Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ulrika Eleonora của Thụy Điển”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động |
n replaced: (in Swedish) → (bằng tiếng Thụy Điển) (2) using AWB |
||
Dòng 27:
'''Nữ hoàng Ulrika Eleonora''' ('''Ulrika Eleonora the Younger''', [[23 tháng 1]] năm [[1688]] - [[24 tháng 11]] năm [[1741]]) là [[Nữ hoàng]] của [[Thụy Điển]] từ năm [[1718]] đến khi [[thoái vị]] vào năm [[1720]] để nhường ngôi cho chồng, [[Friedrich I của Thụy Điển|Frederick I]]. Do đó, bà trở thành [[Hoàng hậu]] của Thụy Điển đến khi mất. Bà là Nữ hoàng thứ 3 trong lịch sử Thụy Điển tính tới thời điểm hiện tại và Thụy Điển sẽ đón nhận Nữ hoàng thứ 4 khi [[Công chúa Victoria của Thụy Điển|Công chúa Victoria, Nữ Công nước xứ Västergötland]] thuận lợi kế vị trong tương lai.
Là người con nhỏ nhất của [[Karl XI của Thụy Điển]], Ulrika Eleonora vốn không có khả năng thừa kế, vì trước bà còn có người chị cả [[Hedvig Sophia của Thụy Điển|Hedvig Sophia]] và anh trai, [[Karl XII của Thụy Điển|Karl XII]]. Năm [[1718]], anh trai bà là Vua Karl qua đời, triều đình Thụy Điển đứng giữa vấn đề tranh chấp ngai vàng giữa Ulrika Eleonora và người cháu trai là con của người chị cả Hedvig Sophia, Charles Frederick. Bấy giờ, Charles đã trở thành Công tước xứ Holstein-Gottorp và cũng đòi hỏi quyền kế vị hoàng vị của Thụy Điển. Người cháu trai này được ủng hộ hơn do khi ấy Thụy Điển thiên về nam duệ thừa kế, mà Charles Frederick lại thuộc dòng lớn hơn so với Ulrika. Không chấp nhận thua thiệt, Ulrika phô bày lập trường bà là người hậu duệ có dòng máu gần với người tiền nhiệm nhất, còn dẫn tiền lệ của vị Nữ hoàng trước đó, [[Kristina, Nữ hoàng Thụy Điển|Nữ hoàng Christina]]. Trong nhóm ủng hộ bà có phái Riksdag, và nhóm này yêu cầu nếu bà chấp nhận bãi bỏ chế độ quân chủ chuyên chế mà chấp nhận nền quân chủ lập hiến, thì bà có thể thuận lợi kế vị. Quả nhiên, Ulrika chấp nhận Hiến pháp mới là hạn chế vương quyền, chia sẻ quyền hạn cho [[thượng viện|Thượng nghị viện]] và [[Quốc hội]].
Sự trị vì của bà và người chồng, [[Friedrich I của Thụy Điển|Frederick I]] mở ra một thời đại gọi là kỷ nguyên tự do, đó là thời kỳ phát triển kinh tế và văn hóa. Để giành được quyền kế vị, Ulrika Eleonora đã khiến lịch sử Thụy Điển sang trang, khi đồng ý bỏ đi nền quân chủ chuyên chế do cha bà tạo nên, để thay bằng nền quân chủ lập hiến.
Dòng 34:
=== Tuổi thơ bị lu mờ ===
[[File:Karl XII, 1682-1718, King of Sweden, his Sisters Hedvig Sofia, 1681-1708, Princess of Sweden - Nationalmuseum - 16091.tif|thumb|trái|180px|Tranh vẽ Ulrika Eleonora cùng anh trai, Vua Karl XII, cùng người chị gái Hedvig Sophia.]]
Ulrika Eleonora sinh ra ở [[Cung điện Stockholm]], là con gái út của Quốc vương Thụy Điển [[Karl XI của Thụy Điển|Karl XI]] và Vương hậu [[Ulrique Eléonore của Đan Mạch]], bà xuất thân từ [[nhà Palatinate-Zweibrücken]], một nhánh của [[nhà Wittelsbach]] có nguồn gốc [[Đức]] tại vùng [[Bavaria]]. Bà được đặt tên theo mẹ, do đó dùng từ [The Younger; nghĩa là ''"người nhỏ hơn"''] để phân biệt.
Mẹ bà qua đời vào năm [[1693]], khi bà mới 5 tuổi, do đó bà được chăm sóc bởi bà nội, Thái hậu Hedwig Eleonora. Tuy nhiên, người bà này được biết đến rất thiên vị chị gái của bà, tức [[Hedvig Sophia]]. Trong suốt thời còn nhỏ, Ulrika Eleonora luôn bị xem nhẹ vì ''"ánh hào quang"'' của người chị này, bản thân Hedvig Sophia được ghi nhận cũng khá xem thường em gái mình. Trong khi Hedvig thích cưỡi ngựa, tham gia các trò chơi thể thao, thì Ulrika lại thiếu tự tin và hay khóc nhè.
Dòng 47:
[[File:David_von_Krafft_(ateljé)_-_Drottning_Ulrika_Eleonora_dy.jpg|thumb|phải|250px|Ulrika Eleonora, những ngày được chú ý bởi là người thừa kế đáng giá của Thụy Điển.]]
Ulrika Eleonora chính thức tận hưởng chuỗi ngày tự do và được chú ý, khi chỉ còn bà là công chúa duy nhất trong triều đình Thụy Điển vào lúc ấy, la người có khả năng kế vị cao nhất và quan trọng nhất là bà vẫn chưa kết hôn. Dù Công chúa Hedvig Sophia đã sinh hạ con trai, song điều đó vẫn chưa chắc chắn do nhà chồng của Hedvig là bên xa, do đó không ít các thế lực khác chống đối phe phái Công tước Holstein-Gottorp bắt đầu nhắm đến người nhỏ hơn, Ulrika Eleonora. Từ những năm [[1710]], Ulrika đã nhận lời đề nghị hôn nhân từ Hesse, và nhanh chóng được Thái hậu Hedwig Eleonora ủng hộ, bởi vì như thế Ulrika sẽ phải đến Hesse, rời xa khỏi triều đình, càng tạo thêm khả năng kế vị cho Charles Frederick, cháu trai của Ulrika, con trai của cô cháu gái mà Thái hậu yêu thích nhất.
Đến năm [[1714]], ngày [[23 tháng 1]], lễ kết hôn được công bố, và vào ngày [[24 tháng 3]] năm [[1715]] diễn ra. Ulrika kết hôn với [[Friedrich I của Thụy Điển|Friedrich I]], vốn là Lãnh chúa của xứ [[Hesse-Cassel]]. Cũng trong năm [[1715]], ngày [[24 tháng 11]], Thái hậu Hedwig Eleonora qua đời.
Cưới được Ulrika, Friedrich không thể che dấu ý đồ của mình đối với Vương vị của Thụy Điển, trong khi Ulrika lại tin rằng đây là cuộc hôn nhân dựa trên tình yêu. Bằng một cách tài tình và khéo léo, ông nhanh chóng ảnh hưởng lên Ulrika, để khiến bà trở thành con rối trong âm mưu chống lại thế lực của người chị Hedvig, do đó triều đình Thụy Điển có hai phe phái: Đảng Hesse và Đảng Holstein.
Dòng 58:
=== Tuyên bố kế vị ===
[[File:Ulrika Eleonora the younger (Johan Starbus) - Nationalmuseum - 23880.tif|thumb|trái|200px|Ulrika vào khoản thời gian mới đăng vị.]]
Năm [[1718]], ngày [[30 tháng 11]], Vua Karl XII qua đời. Nhưng mãi đến ngày [[5 tháng 12]] cùng năm, Ulrika mới biết tin này. Bà gần như ngay lập tức tuyên bố mình là người kế vị hợp pháp của nhà vua ngay tại [[Uddevalla]].
Triều đình bất ngờ trước hành động này của Ulrika. Ngay khi tuyên bố, Ulrika nhanh chóng nắm hết mọi vị trí quan trọng trong triều đình, loại bỏ [[Georg Heinrich von Görtz]] cùng phe cánh của ông ta. Đảng Hesse ngay lập tức đưa bà lên ngai vị, và trong toàn thể triều đình còn có phái Riksdag, những người luôn mơ ước một nền [[quân chủ lập hiến]], cũng ủng hộ nhiệt liệt việc Ulrika lên ngôi. Ngày [[15 tháng 12]] năm đó, Ulrika tuyên bố dù bà đã kế vị, song không muốn tiếp tục duy trì nhà máy cũ. Hội đồng Thụy Điển từng bước tiến hành xóa bỏ nền chuyên chế, do đó ''"quyền kế vị"'' của Ulrika được kiến nghị sửa thành ''"người được bầu cử hợp pháp"'' bởi quốc hội. Thông qua những quốc định này của hội đồng, Ulrika tự tạo điều kiện cho mình, đồng thời loại bỏ khả năng tranh đoạt vương vị của người cháu Charles Frederick. Sau khi những ''"đạo luật"'' này được thông qua, Ulrika chính thức được "bầu chọn" làm Nữ vương vào ngày [[23 tháng 1]] năm [[1719]], sang ngày [[19 tháng 2]] cùng năm kí kết [[Văn kiện từ chính phủ]] (års regeringsform). Bằng hành động này, Ulrika đã xác lập quyền hạn tuyệt đối cho mình, đồng thời về cơ bản từ năm đó đã chấm dứt nền quân chủ chuyên chế ở Thụy Điển.
Dòng 76:
== Vương hậu Thụy Điển ==
=== Tiếp tục quyền ảnh hưởng ===
Thời kỳ là Vương hậu kiêm Trữ quân của Thụy Điển, Ulrika Eleonora cùng chồng khai sáng ra ['''Thời đại tự do'''; Age of Liberty].
Thời kỳ này đánh dấu mốc nền quân chủ Thụy Điển đã mất hầu hết quyền lực chuyên chế, phụ thuộc phần lớn vào sự ảnh hưởng từ Nghị viện và Quốc hội. Vương hậu Ulrika sau khi thoái vị, vẫn giữ vai trò ảnh hưởng một cách khôn ngoan với lớp vỏ bọc sùng đạo. Bà biết rõ dân chúng yêu mến mình thông qua hành động này, nên thường khéo léo cài cắm sự ảnh hưởng chính trị của mình thông qua những ý tưởng, mà phần lớn sau đó đều được đồng thuận. Một ví dụ cho việc này là vào năm [[1738]], [[Carl Gustaf Tessin]] được bổ nhiệm vào một chức vị, Vương hậu Ulrika bày tỏ không hài lòng lắm, và đám đông cũng như triều đình nổi lên sự phản đối, cho đến khi Tessin trực tiếp trình diện Vương hậu và hôn vào tay bà tỏ ý kính phục. Lúc này, Vương hậu Ulrika lại khéo léo nói rằng bà vốn không có ý phản đối lập trường của Tessin<ref>Jacobson, Esther, Hedvig Taube: en bok om en svensk kunglig mätress, Wahlström & Widstrand, Stockholm, 1919</ref>.
Trong thời kì làm Vương hậu, Ulrika Eleonora đã từng hai lần làm [[nhiếp chính]]; một là năm [[1731]] khi Vua Frederick vắng mặt khỏi vương quốc, và lần thứ hai là khoảng [[1738]]-[[1739]] khi nhà vua bị bệnh. Vào năm 1731, [[tháng 5]], Vua Frederick đã phải về thăm cố hương Hesse, Vương hậu Ulrika làm nhiếp chính tạm thời cho đến khi nhà vua trở về vào khoảng [[mùa thu]] cùng năm. Vào năm 1738, Vương hậu Ulrika được Quốc hội đề nghị nhiếp chính khi Vua Frederick đang bị bệnh nguy kịch, có khả năng tử vong cao, việc nhiếp chính lần này của Ulrika kéo dài đến [[giao thừa]] năm 1738-39, gần 1 năm.
=== Quan hệ với nhà vua ===
Dòng 97:
== Tham khảo ==
{{tham khảo}}
* Hofberg, Herman et al. (1906). ''[http://runeberg.org/sbh/dubeneme.html Svenskt Biografiskt Handlexikon]''. Entry for Düben, Emerentia von. (
* [[Nordisk familjebok]]. B. 30. Stockholm (1920) (
* Tryggve Byström (1981). Svenska komedien 1737-1754. (Swedish Comedy 1737-1754) Borås: Centraltryckeriet AB. {{ISBN|91-1-813241-3}} (Swedish)
| |||