Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thận”

Caption2 = CậtThận [[cừu nhà|cừu]] non|

}} [[Tập tin:Tiêu bản Thận Thỏ.jpg|thumb|Tiêu bản Thậnthận Thỏthỏ]]

'''Thận''' (hay '''cật''' thường khi nói đến cơ thể loài thú) là một tạng ([[Cơ quan (giải phẩu)|cơ quan]]) trong [[hệ tiết niệu]], có hai quả, có nhiều chức năng, được tìm thấy trong một số loại [[động vật]] [[động vật có xương sống|có xương sống]] và [[động vật không xương sống|không xương sống]]. Chúng là một bộ phận quan trọng của [[hệ tiết niệu]] và cũng có chức năng hằng định nội môi như điều chỉnh các chất điện phân, duy trì sự ổn định axit-bazơbase, và điều chỉnh [[huyết áp]]. Các quả thận đóng vai trò là bộ lọc [[máu]] tự nhiên trong cơ thể, và các chất thải theo [[niệu quản]] được dẫn đến [[bàng quang]] để thải ra ngoài. Trong việc tạo ra [[nước tiểu]], các quả thận bài tiết các chất thải như [[urê]], [[acid uric]] và [[amoniacamonia]]; thận cũng có nhiệm vụ tái hấp thụ [[nước]], [[glucose]], và các [[axitamino amin|axít aminacid]]. Thận cũng sản xuất các [[nội tiết tố|hóc môn]] như [[calcitriol]], [[renin]], và [[erythropoietin]].

Thận có hình hạt đậu nằm trong [[khoang bụng]] sau [[phúc mạc]] đối xứng nhau qua [[cột sống]], ngang đốt ngực T11 đến đốt thắt lưng L3. Thận phải nằm thấp hơn thận trái một chút (Có ý kiến cho rằng thận phải bị đè bởi [[gan]] to nhất trong các tạng nên mới như vậy). Mặt trước thận nhẵn bóng còn mặt sau thì sần sùi. Các quả thận nhận máu từ cặp [[động mạch thận]] bắt nguồn từ [[tĩnh mạch chủ bụng|động mạch chủ bụng]], và chảy vào các cặp [[tĩnh mạch thận]]. Mỗi quả thận tiết nước tiểu vào [[niệu quản]], là một cấu trúc cặp đôi dẫn nước tiểu vào [[bàng quang]].

Phía trên mỗi quả thận là [[Tuyến thượng thận|tuyến nội tiết thượng thận]]

Mỗi quả thận dài khoảng 10 - 12.5 cm, rộng 5–6 cm, dày 3–4 cm và nặng khoảng 170g, có một bờ lồi, một bờ lõm và được bọc bớibởi vởvỏ xơ. Ở bờ lõm có một chỗ lõm sâu gọi là rốn thận là nơi mạch máu và các tổ chức thận liên quan.Thận gồm 2 vùng: vùng ngoài cùng là phần vỏ (có màu hồng tới đỏ hay đỏ sẫm) dày khoảng 7 - 10mm, vùng kế tiếp là phần tủy làvà một khoang rỗng được gọi là bể thận hay tháp thận.

| Phía trước || -Đầu trên: tuyến thượng thận.<br />-Bờ trong: tá tràng, [[tĩnh mạch chủ bụng]].<br />-Mặt trước đại tràng lên, gan, ruột || -Đầu trên: tuyến thượng thận.<br />-Mặt sau [[dạ dày]], đuôi [[tụy]], [[lách]], góc đại tràng trái và đại tràng xuống, ruột.

| Phía sau || Xương sườn XII chia làm 2 tầng:<br />-Tầng ngực ở trên: liên quan chủ yếu với xương sườn XI, XII, [[cơ hoành]], góc sườn hoành của màng phổi.<br />-Tầng thất lưng ở dưới: liên quan vớ các khối cơ ở lưng

Nước tiểu được tạo thành ở các [[đơn vị chức năng của thận]] (nephron). Đầu tiên là quá trình ''lọc máu'' qua màng lọc ở vách mao mạch ở cầu thận để tạo thành [[nước tiểu đầu]] ở nang cầu thận. Mỗi phút, động mạch thận đưa 1 lít máu vào thận, 40% số đó là hồng cầu không qua được lỗ lọc. Như vậy, chỉ 60% số đó tức 600ml [[huyết tương]] vào cầu thận mỗi phút, nhưng khi đó ở động mạch đi chỉ còn 480ml, nghĩa là có 120ml lọt qua lỗ lọc sang nang cầu thận tạo thành nước tiểu đầu. Làm phép nhân đơn giản thì mỗi ngày sẽ có khoảng 172 lít nước tiểu đầu được hình thành.

Sau đó là quá trình ''hấp thụ lại''. Quá trình hấp thụ lại đã biến 172 lít nước tiểu đầu thành 1.,5 lít [[nước tiểu chính thức]] mỗi ngày. Các chất độc hại còn sót lại trong 480ml [[huyết tương]] qua [[cầu thận]] vào [[động mạch]] đi sẽ được lọc tiếp ở ống thận nhờ quá trình ''bài tiết tiếp.''

Nước tiểu chính thức sẽ đổ vào [[bể thận]], xuống [[ống dẫn nước tiểu]], tích trữ ở [[bóng đái]] ([[(bàng quang)]]) rồi được thải ra ngoài qua [[ống đái]].

Mức độ [[pH]] bình thường của cơ thể con người là 7,235-7,45 trong khi đó những thức uống nói chung có độ axit cao và mức độ pH của cơ thể sẽ thay đổi đáng kể sau khi hấp thụ các loại đồ uống như vậy. Thận là cơ quan chính để điều chỉnh độ pH của cơ thể, vì thế khi mà cơ thể phải hấp thụ quá nhiều nước ngọt và nước uống có ga trong một thời gian dài sẽ làm tăng gánh nặng cho thận và làm tăng xác suất gây tổn thương thận.

* [[Giấm táo]]<nowiki/> dạng viên hoặc dung dịch: thành phần hóa học tự nhiên có trong giấm táo giúp làm tan sỏi canxicalci hoặc những cặn lắng có trong thận, nhưng lại không gây hại hay làm kích ứng lớp màng của thận.

Cơ thể mất rất nhiều năng lượng loại bỏ những thứ không cần thiết như protein dư thừa, muối và thậm chí cả nước. Nếu những thành phần này quá nhiều trong cơ thể, thận là bộ lọc của cơ thể sẽ phải làm việc nhiều hơn. Natri hay protein là cần thiết trong việc duy trì cân bằng chất lỏng, nhưng nếu chúng dư thừa trong cơ thể và không được đào thải ra hết thì có thể gây ra bệnh thận, cao huyết áp và có thể dẫn đến đau tim và [[đột quỵ]].

[[Sinh lý học thận]] là môn khoa học nghiên cứu về chức năng thận, trong khi [[thận học]] là chuyên khoa y học nghiên cứu các [[bệnh thận|bệnh về thận]]. Bệnh thận rất đa dạng, nhưng các cá nhân mắc bệnh thận thường thể hiện các đặc tính lâm sàng đặc trưng. Các điều kiện lâm sàng phổ biến liên quan đến thận như: [[hội chứng thận]] và [[hội chứng thận hư]], [[thận nang]], [[tổn thương thận cấp tính]], [[bệnh thận mãn tính]], [[nhiễm trùng đường tiết niệu]], [[sỏi thận]], và [[tắc nghẽn đường tiết niệu]].<ref name="robbins">{{chú thích sách |author=Cotran, RS S.; Kumar, Vinay; Fausto, Nelson; Robbins, Stanley L.; Abbas, Abul K. |title=Robbins and Cotran pathologic basis of disease |publisher=Elsevier Saunders |location=St. Louis, MO |year=2005 |pages= |isbn=0-7216-0187-1 |oclc= |doi= |accessdateaccess-date =}}</ref> Có nhiều kiểu ung thư thận đã được phát hiện; ung thư thận phổ biến ở người lớn là [[ung thư biểu mô tế bào thận]]. Ung thư, u nang, và một số tình trạng thận khác có thể được khống chế bằng cách cắt bỏ thận. Khi chức năng thận, được đo bằng [[tỷ lệ lọc cầu thận]], liên tục giảm, [[sự thẩm tách]] và [[cấy ghép thận]] có thể là một trong các lựa chọn để điều trị.

{{Tham khảo|230em}}

*[http://www.uni-mainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/EM/EMNiereE.html electron microscopic images of the kidney (Dr. Jastrow's EM-Atlas)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090914015501/http://www.uni-mainz.de/FB/Medizin/Anatomie/workshop/EM/EMNiereE.html |date=2009-09-14 }}

*[http://www.euregene.org/euregene/pages/kidney_tut_e.html European Renal Genome project kidney function tutorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928013749/http://www.euregene.org/euregene/pages/kidney_tut_e.html |date=2007-09-28 }}

*[http://www.kidneyquebec.ca/ang/kidney_disease/index.htm Kidney Foundation of Canada kidney disease information] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928012124/http://www.kidneyquebec.ca/ang/kidney_disease/index.htm |date = ngày 28 tháng 9 năm 2007}}

*[http://www.kidney-stone.us Kidney Diseases] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170912082340/http://www.kidney-stone.us/ |date=2017-09-12 }}