Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quan thoại”

|fam2 = [[CácNgữ dạngtộc tiếng Trung QuốcHán|Gốc Hán]]

|ancestor = [[Tiếng Trung QuốcHán thượng cổ]]

|ancestor2 = [[Tiếng Trung QuốcHán trung đạicổ]]

|dia7 = [[Quan thoại Lan-Ngân|Lan–Ngân]]

|dia9 = [[Tiếng Tấn|Tấn]] (cóđôi khi được táchxếp ra làmthành nhánh riêng)

|dia10 = [[Tiếng Hồi Châu|Hồi Châu]] (chưacòn dứttranh khoátcãi)

|l = tiếngNgôn củangữ quan chức

|l2 = tiếngNgôn ngữ phương bắc

Đa số phươngcác ngữ củadạng Quan thoại có bốn [[thanh điệu|thanh]]. Những [[âm tắc]] cuối từ trong [[tiếng Trung QuốcHán trung đạicổ]] đã mất đi trong hầu hết phươngcác ngữdạng quan thoại, nhưng ở vàimột nơisố dạng quan thoại chúng hợp thành [[âm tắc thanh hầu]] {{IPA|/ʔ/}}. Nhiều dạng Quan thoại, gồm cả phương ngữtiếng Bắc Kinh, giữ lại [[âm quặt lưỡi]] đầu từ đã biến mất ở những nhóm tiếng Trung phương Nam.

Trong thiên niên kỷ quathứ hai của [[Công nguyên]], [[thủ đô Trung Quốc]] chủ yếu toạ lạc trong vùng nói Quan thoại, giúp nâng tầm quan trọng của dạng tiếng Trung này. Từ thế kỷ XIV, một số dạng ngôn ngữ hình thành dựa trên một số dạng Quan thoại đã đóng vai trò là [[lingua franca]] từ thế kỷ XIV. Vào đầu thế kỷ XX, một dạng chuẩn dựa([[Hán trênngữ phươngtiêu chuẩn]]) có ngữ âm dựa trên tiếng Bắc Kinh, từ vựng và mangngữ yếupháp tốđược củalấy nhữngtừ nhiều dạng Quan thoại khác, được chọn là [[Ngôn ngữ quốc gia|quốc ngữ]]. [[TiếngHán Trungngữ Quốc Tiêutiêu chuẩn]] nay là [[ngôn ngữ chính thức]] của [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]]<ref>{{citechú webthích web|url=http://www.gov.cn/english/laws/2005-09/19/content_64906.htm |title=Law of the People's Republic of China on the Standard Spoken and Written Chinese Language (Order of the President No.37) |publisher=Chinese Government|date=ngày 31 Octobertháng 10 năm 2000|accessdateaccess-date=ngày 28 Marchtháng 20173 năm 2017|quote=For purposes of this Law, the standard spoken and written Chinese language means Putonghua (a common speech with pronunciation based on the Beijing dialect) and the standardized Chinese characters.|archive-date=2013-07-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20130724204951/http://www.gov.cn/english/laws/2005-09/19/content_64906.htm|url-status=dead}}</ref> [[Đài Loan]]<ref>{{citechú thích web |url=http://www.taiwan.gov.tw/content2.php?p=29&c=48 |title=ROC Vital Information |publisher=Ministry of Foreign Affairs, Republic of China (Taiwan) |date=ngày 31 Decembertháng 12 năm 2014 |accessdateaccess-date =ngày 28 Marchtháng 3 năm 2017}}</ref> và là một trong bốn ngôn ngữ chính thức của [[Singapore]]. Đây cũng là một ngôn ngữ hành chính của [[Liên HiệpHợp Quốc]].<ref>{{Citechú thích web|url=http://www.gov.cn/zwhd/2006-04/01/content_242068.htm|title=《人民日报》评论员文章：说普通话 用规范字|website=www.gov.cn|access-date=ngày 26 tháng 7 năm 2017|archive-07date=2018-2602-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20180220093859/http://www.gov.cn/zwhd/2006-04/01/content_242068.htm|url-status=dead}}</ref> Quan thoại còn là một trong những dạng tiếng Trung thường gặp trong những cộng đồng [[Hoa kiều]] trên toàn thế giới.

== Ngữ âm ==

|f

Các [ɹ̩] cuối cùng, mà chỉ xảy ra sau khi kêu như còi nha khoa và viết tắt retroflex, là một âm tiết approximant , kéo dài ban đầu.

Các nguyên âm [ɚ] tạo thành một âm tiết hoàn chỉnh.  Dạng rút gọn của âm tiết này xảy ra dưới dạng hậu tố phụ âm tiết, được đánh vần là ''-r'' trong bính âm và thường có hàm ý nhỏ hơn . Hậu tố sửa đổi của âm tiết cơ sở trong một quá trình chuyển hóa được gọi là ''erhua'' .

Mỗi âm tiết đầy đủ được phát âm với một cao độ đặc biệt về mặt âm vị. Có bốn thanh điệu, được đánh dấu bằng bính âm với các ký hiệu dấu phụ mang tính biểu tượng, như trong các từ ''mā'' (妈 / 媽 "mẹ"), ''má'' (he "cây gai dầu"), ''mǎ'' (马 / 馬 "ngựa") và ''mà'' (骂 /罵 "lời nguyền").  Các thanh điệu cũng có các đặc điểm phụ. Ví dụ, âm thứ ba dài và hơi thở , trong khi âm thứ tư tương đối ngắn.  Theo thống kê, các nguyên âm và thanh điệu có tầm quan trọng tương tự trong ngôn ngữ.

Ngoài ra còn có các âm tiết yếu, bao gồm các hạt ngữ pháp như ''ma'' nghi vấn (吗 / 嗎) và một số âm tiết nhất định trong các từ đa âm tiết. Những âm tiết này ngắn, với cao độ của chúng được xác định bởi âm tiết đứng trước.

Thông thường, tiếng Trung chuẩn được sử dụng với giọng vùng của người nói, tùy thuộc vào các yếu tố như tuổi tác, trình độ học vấn, nhu cầu và tần suất nói trong các tình huống chính thức hoặc trang trọng. Tuy nhiên, điều này dường như đang thay đổi ở các khu vực đô thị lớn , khi các thay đổi xã hội, di cư và đô thị hóa diễn ra.

Do sự tiến hóa và tiêu chuẩn hóa, tiếng Quan Thoại, mặc dù dựa trên phương ngữ Bắc Kinh , không còn đồng nghĩa với nó nữa. Một phần của điều này là do sự chuẩn hóa để phản ánh một lược đồ từ vựng lớn hơn và cách phát âm và từ vựng cổ xưa và "đúng âm" hơn.

Các đặc điểm khác biệt của phương ngữ Bắc Kinh là việc sử dụng ''erhua'' rộng rãi hơn trong các mục từ vựng mà không được tô điểm trong các mô tả của tiêu chuẩn như ''Xiandai Hanyu Cidian'' , cũng như các âm trung tính hơn.  Một ví dụ về phương ngữ chuẩn so với phương ngữ Bắc Kinh là ''mén'' (cửa) tiêu chuẩn và ''ménr'' Bắc Kinh .

Giọng "miền nam Trung Quốc" khuôn mẫu không phân biệt giữa phụ âm retroflex và phế nang , phát âm bính âm ''zh'' [tʂ], ''ch'' [tʂʰ] và ''sh'' [ʂ] giống như ''z'' [ts], ''c'' [tsʰ] và ''s'' [s] tương ứng.  Tiếng Quan thoại phía Nam cũng có thể hoán đổi ''l'' và ''n'' , ''n'' và ''ng'' cuối cùng , và các nguyên âm ''i'' và ''ü'' [y]. Thái độ đối với giọng miền Nam, đặc biệt là giọng Quảng Đông, từ khinh thường đến ngưỡng mộ.

=== La-tinhChữ hóaviết và chữLatin viếthóa ===

Mặc dù có một phương ngữ chuẩn giữa các giống khác nhau của tiếng Trung , nhưng không có "chữ viết chuẩn". Ở Trung Quốc đại lục, Singapore và Malaysia, tiếng Trung tiêu chuẩn được thể hiện bằng các ký[[chữ tự Trung QuốcHán giản thể ]]; trong khi ở Đài Loan, nó được hiểnviết thịbằng theo[[chữ kiểuHán truyền thốngphồn thể]]. Đối với cáchphiên viếtâm la tinhLatinh của tiếng Trung tiêu chuẩn , Hanyu[[Bính âm Hán ngữ|Bính Pinyinâm]] là hệ thống thống trị nhất trên toàn cầu, trong khi Đài Loan bám vào hệ thống [[Chú âm phù hiệu|Bopomofo]] và [[Wade-Giles|Wade]] cũ hơn .

{{tham khảo|30em}}