қадар

Ўзбекча (уз)

Морфологик ва синтактик хусусиятлари

қа-дар

Этимологияси

jjj — miqdor, oʻlcham, daraja

Маъновий хусусиятлари

Маъноси

1. кўм. (б. к. билан) Таққослаш, ўхшатиш, даража муносабатларини, маъноларини билдиради; каби, ўхшаш, —дек. ◆ Косани олиб, катта қошиқ билан шошиб-пишиб ичди. Косада ош уч эллик қадар озайди. Ойбек, „Танланган асарлар“ . ◆ Дунё қадар мардлик сиққан кенг қучоғингга, Яширинган миллион халқнинг ғазабли саси. Ҳ. Пўлат . ◆ Биз ўзимизни ичкарига олгач, дарвозабон ўзининг ҳазми кўтарган қадар бизга тўнғиллайдир-да, дарвозани берклаш ҳаракатига тушади. А. Қодирий, „Ўтган кунлар“
2. (ж. к. билан) Чегара муносабатини, маъносини билдиради; довур, -гача. ◆ Уйдан вокзалга қадар. Етти яшардан етмиш яшар-га қадар. м ◆ Дарвоза остини то ҳамсоялар эшигига қадар супуриб кириб ўлтириб, она-лари билан чой ичмоққа машғул бўлар эрди. Ҳамза, „Танланган асарлар“ . ◆ Шу йилнинг охирига қадар корхонада бешта дастгоҳ тайёрланада. „Газетадан“

Бир қадар - маълум даражада, бир оз, бирмунча, сал. ◆ Бу ишлар бир қадар битган-дан кейин, Сидиқжон онасини олиб келгани Баҳрободга борди. А. Қаҳҳор, „Қўшчинор чироқлари“ . ◆ Икки оға-ини бир қадар саро-симага тушиб, ўринларидан туришди. Ойбек, „Танланган асарлар“ . Мумкин қадар Им-кони борича, иложи борича. ◆ Қамбар ма-ҳалланинг номини айтиб, у ердаги тор куча, боши берк кўчаларни, эшикларни мумкин қадар синчиклаб тушунтирди. Ойбек, „Танланган асарлар“ . ◆ Бўлиб ўтган воқеага мумкин қадар беозор баҳо бериб, қизни унутиб, тинчишни истар.. эди. "Шарқ юлдузи" . У қадар 1) унга тенг келадиган, унчалик. ◆ Ма-салани у қадар ечолмасам керак; 2) айтиш-га арзигудек, „деярли“ . ◆ Унинг нимаси мени ўзига тортар экан? У қадар гўзаллиги ҳам, бошқа одамлардан ортиқлиги ҳам йўқ-ку! П. Турсун, „Ўқитувчи“ .

қадар ИИ

Морфологик ва синтактик хусусиятлари

қа-дар

Этимологияси

а. жол — тақсир, ёзмиш

Маъновий хусусиятлари

Маъноси

эск. кт. Тақсир, қисмат, ёзмиш.

Антонимлари

ҚАДАР. Ўзбек тилининг изоҳли луғати (2022) маълумотларидан фойдаланилган; қ.Адабиётлар рўйхати.

Таржималари

• Озарбайжонча: қəдəр
• Корейсча: 에 (э)
• Туркча: кадар
• Японча: へ (э)
• Хитойча: 至 (зҳì)

Русча _ру

қадар И
послелог
1 употребляющийся с основным п. передаёт сравнение по качеству; ◆ бир қадар до некоторой степени; ◆ шу қадар в такой степени, настолько, сколько, так много; ◆ мумкин қадар по мере возможности; по мере сил; ◆ Гулнор ўзида зарра қадар куч сезмас (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Гюльнар чувствовала себя совершенно обессилевшей; ◆ ўн минут қадар до десяти минут, около десяти минут, минут с десять;
2 управляющий дательным п. до, вплоть до; по, примерно; ◆ уйга қадар до дому; ◆ Октябр революциясйга қадар (вплоть) до Октябрьской революции; ◆ қишга қадар вплоть до зимы; ◆ биринчи бобдан бешинчи бобга қадар с первой главы по пятую; ◆ соат учга қадар до трёх часов.

қадар ИИ
книжн. уст. рок, судьба, доля, участь.