Wikipedia

Teide

Núi Teide (tiếng Tây Ban Nha: El Teide, Pico del Teide, phát âm [ˈpiko ðel ˈtei̯ðe], "đỉnh Teide") là một núi lửa trên đảo Tenerife của quần đảo Canaria, Tây Ban Nha. Với độ cao 3.718 mét, đỉnh núi là điểm cao nhất Tây Ban Nha và điểm cao nhất trên các đảo Đại Tây Dương.

Teide
Teide trông từ mạn bắc
Độ cao3.718 m (12.198 ft)[1]
Phần lồi3.718 m (12.198 ft)[1]
Thứ 40
Danh sáchĐiểm cao nhất của quốc gia
Ultra
Vị trí
Teide trên bản đồ Canary Islands
Teide
Teide
Vị trí của Teide trên quần đảo Canaria
Vị tríTenerife, quần đảo Canaria, Tây Ban Nha
Tọa độ28°16′23″B 16°38′22″T / 28,27306°B 16,63944°T / 28.27306; -16.63944[1]
Địa chất
KiểuNúi lửa dạng tầng trên nền núi lửa hình khiên
Phun trào gần nhấttháng 11 năm 1909
Leo núi
Chinh phục lần đầu1582

Nếu tính từ nền biển, Teide đạt 7.500 m (24,600 ft), là núi lửa cao nhất từ chân lên ngọn nằm ngoài quần đảo Hawaii,[a], được cả UNESCO và NASA coi là "cấu trúc núi lửa cao thứ ba Trái Đất".[5][6][b] Nhờ độ cao của Teide, Tenerife là đảo cao thứ 10 thế giới. Teide là một núi lửa còn hoạt động: lần phun trào gần đây nhất vào năm 1909 ở lỗ El Chinyero trên mé tây bắc khe Santiago. Hội đồng Điều hòa Thiên tai Liên Hợp Quốc xếp Teide vào nhóm núi lửa Thập niên[7] bởi lịch sử phun trào tàn phá cũng như vị trí gần điểm dân cư, trong đó có Garachico, Icod de los Vinos và Puerto de la Cruz. Teide, Pico Viejo và Montaña Blanca tạo nên phức hợp Núi lửa Trung tâm của Tenerife.

Teide và vùng lân cận thuộc địa phận vườn quốc gia Teide, diện tích 18.900 hécta (47.000 mẫu Anh) và là một di sản thế giới UNESCO từ ngày 28 tháng 6 năm 2007.[5] Teide là kì quan thiên nhiên đông người ghé thăm nhất Tây Ban Nha, là vườn quốc gia đông khách du lịch nhất Tây Ban Nha lẫn châu Âu và – vào thời điểm 2015 – là vườn quốc gia đông khách thứ tám trên thế giới,[8] với khoảng 3 triệu lượt khách mỗi năm.[9] Năm 2016, vườn có 4.079.823 lượt người viến thăm, phá kỷ lục.[10][11] Đài thiên văn Teide, một đài thiên văn quốc tế lớn, nằm trên sườn núi Teide.

Tham khảo

sửa
  1. ^ Mauna Kea[2] và Mauna Loa[3] đạt 10,2 km còn Haleakala đạt 9,1 km[4]
  2. ^ Teide đứng thứ ba nếu đảo Hawaii được nhìn nhận là một cấu trúc.
  1. ^ a b c "Europe: Atlantic Islands – Ultra Prominences" on peaklist.org as "Pico de Teide". Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2011.
  2. ^ “What is the highest point on Earth as measured from Earth's center?”. Ocean Facts. NOAA. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2017.
  3. ^ “Hawaii Volcanoes National Park”. National Park Service. 2005. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2017.
  4. ^ “Haleakala National Park Geology Fieldnotes”. U.S. National Park Service. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2017.
  5. ^ a b “Teide National Park”. World Heritage List. UNESCO. Truy cập ngày 18 tháng 1 năm 2009.
  6. ^ “Teide, Canary Islands”. Visible Earth. NASA. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2017.
  7. ^ http://vulcan.wr.usgs.gov/Volcanoes/DecadeVolcanoes/ Decade Volcanoes – USGS
  8. ^ “En las entrañas del volcán”. elespanol.com. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2018.
  9. ^ “Parque Nacional del Teide. Ascenso, Fauna, Flora...”. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2016.
  10. ^ Tenerife, La Opinión de. “El Teide bate récord de visitantes y supera los cuatro millones”. laopinion.es. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2018.
  11. ^ Press, Europa (ngày 11 tháng 4 năm 2017). “El Teide bate su récord de visitantes en 2016, con más de cuatro millones”. europapress.es. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2018.

Liên kết ngoài

sửa
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Teide&oldid=71024065”