Xem mã nguồn của Lỗ (nước)

{{dablink|Về tiểu quốc thời [[nhà Hạ|Hạ]]-[[nhà Thương|Thương]], xem [[Tây Lỗ]].}}
{{Infobox Former Country
|native_name = 魯國
|conventional_long_name = Lỗ
|common_name = Lỗ
|national_motto =
|continent = 
|region = 
|country = 
|era  = 
|status = Công quốc
|government_type = Quân chủ, [[phong kiến]]
|year_start = 1043 TCN
|year_end = 256 TCN
|p1 = Nhà Chu
|p2 = 
|s1 = Sở (nước)
|s2 = 
|event_start = [[Lỗ Bá Cầm|Cơ Bá Cầm]] thành lập trong thời kỳ trị vì của [[Chu Thành vương|Chu Thành Vương]]
|event_end = Bị Sở diệt trong thời [[Chiến Quốc]]
|event1 =
|date_event1 = 
|event2 = 
|date_event2 = 
|event3 = 
|date_event3 = 
|event4 = 
|date_event4 = 
|event5 = 
|date_event5 = 
|image_map = Chinese plain 5c. BC-vi.svg
|image_map_caption = Giản đồ các nước cuối thời Xuân Thu
|capital  = </small>
*Lỗ Sơn (魯山; nay là huyện [[Lỗ Sơn]], [[Bình Đỉnh Sơn|Bình Đính Sơn]], [[Hà Nam (Trung Quốc)|Hà Nam]])
*Yểm Thành (奄城; nay là huyện cấp thị [[Khúc Phụ]], [[Tế Ninh]], tỉnh [[Sơn Đông]])
*Khúc Phụ (曲阜; nay là thôn Cổ Thành, [[Khúc Phụ]], Tế Ninh, Sơn Đông)
|common_languages = [[Tiếng Trung Quốc|Tiếng Trung]] cổ đại
|religion  = Tín ngưỡng dân gian, thờ cúng tổ tiên 
|currency  = Tiền Trung Quốc
|leader1 = 
|leader2 = Hầu rồi công, cha truyền con nối, của gia tộc Cơ
|year_leader1 = – 
|year_leader2 = – 
|title_leader = Công
|deputy1 = Các tướng quốc khác nhau 
|year_deputy1 = – 
|title_deputy = Tướng quốc
|legislature = 
|stat_year1 = 
|stat_area1 = 
|stat_pop1 = 
}}
'''Lỗ''' ([[Phồn thể]]: 魯國, [[giản thể]]: 鲁国) là một quốc gia [[chư hầu]] thời [[nhà Chu]] trong thời kỳ [[Xuân Thu]] và [[Chiến Quốc]]. Lãnh thổ của nó chủ yếu nằm ở phía nam núi [[Thái Sơn]], ở khu vực trung tâm và miền tây nam của tỉnh [[Sơn Đông]] ngày nay cùng một phần các tỉnh [[An Huy]], [[Hà Nam (Trung Quốc)|Hà Nam]] và [[Giang Tô]].

Quốc gia này là dòng dõi [[Cơ Bá Cầm]], con trai của [[Chu Công]] Cơ Đán, em trai của [[Chu Vũ vương]] và là vị hiền nhân nhiếp chính thời [[Chu Thành vương]]. Quốc gia này nổi tiếng vì là nơi sinh ra của [[Khổng Tử]].

== Nguồn gốc ==
Được thành lập vào khoảng năm [[1043 TCN]], những người trị vì của quốc gia này mang [[họ Cơ]] (姬) và được phong tước [[Công]]. Họ là anh em họ với các vị [[Thiên tử]] [[nhà Chu]]. Người cai trị mang tước công đầu tiên là [[Cơ Bá Cầm]], con trai của [[Chu Công Đán]], là em trai [[Chu Vũ vương]] và là người nhiếp chính trong thời kỳ trị vì của [[Chu Thành vương]]. Khi Chu Công dẹp loạn [[Vũ Canh]], đã đem ''Yểm quốc'' (奄国) phong cho Bá Cầm, sau đổi thành ''Lỗ quốc''.

Kinh đô của quốc gia này nằm tại [[Lỗ Sơn]] (魯山), [[Yểm Thành]] (奄城) rồi [[Khúc Phụ]] (曲阜).

== Lịch sử ==
Thuộc dòng dõi nhà Chu, lại vì công lao của [[Chu Công]], các vị quân chủ nước Lỗ được [[Chu Thành vương]] ban tư cách giao tế [[Văn vương]], dùng lễ nhạc Thiên tử, cũng vì thế khiến nước Lỗ trở thành ''Chu thất cường phiên'' (周室强藩), được sự triều cống của các tiểu quốc như [[nước Tào]], [[nước Tiết]], [[nước Đằng]], [[nước Đặng]], một hiện tượng cực kì hiếm có trong các nước chư hầu đương thời.

Thời [[Chu Tuyên vương]], [[Lỗ Vũ công]] có hai người con là trưởng đích Công tử Quát và thứ xuất Công tử Huy, do Tuyên vương thích Cơ Huy nên lệnh cho Vũ công lập Cơ Huy làm Thế tử, tức [[Lỗ Ý công]]. Sau [[Cơ Bá Ngự]] là con trai Công tử Quát bất bình, mưu giết Ý công mà tự lập làm ngôi, nước Lỗ đại loạn. Chu Tuyên vương sai quân lính đàn áp Bá Ngự, lập người con út của Vũ công là Cơ Xứng lên ngôi, tức [[Lỗ Hiếu công]]. Sau sự việc này, uy tín của nhà Chu tại các quốc gia chư hầu bị suy sụp trầm trọng.

Con của Lỗ Hiếu công là [[Lỗ Huệ công]], có con trưởng là Tức Cô đến tuổi thành niên. Ban đầu, Huệ công cưới con gái của [[Tống Vũ công]] là [[Trọng Tử]] (仲子) cho Tức Cô, sau do Trọng Tử quá xinh đẹp mà Huệ công bèn cướp làm tần phi, Trọng Tử sinh cho Huệ công người con út là Công tử Doãn, bèn lập Doãn làm Thế tử và Trọng Tử làm phu nhân. Khi Huệ công qua đời, do Thế tử còn quá nhỏ, Tức Cô được tôn lên ngôi, tức [[Lỗ Ẩn Công]]. Đại phu [[Vũ Phủ]] (羽父) khuyên [[Lỗ Ẩn Công]] giết em của ông là [[Cơ Doãn]], và xin làm [[Thái Tể]]. Lỗ Ẩn công không nghe, ông chủ trương sẽ nhường lại ngôi cho em, vì trước đây [[Cơ Doãn]] còn nhỏ quá nên ông mới nhận ngôi vua. Vũ Phủ lo sợ bị giết, bèn chạy sang theo Cơ Doãn, gièm pha với Cơ Doãn và đề nghị hãy giết [[Ẩn Công]]. Cơ Doãn đồng tình, ra tay sát hại Ẩn công vào năm [[712 TCN]] khi Ẩn công đi tế. Cơ Doãn lên ngôi tức [[Lỗ Hoàn công]].

Vào thời [[Xuân Thu]], ở biên giới phía bắc của quốc gia này là [[Tề (nước)|nước Tề]] và ở phía nam là [[Sở (nước)|nước Sở]] hùng mạnh. Mặc dù cuộc xâm lăng của nước Tề đã bị đánh bại trong [[trận chiến Trường Thược]] năm [[684 TCN]], trong thời gian trị vì của [[Lỗ Trang công]], nhưng quốc gia này đã suy yếu đi nhiều trong thời kỳ kể từ thời điểm đó trở đi.

Quyền lực chính trị tại nước Lỗ sau đó, kể từ thời [[Lỗ Hi công]], bị chia sẻ giữa ba thế lực lãnh chúa hùng mạnh là [[Quý Tôn]] (con cháu [[Cơ Quý Hữu]] ở đất Phí), [[Mạnh Tôn]] (con cháu [[Cơ Khánh Phủ]] ở đất Thành) và [[Thúc Tôn]] (con cháu [[Cơ Thúc Nha]] ở đất Hậu). Do họ đều là con cháu [[Lỗ Hoàn công]], nên còn được gọi là [[Tam Hoàn]].

Cuối cùng, nước Lỗ bị nước Sở tiêu diệt năm [[256 TCN]].

Nước Lỗ là quê hương của [[Khổng Tử]]. [[Kinh Xuân Thu]] (春秋經, còn gọi là Lân Kinh 麟經) đã được viết để ghi chép lại lịch sử nước Lỗ từ thời [[Lỗ Ẩn công]]. Một công trình lớn khác về lịch sử Trung Quốc là [[Tả truyện]] (左傳), được coi là của [[Tả Khâu Minh]] (左丘明) cũng đã được viết ra tại nước Lỗ.

== Các vị quân chủ ==
{{Thế phả quân chủ nước Lỗ}}
[[Tập tin:春秋诸侯大国简图 vi.png|nhỏ|phải|450px|Giản đồ các nước lớn thời Xuân Thu {{legend|#CFA157|Lỗ (鲁)}} {{legend|#C19863|[[Tấn (nước)|Tấn (晋)]]}} {{legend|#C2B477|[[Yên (nước)|Yên (北燕)]]}} {{legend|#83AD98|[[Tề (nước)|Tề (齐)]]}} {{legend|#88C88B|[[Tần (nước)|Tần (秦)]]}} {{legend|#BE8367|[[Sở (nước)|Sở (楚)]]}} {{legend|#B89F91|[[Ngô (nước)|Ngô (吴)]]}} {{legend|#858594|[[Cử (nước)|Cử (莒)]]}} {{legend|#B6A788|[[Tống (nước)|Tống (宋)]]}} {{legend|#C58586|[[Vệ (nước)|Vệ (卫)]]}} {{legend|#C0BB7F|[[Trịnh (nước)|Trịnh (郑)]]}} {{legend|#EBB89E|[[Ba (nước)|Ba (巴)]]}} {{legend|#DBC654|Đất do thiên tử [[nhà Chu]] cai quản}}]]

{| class="wikitable" 
|- 
! Thụy hiệu!! Họ tên!! Số năm trị vì!! Thời gian 
|- 
| [[Lỗ Bá Cầm]] || Cơ Bá Cầm || 46 || [[1043 TCN]] - [[998 TCN]]
|-
| [[Lỗ Khảo công]] || Cơ Tù || 4 || [[997 TCN]] - [[994 TCN]]
|-
| [[Lỗ Dương công]] || Cơ Hi || 6 || [[993 TCN]] - [[988 TCN]]
|-
| [[Lỗ U công]] || Cơ Tể || 14 || [[987 TCN]] - [[974 TCN]]
|-
| [[Lỗ Ngụy công]] || Cơ Hi || 50 || [[973 TCN]] - [[924 TCN]]
|-
| [[Lỗ Lệ công]] || Cơ Trạc || 37 || [[923 TCN]] - [[887 TCN]]
|-
| [[Lỗ Hiến công]] || Cơ Cụ || 32 || [[886 TCN]] - [[855 TCN]]
|-
| [[Lỗ Chân công]] || Cơ Tị || 29 || [[854 TCN]] - [[826 TCN]]<ref name="ReferenceA">Nguyễn Khắc Thuần, sách đã dẫn, tr 25</ref>
|-
| [[Lỗ Vũ công]] || Cơ Ngao || 9 || [[825 TCN]] - [[816 TCN]]
|-
| [[Lỗ Ý công]] || Cơ Huy || 9 || [[815 TCN]] - [[807 TCN]]
|-
| [[Lỗ Bá Ngự]] || Cơ Bá Ngự || 11 || [[807 TCN]] - [[796 TCN]]
|-
| [[Lỗ Hiếu công]] || Cơ Xứng || 27 || [[796 TCN]] - [[768 TCN]]
|-
| [[Lỗ Huệ công]] || Cơ Phất || 46 || [[768 TCN]] - [[723 TCN]]
|-
| [[Lỗ Ẩn công]] || Cơ Tức Cô || 11 || [[722 TCN]] - [[712 TCN]]
|-
| [[Lỗ Hoàn công]] || Cơ Doãn || 18 || [[711 TCN]] - [[694 TCN]]
|-
| [[Lỗ Trang công]] || Cơ Đồng || 32 || [[693 TCN]] - [[662 TCN]]
|-
| [[Lỗ Ban (vua)|Lỗ Tử Ban]] || Cơ Ban || 1 || [[662 TCN]]
|-
| [[Lỗ Mẫn công]] || Cơ Khải || 2 || [[661 TCN]] - [[660 TCN]]
|-
| [[Lỗ Hi công]] || Cơ Thân || 33 || [[659 TCN]] - [[627 TCN]]
|-
| [[Lỗ Văn công (Xuân Thu)|Lỗ Văn công]] || Cơ Hưng || 18 || [[626 TCN]] - [[609 TCN]]
|-
| [[Lỗ Tuyên công]] || Cơ Nỗi || 18 || [[608 TCN]] - [[591 TCN]]
|-
| [[Lỗ Thành công]] || Cơ Hắc Quăng || 18 || [[590 TCN]] - [[573 TCN]]
|-
| [[Lỗ Tương công]] || Cơ Ngọ || 31 || [[572 TCN]] - [[542 TCN]]
|-
| [[Lỗ Dã|Lỗ Tử Dã]] || Cơ Dã || 3 tháng || tháng 6 - tháng 9 năm [[542 TCN]]
|-
| [[Lỗ Chiêu công]] || Cơ Trù || 32 || [[542 TCN]] - [[510 TCN]]
|-
| [[Lỗ Định công]] || Cơ Tống || 15 || [[509 TCN]] - [[495 TCN]]
|-
| [[Lỗ Ai công]] || Cơ Tương || 27 || [[494 TCN]] - [[468 TCN]]
|-
| [[Lỗ Điệu công]] || Cơ Ninh || 31 || [[467 TCN]] - [[437 TCN]]
|-
| [[Lỗ Nguyên công]] || Cơ Gia || 21 || [[436 TCN]] - [[416 TCN]]
|-
| [[Lỗ Mục công]] || Cơ Hiển || 33 || [[415 TCN]] - [[383 TCN]]
|-
| [[Lỗ Cung công]] || Cơ Phấn || 30 || [[382 TCN]] - [[353 TCN]]
|-
| [[Lỗ Khang công]] || Cơ Đồn || 9 || [[352 TCN]] - [[344 TCN]]
|-
| [[Lỗ Cảnh công]] || Cơ Yển || 21 || [[343 TCN]] - [[323 TCN]]
|-
| [[Lỗ Bình công]] || Cơ Thúc || 20 || [[322 TCN]] - [[303 TCN]]
|-
| [[Lỗ Văn công (Chiến Quốc)|Lỗ Văn công]] || Cơ Cổ || 23 || [[302 TCN]] - [[280 TCN]]
|-
| [[Lỗ Khoảnh công]] || Cơ Thù || 24 || [[279 TCN]] - [[256 TCN]]
|}

== Xem thêm ==
* [[Xuân Thu]]
* [[Khổng Tử]]

==Tham khảo==
*Nguyễn Khắc Thuần (2001), Các đời đế vương Trung Hoa, Nhà xuất bản Giáo dục

== Ghi chú ==
{{Tham khảo}}

== Liên kết ngoài ==
* [http://chinaknowledge.de/History/Zhou/rulers-lu.html Danh sách các vua nước Lỗ]
{{Tây Chu}}
{{Xuân Thu}}
{{Chiến Quốc}}
{{Vua nước Lỗ}}

[[Thể loại:Chư hầu nhà Chu]]
[[Thể loại:Nước Lỗ]]