphis]] năm 196 TCN nhân danh nhà vua [[Ptolemaios V Epiphanes|Ptolemaios V]]. Sắc lệnh này được viết cùng một văn bản bằng 2 hệ ngôn ngữ: [[tiếng Ai Cập]] và [[Tiếng Hy Lạp cổ đại|tiếng Hy Lạp]], và ba [[hệ chữ viết]]: [[Chữ tượng hình Ai Cập|chữ tượng hình Ai Cập cổ đại]] (trên cùng), [[chữ bình dân Ai Cập]] (ở giữa) và [[chữ Hy Lạp]] (dưới cùng). Bởi vì phiến đá trình bày cùng một văn bản với cả ba hệ chữ viết (với một vài khác biệt nhỏ giữa chúng), nó đã cung cấp chiếc chìa khóa vô giá giúp cho khoa học hiện đại hiểu được [[chữ tượng hình Ai Cập]].

Viên đá được chạm khắc trong [[thời kỳ Hy Lạp hóa]] và ban đầu được cho là trưng bày trong một ngôi đền, có thể ở [[Sais, Ai Cập|Sais]] gần đó. Nó có thể đã được chuyển đến vào cuối thời cổ đại hoặc trong [[Vương quốc Hồi giáo Mamluk (Cairo)|thời kỳ Mameluk]], và cuối cùng được sử dụng làm vật liệu xây dựng trong việc xây dựng [[Pháo đài Julien]] gần thị trấn Rashid ([[Rosetta]]) trong [[Châu thổ sông Nin|Đồng bằng sông Nile]]. Tháng 7 năm 1799, sĩ quan người Pháp [[Pierre-François Bouchard]] đã phát hiện ra phiến đá trong [[Chiến dịch Pháp ở Ai Cập và Syria|chiến dịch ở Ai Cập]] thời kỳ Napoléon. Đây là văn bản song ngữ Ai Cập cổ đại đầu tiên được khôi phục trong thời hiện đại, và đã thu hút sự quan tâm rộng rãi của công chúng với tiềm năng giải mã chữ tượng hình chưa từng được ra dịch trước đây. Các bản sao thạch cao và phôi thạch cao sớm bắt đầu lưu hành trong các viện bảo tàng và học giả châu Âu. Khi người Anh đánh bại người Pháp, họ đã mang viên đá tới London dưới thời [[Capitulation of Alexandria (1801)|Capitulation of Alexandria]] năm 1801. Nó đã được trưng bày công khai tại [[Bảo tàng Anh]] gần như liên tục kể từ năm 1802 và là đối tượng được quan tâm nhiều nhất ở đó.

Nghiên cứu về sắc lệnh đã được tiến hành khi bản dịch hoàn chỉnh đầu tiên của văn bản tiếng Hy Lạp xuất bản năm 1803. [[Jean-François Champollion]] công bố việc chuyển ngữ các chữ viết Ai Cập ở Paris vào năm 1822; phải mất nhiều thời gian hơn nữa trước khi các học giả có thể đọc các bản khắc và văn học Ai Cập Cổ đại một cách tự tin. Những tiến bộ lớn trong việc giải mã là sự công nhận phiến đá cung cấp ba phiên bản của cùng một văn bản (1799); rằng văn bản chữ viết Ai Cập đã sử dụng các ký tự phiên âm để đánh vần tên nước ngoài (1802); văn bản chữ tượng hình cũng làm như vậy, và có những điểm tương đồng phổ biến với chữ viết Ai Cập (1814); và các ký tự phiên âm đó cũng được sử dụng để đánh vần các từ bản địa của người Ai Cập (1822–1824).

Ba bản sao rời rạc khác của cùng một sắc lệnh đã được phát hiện sau đó, và một số bản khắc song ngữ hoặc ba thứ tiếng Ai Cập tương tự hiện đã được biết đến, bao gồm ba bản sớm hơn một chút là [[Sắc lệnh Ptolemaic]]: Sắc lệnh Alexandria năm 243 trước Công nguyên, [[Sắc lệnh Canopus]] năm 238 trước Công nguyên, và [[Sắc lệnh Memphis (Ptolemy IV)|Sắc lệnh Memphis của Ptolemy&nbsp;IV]], c. năm 218 trước Công nguyên. Hòn đá Rosetta không còn là duy nhất, nhưng nó là chìa khóa thiết yếu cho sự hiểu biết hiện đại về văn học và nền văn minh Ai Cập cổ đại. Thuật ngữ 'Rosetta Stone' hiện được sử dụng để chỉ manh mối thiết yếu cho một lĩnh vực kiến thức mới.

==Tham khảo==
{{tham khảo}}

===Tham khảo thư loại===
*{{chú thích sách |last1=Adkins |first1=Lesley |last2=Adkins |first2=R. A. |title=The Keys of Egypt: the obsession to decipher Egyptian hieroglyphs |year=2000 |publisher=HarperCollins |isbn=978-0-06-019439-0 |ref=Adkins69 |url=https://archive.org/details/keysofegyptobses00adki }}
*{{chú thích tạp chí |last=Allen |first=Don Cameron |title=The Predecessors of Champollion |journal=Proceedings of the American Philosophical Society |issue=5 |volume=144 |year=1960 |pages=527–547 |ref=Allen69}}
*{{chú thích sách |last=Andrews |first=Carol |title=The Rosetta Stone |year=1985 |publisher=British Museum Press |isbn=978-0-87226-034-4 |ref=Andrews69 |url=https://archive.org/details/britishmuseumboo00andr }}
*{{chú thích sách |last1=Assmann |first1=Jan |last2=Jenkins |first2=Andrew |title=The Mind of Egypt: history and meaning in the time of the Pharaohs |publisher=Harvard University Press |year=2003 |url=https://books.google.com/books?id=XEMadfTi_U4C&q=Horwennefer&pg=PP1 |access-date=2010-07-21 |ref=Assman |isbn=978-0-674-01211-0}}
*{{chú thích báo |title=Antiquities Wish List |work=Al-Ahram Weekly |date=2005-07-20 |url=http://weekly.ahram.org.eg/2005/751/eg7.htm |ref=Antiquities05 |access-date=2010-07-18 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100916194918/http://weekly.ahram.org.eg/2005/751/eg7.htm |archive-date=September 16, 2010}}
*{{chú thích sách |last1=Bagnall |first1=R. S. |last2=Derow |first2=P. |date=2004 |title=The Hellenistic Period: historical sources in translation |publisher=Blackwell |isbn=1-4051-0133-4 |url=http://www.columbia.edu/itc/classics/bagnall/3995/readings/b-d2-9.htm |access-date=2010-07-18 |ref=Bagnall04}}
*{{chú thích báo |first=Martin |last=Bailey |title=Shifting the Blame |work=Forbes.com |date=2003-01-21|url=https://www.forbes.com/2003/01/21/cx_0121hot.html |access-date=2010-07-06 |ref=Bailey03}}
*{{chú thích sách |last=Bevan |first=E. R. |author-link=w:Edwyn R. Bevan |title=The House of Ptolemy |publisher=Methuen |year=1927 |url=https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/home.html |access-date=2010-07-18 |ref=Bevan27}}
*{{Cite conference |title=The acquisition by the British Museum of antiquities discovered during the French invasion of Egypt |last=Bierbrier |first=M. L. |year=1999 |editor=Davies, W. V |book-title=Studies in Egyptian Antiquities |publisher=(British Museum Publications) |ref=Bierbrier99}}
*{{chú thích tạp chí |last1=Brown |first1=V. M. |last2=Harrell |first2=J. A. |year=1998 |title=Aswan Granite and Granodiorite |journal=Göttinger Miszellen |volume=164 |pages=133–137 |ref=Brown98}}
*{{chú thích sách |last=Budge |first=E. A. Wallis |author-link=w:E. A. Wallis Budge |title=The Mummy: chapters on Egyptian funereal archaeology |publisher=Cambridge University Press |year=1894 |url=https://archive.org/details/cu31924086199548 |access-date=2010-07-19 |ref=Budgem}}
*{{chú thích sách |last=Budge |first=E. A. Wallis |author-link=w:E. A. Wallis Budge |title=The Decrees of Memphis and Canopus |publisher=Kegan Paul |year=1904 |url=https://archive.org/details/decreesofmemphis01budg |access-date=2018-12-10 |ref=Budge70 }}
*{{chú thích sách |last=Budge |first=E. A. Wallis |author-link=w:E. A. Wallis Budge |title=The Rosetta Stone |url=https://archive.org/details/rosettastone00budguoft |access-date=2010-06-12 |year=1913 |publisher=British Museum |ref=Budge69}}
*{{chú thích sách |last=Burleigh |first=Nina |title=Mirage: Napoleon's scientists and the unveiling of Egypt |year=2007 |publisher=HarperCollins |isbn=978-0-06-059767-2 |ref=Burleigh07 |url=https://archive.org/details/miragenapoleonss00burl }}
*{{chú thích sách |last1=Clarysse |first1=G. W. |last2=Van der Veken |first2=G. |others=Assistance by S. P. Vleeming |date=1983 |title=The Eponymous Priests of Ptolemaic Egypt (P. L. Bat. 24): Chronological lists of the priests of Alexandria and Ptolemais with a study of the demotic transcriptions of their names |url=https://archive.org/details/eponymouspriests0024clar |publisher=Brill |location=Leiden |isbn=90-04-06879-1 |ref=Clarysse83}}
*{{Cite conference |last1=Clarysse |first1=G. W. |date=1999 |title= Ptolémées et temples |editor=Valbelle, Dominique |book-title=Le Décret de Memphis: colloque de la Fondation Singer-Polignac a l’occasion de la celebration du bicentenaire de la découverte de la Pierre de Rosette |location=Paris |ref=Clarysse99}}
*{{chú thích sách |title=Chronicles of the Pharaohs: the reign-by-reign record of the rulers and dynasties of Ancient Egypt |url=https://archive.org/details/chronicleofphara0000clay |last=Clayton |first=Peter A. |year=2006 |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-28628-0 |ref=Clayton06}}
*{{chú thích web |url=http://www.astronomynow.com/news/n1004/14GRB/ |title=New Rosetta Stone for GRBs as supernovae |access-date=2010-07-04 |first=Keith |last=Cooper |work=Astronomy Now Online |date=2010-04-14 |ref=Cooper10 |archive-date=2019-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190819073402/http://www.astronomynow.com/news/n1004/14GRB/ |url-status=dead }}
*{{chú thích sách |language=fr |last=Dewachter |first=M. |title=Champollion: un scribe pour l'Égypte |title-link=Champollion: A Scribe for Egypt#The book |series=Coll. « [[Découvertes Gallimard]] » (nº 96) |year=1990 |location=Paris |publisher=Éditions Gallimard |isbn=978-2-07-053103-5 |ref=Dewachter90}}
*{{chú thích sách |last=Downs |first=Jonathan |title=Discovery at Rosetta: the ancient stone that unlocked the mysteries of Ancient Egypt |url=https://archive.org/details/discoveryatroset0000down_z2n4 |year=2008 |publisher=Skyhorse Publishing |isbn=978-1-60239-271-7 |ref=Downs69}}
*{{chú thích báo |first1=Charlotte |last1=Edwardes |first2=Catherine |last2=Milner |title=Egypt demands return of the Rosetta Stone |work= [[w:The Daily Telegraph|The Daily Telegraph]] |date=2003-07-20 |url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/egypt/1436606/Egypt-demands-return-of-the-Rosetta-Stone.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220111/https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/egypt/1436606/Egypt-demands-return-of-the-Rosetta-Stone.html |archive-date=2022-01-11 |url-access=subscription |url-status=live |access-date=2006-10-05 |ref=Edwardes03}}{{cbignore}}
*{{chú thích báo |first=Nevine |last=El-Aref |title=The Rose of the Nile |work=[[w:Al-Ahram Weekly|Al-Ahram Weekly]] |date=2005-11-30 |ref=Rose05 }}
*{{chú thích sách |title=Egyptology: the missing millennium: Ancient Egypt in medieval Arabic writings |last=El Daly |first=Okasha |year=2005 |publisher=UCL Press |isbn=1-84472-063-2 |ref=Eldaly05}}
*{{chú thích sách |last1=Gillispie |first1=C. C. |last2=Dewachter |first2=M. |date=1987 |title=Monuments of Egypt: the Napoleonic edition |publisher=Princeton University Press |pages=1–38 |ref=Gillispie87}}
*{{chú thích web |url=http://www.tyndalehouse.com/Egypt/ptolemies/horwennefer_fr.htm |title=Horwennefer |work=Egyptian Royal Genealogy |access-date=2010-06-12 |ref=Horwennefer}}
*{{chú thích web |first=Henry |last=Huttinger |title=Stolen Treasures: Zahi Hawass wants the Rosetta Stone back—among other things |publisher=Cairo Magazine |date=2005-07-28 |url=http://www.cairomagazine.com/?module=displaystory&story_id=1238&format=html |archive-url=https://web.archive.org/web/20051201070256/http://www.cairomagazine.com/?module=displaystory&story_id=1238&format=html |archive-date=2005-12-01 |access-date= 2006-10-06 |ref=Huttinger05}}
*{{chú thích web |url=http://www3.niaid.nih.gov/news/newsreleases/2000/ihwg.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20070809000616/http://www3.niaid.nih.gov/news/newsreleases/2000/ihwg.htm |archive-date=2007-08-09 |title=International team accelerates investigation of immune-related genes |access-date=2006-11-23 |work=The National Institute of Allergy and Infectious Diseases |date=2000-09-06 |ref=International}}
*{{chú thích sách |last=Iversen |first=Erik |title=The Myth of Egypt and Its Hieroglyphs in European Tradition |url=https://archive.org/details/mythofegyptitshi0000iver |year=1993 |orig-year=First edition 1961 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-691-02124-9  |ref=Iversen}}
*{{chú thích tạp chí |last1=Kitchen |first1=Kenneth A. |year=1970 |title=Two Donation Stelae in the Brooklyn Museum |journal=Journal of the American Research Center in Egypt |volume=8 |pages=59–67 |ref=Kitchen70|doi=10.2307/40000039 |jstor=40000039 }}
*{{chú thích sách |last=Meyerson |first=Daniel |title=The Linguist and the Emperor: Napoleon and Champollion's quest to decipher the Rosetta Stone |year=2004 |publisher=Ballantine Books |isbn=978-0-345-45067-8 |ref=Meyerson69 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/linguistemperorn0000meye }}
*{{chú thích tạp chí |last1=Middleton |first1=A. |last2=Klemm |first2=D. |year=2003 |title=The Geology of the Rosetta Stone |journal=Journal of Egyptian Archaeology |volume=89 |issue=1 |pages=207–216 |doi= 10.1177/030751330308900111|s2cid=126606607 |ref=Middleton03}}
*{{Cite conference |title=The Examination and Conservation of the Rosetta Stone at the British Museum |first=E. |last=Miller |year=2000 |editor=Roy, A. |editor2=Smith, P |book-title=Tradition and Innovation |publisher=(British Museum Publications) |pages=128–132 |ref=Miller00 |display-authors=etal}}
*{{chú thích sách |url=http://www.enim-egyptologie.fr/index.php?page=cenim&n=12 |title=Ptolémée Épiphane, Aristonikos et les prêtres d'Égypte. Le Décret de Memphis (182 a.C.): édition commentée des stèles Caire RT 2/3/25/7 et JE 44901 (CENiM 12) |last1=Nespoulous-Phalippou |first1=Alexandra |year=2015 |location=Montpellier |publisher=Université Paul Valéry |ref=Nespoulous-Phalippou }}
*{{chú thích sách |title=Ancient Egyptian Materials and Technology |last1=Nicholson |first1=P. T. |last2=Shaw |first2=I. |year=2000 |publisher=Cambridge University Press |ref=Nicholson00}}
*{{chú thích tạp chí |title=Evaluation of diastolic filling of left ventricle in health and disease: Doppler echocardiography is the clinician's Rosetta Stone |journal=Journal of the American College of Cardiology |last1=Nishimura |first1=Rick A. |last2=Tajik |first2=A. Jamil |date=1998-04-23 |ref=Nishimura98 |doi=10.1016/S0735-1097(97)00144-7 |pmid=9207615 |volume=30 |issue=1 |pages=8–18|doi-access=free }}
*{{chú thích sách |title=Oxford English Dictionary. 2nd ed. |publisher=Oxford University Press |year=1989 |url=http://dictionary.oed.com/ |isbn=978-0-19-861186-8 |ref=OUP |access-date=2022-04-01 |archive-date=2006-06-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060625103623/http://dictionary.oed.com/ }}
*{{chú thích sách |last1=Parkinson |first1=Richard B. |author-link1=w:Richard B. Parkinson |last2=Diffie |first2=W. |author-link2=w:Whitfield Diffie |last3=Simpson |first3=R. S. |title=Cracking Codes: the Rosetta Stone and decipherment |url=https://books.google.com/books?id=QD9g1mMaAAsC |access-date=2010-06-12 |year=1999 |publisher=[[w:University of California Press|University of California Press]] |isbn=978-0-520-22306-6 |ref=Parkinson69}}
*{{chú thích sách |last=Parkinson |first=Richard B. |author-link=w:Richard B. Parkinson |title=The Rosetta Stone |series=British Museum objects in focus |year=2005 |publisher=British Museum Press |isbn=978-0-7141-5021-5 |ref=Parkinson70 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/rosettastone0000park }}
*{{chú thích sách |last1=Quirke |first1=Stephen |last2=Andrews |first2=Carol |title=The Rosetta Stone |year=1989 |publisher=Abrams |isbn=978-0-8109-1572-5 |ref=Quirke69}}
*{{chú thích sách |last=Ray |first=J. D. |author-link=w:John D. Ray |title=The Rosetta Stone and the Rebirth of Ancient Egypt |year=2007 |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-02493-9 |ref=Ray69 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/rosettastonerebi0000rayj }}
*{{chú thích sách |last1=Robinson |first1=Andrew |title=Lost Languages: the enigma of the world's undeciphered scripts |url=https://archive.org/details/lostlanguageseni0000robi |year=2009 |publisher=Thames & Hudson |isbn=978-0-500-51453-5 |ref=Robinson09}}
*{{chú thích web |url=https://www.britishmuseum.org/research/search_the_collection_database/search_object_details.aspx?objectid=117631&partid=1&searchText=rosetta+stone&fromADBC=ad&toADBC=ad&numpages=10&orig=%2fresearch%2fsearch_the_collection_database.aspx&currentPage=1 |title=The Rosetta Stone |publisher=The British Museum |access-date=2010-06-12 |ref=BMRS}}
*{{chú thích báo |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/8402640.stm |title=Rosetta Stone row 'would be solved by loan to Egypt' |work=BBC News |date=2009-12-08 |access-date=2010-07-14 |ref=Rosetta09}}
*{{chú thích sách |title=The Oxford history of Ancient Egypt |last=Shaw |first=Ian |year=2000 |publisher=Oxford University Press |isbn=0-19-280458-8 |ref=Shaw00 |url=https://archive.org/details/oxfordhistoryofa00shaw }}
*{{chú thích tạp chí |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/296/5566/285?ijkey=zlwRiv/qSEivQ&keytype=ref&siteid=sci |title=''Arabidopsis'', the Rosetta Stone of Flowering Time? |journal=Science |access-date=2006-11-23 |first1=Gordon G. |last1=Simpson |first2=Caroline |last2=Dean |date=2002-04-12 |ref=Simpson02|doi=10.1126/science.296.5566.285|pages=285–289|volume=296|issue=5566 |pmid=11951029|bibcode=2002Sci...296..285S }}
*{{chú thích sách |last1=Shaw |first1=Ian |last2=Nicholson |first2=Paul |title=The Dictionary of Ancient Egypt |url=https://archive.org/details/dictionaryofanci0000shaw |url-access=registration |year=1995 |publisher=Harry N. Abrams |isbn=0-8109-9096-2 |ref=ShawNicholson1995}}
*{{chú thích sách |last=Simpson |first=R. S. |title=Demotic Grammar in the Ptolemaic Sacerdotal Decrees |publisher=Griffith Institute |year=1996 |isbn=978-0-900416-65-1 |ref=Simpson96}}
*{{chú thích web |last=Simpson |first=R. S. |title=The Rosetta Stone: translation of the demotic text |publisher=The British Museum |url=https://www.britishmuseum.org/explore/highlights/article_index/r/the_rosetta_stone_translation.aspx |date=n.d. |access-date=2010-07-21 |ref=Simpson |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100706095633/http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/article_index/r/the_rosetta_stone_translation.aspx |archive-date=2010-07-06 }}
*{{chú thích sách |last1=Solé |first1=Robert |author-link1=w:Robert Solé |last2=Valbelle |first2=Dominique |title=The Rosetta Stone: the story of the decoding of hieroglyphics |year=2002 |publisher=Four Walls Eight Windows |isbn=978-1-56858-226-9 |ref=Solé69 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/rosettastone0000sole }}
*{{chú thích sách |last1=Spencer |first1=Neal |last2=Thorne |first2=C. |title=Book of Egyptian Hieroglyphs |url=https://archive.org/details/britishmuseumboo0000spen |year=2003 |publisher=British Museum Press, Barnes & Noble |isbn=978-0-7607-4199-3 |ref=Spencer69}}
*{{chú thích sách |title=Synopsis of the Contents of the British Museum |year=1847 |publisher=British Museum |ref=Synopsis |url=https://books.google.com/books?id=jHJUAAAAYAAJ}}
*{{chú thích sách |title=Chronicle of the Queens of Egypt |last1=Tyldesley |first1=Joyce |author-link1=w:Joyce Tyldesley |year=2006 |publisher=Thames & Hudson |isbn=0-500-05145-3 |ref=Tyldesley2006 |url=https://archive.org/details/chronicleofqueen00tyld }}
*{{chú thích sách |editor-last1=Walker |editor-first1=Susan |editor-last2=Higgs |editor-first2=Peter |title=Cleopatra of Egypt |year=2001 |publisher=British Museum Press |isbn=0-7141-1943-1 |ref=Walker2001}}
*{{chú thích sách |last=Wilson |first=Robert Thomas |title=History of the British Expedition to Egypt. 4th ed. |year=1803 |publisher=Military Library |url=https://books.google.com/books?id=mypLAAAAYAAJ |access-date=2010-07-19 |ref=wilson03}}


==Liên kết ngoài==
{{Sister project links
|1= |collapsible= |display=Rosetta Stone|position= |style=
|wikt=Rosetta Stone |c=Rosetta Stone|commonscat=no |n=no |q=no |s=Text from the Rosetta Stone|author=no |b=no |v=no |d=Q48584
}}
* {{cite document|title=The Rosetta Stone online|work=A project in cooperation of the Excellence Cluster Topoi and the Institut für Archäologie, Humboldt-Universität zu Berlin |date=2017|hdl = 21.11101/0000-0001-B537-5}} (Interlinear glosses, TEI XML encoding, image map), ed. by D.A. Werning (EXC 264 Topoi), E.-S. Lincke (HU Berlin), Th. Georgakopoulos
* {{chú thích web|url=https://www.britishmuseum.org/collection/object/Y_EA24 |title=British Museum Object Database reference number: EA24 }}
* {{chú thích web|url=http://science.howstuffworks.com/environmental/earth/geology/rosetta-stone.htm  |title= How the Rosetta Stone works |date= 11 December 2007 |publisher=Howstuffworks.com}}

{{Kiểm soát tính nhất quán}}

{{British Museum}}

[[Thể loại:Ai Cập học]]
[[Thể loại:Pharaon Vương triều Ptolemaios]]
[[Thể loại:Năm 196 TCN]]
[[Thể loại:Châu thổ sông Nin]]
[[Thể loại:Vương triều Ptolemaios]]