Kacu tekst Kalmikijan Tazovaldkund

{{Venälaižen Federacijan subjekt
|Nimi           = Kalmikijan Tazovaldkund
|Venälaine nimi = Республика Калмыкия <small>(ven.)</small><br />Хальмг Таңһч <small>(kalm.)</small>
|Flag           = [[Fail:Flag of Kalmykia.svg|150px|Kalmikijan Tazovaldkundan flag]]
|FSCoA          = [[Fail:Coat of Arms of Kalmykia.svg|110px|Kalmikijan Tazovaldkundan znam]]
|FlagLnk        = Kalmikijan Tazovaldkundan flag
|CoALnk         = Kalmikijan Tazovaldkundan znam
|FSMap          = [[Fail:Map of Russia (2014–2022) - Kalmykia.svg|300px]]
|FSCtrWhat      = Pälidn
|FSCtrNm        = [[Elist]]
|AreaRnk        = 40
|TotArea        = 74731
|WaterPrcnt     = 2.36
|PopRnk         = 80
|Eläjiden lugu  = 275,413
|PopCtDate      = 2018
|PopDens        = 3.69
|GDPRnk         = 81
|GDP            = 56,0
|GDPCtDate      = 2016
|GDP(PPP)       = 201,4
|FedDistrNm     = Suvine
|EcRegNm        = Volganrandaline
|OfLangs        = [[venäkel']], [[kalmikan kel']]
|HeadTtl        = Tazovaldkundan pämez'
|HeadNm         = [[Orlov Aleksei|Aleksei Orlov]]
|ViceTtl        = Ohjastusen ezimez'
|ViceNm         = [[Zotov Igor'|Igor' Zotov]]
|LegislTtl      = Rahvahaližen Suiman ezimez'
|LegislNm       = [[Kozačko Anatolii|Anatolii Kozačko]]
|FSAnthem       = ''[[Kalmikijan Tazovaldkundan gimn]]''
|Domain         = 
|CadNo          = 08
|MSK            = [[UTC]]+3 ([[MSK]]+0)
}}
'''Kalmikijan Tazovaldkund''' ({{lang-ru|Республика Калмыкия}}, {{lang-xal|Хальмг Таңһч}}, vepsän kirjamil: ''Hal'mg Tangč'') vai '''Kalmikii''' ({{lang-ru|Калмыкия}}) om [[Venäma]]n avtonomine valdkund, sen [[Venälaižen Federacijan subjektad|subjekt]].

Kalmikii mülüb [[Federaline suviümbrik|Federaližhe suviümbrikho]].

Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Elist]].

== Keled ==
Valdkundkeled oma [[venäkel']] da [[kalmikan kel']] Konstitucijan 17. kirjutusen mödhe.

== Istorii ==
Kalmikijan Tazovaldkund om olmas vs 1920 kül'mkun 4. päiväspäi. Sen aluz om pandud kuti Kalmikijan avtonomine agj. Vn 1935 20. päiväl redukud udesnimitihe sidä da vhesai 1992 sulakun 21. päivhäsai nimitihe Kalmikijan Avtonomižeks Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks. Vozil 1943−1957 ei olend olmas avtonomijad, panihe [[kalmikalaižed|kalmikalaižid]] deportacijan alle.

Tazovaldkundan Stepin Käskusenpanend (Konstitucii)<ref>[http://constitution.garant.ru/region/cons_kalmik/ Kalmikijan Tazovaldkundan Konstitucijan tekst. — ''Constitution.garant.ru''.] {{ref-ru}}</ref> om vahvištadud vn 1994 5. päiväl sulakud Rahvahaližen Suiman ezitajil. Se om väges möhembaižidenke vajehtusidenke.

== Geografijan andmused ==
[[Fail:Relief Map of Kalmykia.png|thumb|left|250px|Kalmikijan Tazovaldkundan reljefan kart.]]
Tazovaldkundal om röunoid [[Astrahanin agj]]anke päivnouzmas, [[Dagestanan Tazovaldkund]]anke suves, [[Stavropolin rand]]anke suvipäivlaskmas, [[Rostovan agj]]anke päivlaskmas da [[Volgogradan agj]]anke lodehes. Kalmikijan Tazovaldkundan suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Kaspijan meri]]. Randanpird om 167 km pitte.

Pind om 74 731 km². Znamasižed joged oma [[Volg]] (12 km), mugažo [[Kum (jogi, lankteb Kaspijan merhe)|Kum-jogi]] Dagestananke röunaks (kezal kändase ojandeheks). Kaikiš suremb järv om solakaz [[Manič Gudilo]] ({{lang-xal|Манц}}) päivlaskmpoles. Kalmikijan territorijal om 6 ratud irrigacijan sistemad.

Reljef om tazo. [[Kuman da Maničun alang]] om amuižen sal'men sijas [[Mustmeri|Mustmeren]] da [[Kaspijan meri|Kaspijan meren]] keskes. [[Jergeni]]-ülüz seižub tazovaldkundan päivlaskmas. Kaikiš korktemb čokkoim om sen [[Šared (mägi)|Šared-mägi]] (222 m) tazovaldkundan suvipolehe [[Elist]]aspäi, [[Stavropolin rand]]anke röunanno.

Klimat om kuiv kontinentaline, kontinentaližuz ližadab päivlaskmaspäi päivnouzmha. Kezal Kalmikii om kaikiš räkemb federacijan subjekt ühtes [[Volgogradan agj]]anke. Heinkun keskmäine lämuz om +23..+25 C°, vilukun kesklämuz — −8..−11 C°. Voden aigan poud otab kaikiden päividen pol't. Paneb sadegid 210..340 mm vodes.

Londuseližed varad oma [[londuseline gaz]], [[kivivoi]], [[sauvondmaterialad]] ([[mouckivi]], [[kivi (material)|sauvondkivi]], [[savi|saved]], [[lete|letked]]), [[kalii|kaliisol]], [[keitandsol]], [[mustma]].

== Tobmuz ==
[[Fail:Парламент Калмыкии.jpg|thumb|right|250px|Kalmikijan Tazovaldkundan parlamentan pert' [[Elist]]as.]]
[[Orlov Aleksei|Aleksei Orlov]] radab tazovaldkundan pämehen vs 2010 redukun 24. päiväspäi. Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks. Tazovaldkundan pämez' märičeb ohjastusen strukturad. Hän paneb Ohjastusen ezimest radnikusele sättutaden kandidatad parlamentanke. Tazovaldkundan pämehen Administracii om hänele abhu.

Kalmikijan Tazovaldkundan parlament om üks'kodine Rahvahaline Suim ({{lang-xal|Хурал}}). Kaik rahvaz valičeb sen 27 ezitajad videks vodeks, kaik hö ratas kaikenaigašti. [[Kozačko Anatolii|Anatolii Kozačko]] radab Suiman ezimeheks vs 2008 keväz'kun 7. päiväspäi kahtenden strokun.

Radonoigendai tobmuz om Kalmikijan Tazovaldkundan Ohjastuz. Tazovaldkundan ministrused, radnikoičendad da ohjandused alištudas Ohjastusele. [[Zotov Igor'|Igor' Zotov]] radab Ohjastusen ezimeheks vs 2012 kül'mkuspäi.

Rahvahaližen Suiman ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2013 8. päiväl sügüz'kud (5. kucund). Valitihe Tazovaldkundan pämest vn 2014 14. päiväl sügüz'kud, [[Orlov Aleksei|nügüdläine pämez']] sai vägestust ezmäižel tural (82,89%) da radab kahtenden strokun.

== Eläjad ==
Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 289 481 ristitud<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (''gks.ru'').] {{ref-ru}}</ref>. Kaikiš suremb ristitišt oli 329 tuh. eläjid vl 1987. Vl 2018 lidnalaižiden eläjiden pala om nell' ühesandest.

Kaik om [[Kalmikijan Tazovaldkundan lidnad|koume lidnad]] tazovaldkundas da 262 küläd. Ei ole toižid järedoid lidnoid. Vl 2018 kaik om 11 eländpunktad enamba mi 5 tuh. eläjanke.

Rahvahad (enamba 0,5% vl 2010): [[kalmikalaižed]] — 56,2%, [[venälaižed]] — 29,6%, [[darginalaižed]] — 2,6%, [[kazahlaižed]] — 1,7%, [[turkad-meshetijalaižed]] — 1,3%, [[čečenalaižed]] — 1,2%, [[avarad]] — 0,8%, [[ukrainalaižed]] — 0,5%, [[korejalaižed]] — 0,5%, toižed rahvahad — 3,6%, rahvahuden ozutandata — 2,0%.

Erased toižed igähižed rahvahad: [[kumikalaižed]] — 0,21% (619 rist.), [[rutulalaižed]] — 0,20% (584 rist.), [[lezginalaižed]] — 0,16% (451 rist.).

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://glava.region08.ru/ Kalmikijan Tazovaldkundan pämehen oficialine sait (''glava.region08.ru'').] {{ref-ru}} {{ref-en}}
* [http://www.huralrk.ru/ Kalmikijan Tazovaldkundan Rahvahaližen Suiman oficialine sait (''huralrk.ru'').] {{ref-ru}}
* [http://kalmregion.ru/ Kalmikijan Tazovaldkundan Ohjastusen oficialine portal (''kalmregion.ru'').] {{ref-ru}}

{{Kalmikijan Tazovaldkundan lidnad}}
{{Venälaižen Federacijan subjektad}}

[[Kategorii:Kalmikijan Tazovaldkund| ]]