Xem mã nguồn của Liên đoàn Thiên văn Quốc tế

{{Infobox organization
|name = Liên đoàn Thiên văn Quốc tế
|image = IAU_logo.jpg
|image_border = 
|size = 180px
|alt =
|caption = 
|map =
|msize =
|malt =
|mcaption =
|abbreviation = '''IAU
|motto = 
|formation = 1919
|extinction =
|type = [[Tổ chức phi lợi nhuận]] quốc tế về khoa học
|status =
|purpose = 
|headquarters = [[Paris]] {{flagcountry|FRA}}
|location = 
|region_served = Toàn cầu
|membership =
|language = Tiếng Anh
| leader_title = Chủ tịch
| leader_name = {{flagicon |NLD}} Ewine F. van Dishoeck
| leader_title2 = Tổng thư ký
| leader_name2 = {{flagicon |PRT}} Maria Teresa V.T. Lago
|main_organ =
|parent_organization = [[Hội đồng Khoa học Quốc tế]] (ICSU)
|affiliations = 
|num_staff =
|num_volunteers =
|budget = 
|website = [http://www.iau.org/ IAU Official website]
|remarks = 
}}
'''Liên đoàn Thiên văn Quốc tế''' hay '''Hiệp hội Thiên văn Quốc tế''', viết tắt theo [[tiếng Anh]] là '''IAU''' (International Astronomical Union), là hiệp hội của các hiệp hội [[thiên văn học]] khắp nơi trên thế giới.

'''IAU''' là một ''[[tổ chức phi chính phủ]] quốc tế'', và là ''thành viên liên hiệp'' của [[Hội đồng Khoa học Quốc tế]] (ISC) <ref name =IscMemb >[https://council.science/members/online-directory/ ISC Membership]. Membership Online Directory. ISC, 2018. Truy cập 15/07/2020.</ref>, và của [[Hội đồng Quốc tế về Khoa học]] (ICSU) trước đây.<ref>[http://www.icsu.org/about-icsu/our-members/?icsudocid=scientific-unions ICSU - International Scientific Unions list.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151219102205/http://www.icsu.org/about-icsu/our-members/?icsudocid=scientific-unions |date=2015-12-19 }} Truy cập 01 Mai 2015.</ref><ref>[http://www.icsu.org/publicdb/frmDisplayMember?docid=852a12d745cb533690495817f0bfc20e IAU, International Astronomical Union. Scientific Union Member.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150629051934/http://www.icsu.org/publicdb/frmDisplayMember?docid=852a12d745cb533690495817f0bfc20e |date=2015-06-29 }} Truy cập 01 Mai 2015.</ref>

== Nhiệm vụ ==
Nó là tổ chức được biết đến với trọng trách đặt tên cho các [[chòm sao]], [[sao]], [[hành tinh]], [[tiểu hành tinh]] và các [[thiên thể]] cùng các hiện tượng thiên văn.

Trong các nhóm làm việc có Nhóm phân loại hành tinh (WGPSN), có nhiệm vụ thực hiện [[quy ước đặt tên thiên văn]] và [[phân loại hành tinh]] cho các hành tinh. IAU cũng có trách nhiệm với [[Điện tín Thiên văn]], mặc dù tổ chức này không điều hành nhóm này. Nhóm [[Trung tâm Tiểu hành tinh]] (MPC), là một trung tâm cho các vật thể phi hành tinh và phi vệ tinh tự nhiên trong [[Hệ Mặt Trời]], cũng do IAU điều hành.

IAU được sáng lập năm [[1919]], theo sau một loạt các hợp tác quốc tế trên lĩnh vực thiên văn như ''[[Carte du Ciel]]'', hay [[Hiệp hội Mặt Trời]] hay [[Văn phòng Thời gian Quốc tế]] (''Bureau International de l'Heure''). Giám đốc đầu tiên là [[Benjamin Baillaud]].

IAU hiện có 9598 thành viên cá nhân, gồm chủ yếu là các [[nhà thiên văn học|nhà thiên văn]] chuyên nghiệp (có bằng [[tiến sĩ]] về chuyên ngành) và 63 thành viên [[quốc gia]]. 87% thành viên là nam giới; còn lại 13% là nữ giới.

== Tổ chức, các ủy ban ==

{| class="wikitable" 
|+ Các ủy ban <ref>[http://www.iau.org/submissions/newcommissions/list/ IAU > EC Approved Commissions] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150514040546/http://www.iau.org/submissions/newcommissions/list/ |date=2015-05-14 }}. Truy cập 02/06/2015.</ref>
!Mã!!Ủy ban!!Tên gốc
|-
| C 4 || Lịch thiên văn || Ephemerides 
|-
| C 5 || Tài liệu & dữ liệu thiên văn || Documentation & Astronomical Data 
|-
| C 6 || Điện báo thiên văn học || Astronomical Telegrams 
|-
| C 7 || Cơ học thiên thể và thiên văn động lực học || Celestial Mechanics & Dynamical Astronomy 
|-
| C 8 || Kỹ thuật đo thiên văn || Astrometry 
|-
| C 10 || Hoạt động mặt trời || Solar Activity 
|-
| C 12 || Bức xạ mặt trời và cấu trúc || Solar Radiation & Structure 
|-
| C 14 || Dữ liệu phân tử & nguyên tử || Atomic & Molecular Data 
|-
| C 15 || Nghiên cứu vật lý của sao chổi và tiểu hành tinh || Physical Study of Comets & Minor Planets 
|-
| C 16 || Nghiên cứu vật lý của hành tinh & các vệ tinh || Physical Study of Planets & Satellites 
|-
| C 19 || Sự quay của Trái Đất || Rotation of the Earth 
|-
| C 20 || Vị trí & chuyển động tiểu hành tinh, sao chổi và các vệ tinh || Positions & Motions of Minor Planets, Comets & Satellites 
|-
| C 21 || Bức xạ nền thiên hà và ngoài thiên hà || Galactic and Extragalactic Background Radiation 
|-
| C 22 || Thiên thạch và bụi liên hành tinh || Meteors, Meteorites & Interplanetary Dust 
|-
| C 25 || Trắc quang thiên văn và phân cực || Astronomical Photometry and Polarimetry 
|-
| C 26 || Sao kép và đa sao || Double & Multiple Stars 
|-
| C 27 || Sao biến đổi || Variable Stars 
|-
| C 28 || Các thiên hà || Galaxies 
|-
| C 29 || Quang phổ sao || Stellar Spectra 
|-
| C 30 || Tốc độ xuyên tâm || Radial Velocities 
|-
| C 31 || Thời gian || Time 
|-
| C 33 || Cấu trúc & động lực học của hệ thống thiên hà || Structure & Dynamics of the Galactic System 
|-
| C 34 || Vật chất giữa các sao || Interstellar Matter 
|-
| C 35 || Thể chất các sao || Stellar Constitution 
|-
| C 36 || Lý thuyết khí quyển các sao || Theory of Stellar Atmospheres 
|-
| C 37 || Sao mảnh & liên kết || Star Clusters & Associations 
|-
| C 40 || [[Thiên văn vô tuyến]] || Radio Astronomy 
|-
| C 41 || Lịch sử thiên văn học || History of Astronomy 
|-
| C 42 || Các sao nhị nguyên đóng || Close Binary Stars 
|-
| C 44 || Vật lý thiên văn năng lượng cao & không gian || Space & High Energy Astrophysics 
|-
| C 45 || Phân loại sao || Stellar Classification 
|-
| C 46 || Thiên văn học & phát triển || Astronomy Education & Development 
|-
| C 47 || Vủ trụ luận || Cosmology 
|-
| C 49 || Plasma & nhật quyển liên hành tinh || Interplanetary Plasma & Heliosphere 
|-
| C 50 || Bảo vệ các vị trí đài quan sát hiện tại & tiềm năng || Protection of Existing & Potential Observatory Sites 
|-
| C 51 || Bio-thiên văn học || Bio-Astronomy 
|-
| C 52 || Thuyết tương đối trong thiên văn học cơ bản || Relativity in Fundamental Astronomy 
|-
| C 53 || Hành tinh ngoài hệ mặt trời (WGESP) || Extrasolar Planets (WGESP) 
|-
| C 54 || Đo giao thoa quang học & hồng ngoại || Optical & Infrared Interferometry 
|-
| C 55 || Thông tin thiên văn với công chúng || Communicating Astronomy with the Public 
|}

== Các đại hội ==

{| class="wikitable" 
|+ Các đại hội và Chủ tịch IAU <ref>[http://www.iau.org/science/meetings/past/general_assemblies/ IAU General Assemblies]. Truy cập 02/06/2015.</ref><ref>[http://www.iau.org/ IAU Administrative Dates & Deadlines]. Truy cập 22/10/2016.</ref>
!Nr. !!Năm !! Địa điểm !! Nhiệm kỳ !! colspan="2"| Chủ tịch
|- style="background:#f7f7c7"
| ''32. || ''IAU 2024 || 
| 2024-2027 || 
|- style="background:#f7f7c7"
| ''31. || ''IAU 2021 || {{flagicon |KOR}} ''[[Busan]] 
| 2021-2024 || 
|- style="background:#ccffcc"
| 30. || IAU 2018 || {{flagicon |AUT}} ''[[Viên]] 
| 2018-2021 || {{flagicon |NLD}} Ewine F. van Dishoeck
|- 
| 29. || IAU 2015 || {{flagicon |Hoa Kỳ}} [[Honolulu]]
| 2015-2018 || {{flagicon |MEX}} Silvia Torres-Peimbert
|-
| 28. || IAU 2012 || {{flagicon |CHN}} [[Bắc Kinh]] 
| 2012-2015 || {{flagicon |JPN}} Norio Kaifu
|-
| 27. || IAU 2009 || {{flagicon |Brazil}} [[Rio de Janeiro]] 
| 2009-2012 || {{flagicon |Hoa Kỳ}} Robert Williams
|-
| 26. || IAU 2006 || {{flagicon |Czech Republic}} [[Prague]] 
| 2006-2009 || {{flagicon |FRA}} Catherine Jeanne Cesarsky
|-
| 25. || IAU 2003 || {{flagicon |Australia}} [[Sydney]] 
| 2003-2006 || {{flagicon |Australia}} Ronald D. Ekers
|-
| 24. || IAU 2000 || {{flagicon |England}} [[Manchester]] 
| 2000-2003 || {{flagicon |ITA}} Franco Pacini (1939-2012) 
|-
| 23. || IAU 1997 || {{flagicon |Nhật Bản}} [[Kyōto]] 
|-
| 22. || IAU 1994 || {{flagicon |Hà Lan}} [[Den Haag]] 
|-
| 21. || IAU 1991 || {{flagicon |Argentina}} [[Buenos Aires]] 
|-
| 20. || IAU 1988 || {{flagicon |Hoa Kỳ}} [[Baltimore]] 
|-
| 19. || IAU 1985 || {{flagicon |India}} [[New Delhi]] 
|-
| 18. || IAU 1982 || {{flagicon |Greece}} [[Patras]] 
|-
| 17. || IAU 1979 || {{flagicon |Canada}} [[Montreal]] 
|-
| 16. || IAU 1976 || {{flagicon |Pháp}} [[Grenoble]] 
|-
| 15. || IAU 1973 || {{flagicon |Australia}} [[Sydney]] 
|-
|Bt. || IAU 1973 || {{flagicon |Poland}} [[Warsaw]] 
|-
| 14. || IAU 1970 || {{flagicon |England}} [[Brighton]] 
|-
| 13. || IAU 1967 || {{flagicon |Czechoslovakia}} [[Prague]] 
|-
| 12. || IAU 1964 || {{flagicon |Đức}} [[Hamburg]] 
|-
| 11. || IAU 1961 || {{flagicon |Hoa Kỳ}} [[Berkeley, California|Berkeley, CA]] 
|-
| 10. || IAU 1958 || {{flagicon |Soviet Union}} [[Moskva]] 
|-
| 9. || IAU 1955 || {{flagicon |Ireland}} [[Dublin]] 
|-
| 8. || IAU 1952 || {{flagicon |Italy}} [[Roma]] 
|-
| 7. || IAU 1948 || {{flagicon |Thụy Sĩ}} [[Zürich]] 
|-
| 6. || IAU 1938 || {{flagicon |Thụy Điển}} [[Stockholm]] 
|-
| 5. || IAU 1935 || {{flagicon |Pháp}} [[Paris]] 
|-
| 4. || IAU 1932 || {{flagicon |Hoa Kỳ}} [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge, MA]] 
|-
| 3. || IAU 1928 || {{flagicon |Hà Lan}} [[Leiden]] 
|-
| 2. || IAU 1925 || {{flagicon |England}} [[Cambridge]] 
|-
| 1. || IAU 1922 || {{flagicon |Italy}} [[Roma]] 
|}

== Năm Quốc tế Thiên văn học ==
[[Năm Quốc tế Thiên văn học]] (International Year of Astronomy) đã được chọn và thực hiện là năm 2009. Đó là đề xuất của [[UNESCO]] trong Đại hội nghị thứ 33, và được [[Đại hội đồng Liên Hợp Quốc]] thông qua tại kỳ họp Đại hội đồng thứ 62.

Năm 2009 là năm kỷ niệm 400 năm ra đời [[Kính thiên văn]] (telescope) của [[Galileo Galilei]], và bản đăng tải [[:en:Astronomia nova|''Astronomia nova'']] của [[Johannes Kepler]], hồi thế kỷ 17.

==Tham khảo==
{{tham khảo}}

== Xem thêm ==
* [[Quy ước đặt tên thiên văn]]
* [[:en:Astronomical acronyms|Astronomical acronyms]]
* [[:en:Astronomical naming conventions|Astronomical naming conventions]]
* [[:en:Planetary nomenclature|Planetary nomenclature]]

== Liên kết ngoài ==
* [http://www.iau.org/ Trang chủ của Hiệp hội]
* [https://council.science/ Website ISC], [[Hội đồng Khoa học Quốc tế]]
{{Hội đồng Khoa học Quốc tế}}

[[Thể loại:Thành viên của Hội đồng Khoa học Quốc tế]]
[[Thể loại:Tổ chức tiêu chuẩn]]
[[Thể loại:Tổ chức thiên văn]]
[[Thể loại:Tổ chức có trụ sở tại Pháp]]
[[Thể loại:Tổ chức phi chính phủ]]
[[Thể loại:Tổ chức phi lợi nhuận]]
[[Thể loại:Tổ chức khoa học quốc tế]]