Яватаҳама

Яватаҳама 八幡浜市
Шаҳар
Байроқ Герб
33°27′46.3″Н 132°25′24.1″Э
Мамлакат	Япония
Ҳудуд	Сикоку
Префектура	Эҳиме
Ҳукумат
• Мер	Ичиро Осиро (2009-йил апрелдан бери)
Майдон	132.68 км2 (51.23 кв ми)
Аҳолиси  (2022-йил 31-август)	31,385 киши
Яватаҳама

Яватаҳама яқин атрофдаги тоғдан кўринади

Яватаҳама шаҳар ҳокимияти биноси

Яватаҳама шаҳри маркази яқинидаги турар-жой майдонининг кўриниши

Яватаҳама (японча: 八幡浜市 Яватаҳама-си) Япониянинг Эҳиме префектурасида жойлашган шаҳар. 2022-йил 31-август ҳолатига кўра, шаҳарда 15638 хонадонда 31385 нафар аҳоли истиқомат қилган ва аҳоли зичлиги ҳар квадрат километрга 240 нафарни ташкил қилган. Шаҳарнинг умумий майдони 132,68 квадрат километр (51,23 ми²).

Географияси

Яватаҳама Сикоку оролида, Эҳиме префектурасининг ғарбий қисмида, Садамисаки ярим ороли этагида жойлашган. Шимолда Сето ички денгизига, Бунго канали орқали эса ғарбда Кюсюга туташган. Рия қирғоқ чизиғида тик ён бағирлар, ландшафт шаклланган. Узоқ вақт давомида шаҳарнинг табиий порти Эҳиме префектураси ва Сикоку учун муҳим порт сифатида хизмат қилган. Текисликлар жуда кам ва тепаликлар ситрус етиштиришда фойдаланилади.

Қўшни муниципалитетлар

Эҳиме префектураси

• Одзу
• Иката
• Сеиё

Иқлими

Яватаҳамада нам субтропик иқлим шаклланган, ёзи иссиқ ва қиши салқин, қор ёғиши билан ажралиб туради. Яватаҳамада ўртача йиллик ҳарорат 15,5 °C. Йиллик ўртача ёғин миқдори 1644 мм, сентябр эса энг нам ой ҳисобланади. Энг юқори ҳарорат январда 26,2 °C ни, энг паст ҳарорат ҳам январда, 5,1 °C ни ташкил этади.

Демографияси

Япония аҳолини рўйхатга олиш маълумотларига кўра, Яватаҳама аҳолиси 1950-йиллардан бери доимий равишда камайиб келмоқда.

Аҳолининг ўсиши

Йил	Аҳоли	±%
1950	72 412	—
1960	67 173	−7.2%
1970	58 545	−12.8%
1980	55 757	−4.8%
1990	50 217	−9.9%
2000	44 206	−12.0%
2010	38 287	−13.4%

Тарихи

Яwатаҳамадаги Ҳачиман зиёратгоҳига кириш эшиги

Яватаҳама ҳудуди аввалги Иё вилоятининг бир қисми бўлган ва номи Нара даврининг дастлабки ҳужжатларида учрайди. Афсонага кўра, „Яwатаҳама“ (八幡浜) номи қадимдан Уса Хачиман зиёратгоҳида ўтказилиб келинган фестивал номи билан боғлиқ.

Эдо даврида бу ҳудуд Увадзима доменининг Дате клани томонидан бошқарилган. Мейдзи ислоҳотидан сўнг, 1889-йил 1-апрелда замонавий муниципалитетлар тизими яратилиши билан Яватаҳама шаҳри ташкил этилган. Бироқ, бундан олдин ҳам, Яватаҳама пароходлар орқали Осака ва Оита билан боғланган ва тез сур’атлар билан ўсиб бораётган саноатлашув туфайли бу ҳудуд „Сикоку Манчестери“ деб номланган. Эҳимедаги биринчи банк ҳам 1878-йилда Яватаҳамада очилган. Бундан ташқари, 1889-йилда Яватаҳамада Сикокудаги илк электр чироғи ёқилган.

Шаҳарларнинг бирлашиши

• 1935-йил 11-феврал – Яватаҳама Сендзо, Ҳитада ва Камияма билан бирлашгтан ва шаҳар мақомига кўтарилган.
• 1955-йил 1-феврал – Футаива пункти, шунингдек, Ҳизучи, Маана ва Каваками қўшилган.
• 1955-йил 31-март – Нисиува туманидаги Исоцу, Мияучи, Каваноиси ва Кисуки шаҳарлари Ҳонай номи билан бирлаштирилган.
• 2005-йил 28-март – Яватаҳамага Ҳонай шаҳри (Нишиува туманида) қўшилган.

Ҳукумати

Яватаҳама тўғридан-тўғри сайланадиган мер ва 16 аъзодан иборат бир палатали шаҳар кенгашига эга бўлган мер-кенгаш шаклига эга. Яватаҳама Иката билан биргаликда Эҳиме префектураси ассамблеясига икки аъзодан ҳисса қўшади. Миллий сиёсат нуқтаи назаридан, шаҳар Япония Диэт қуйи палатасининг Эҳиме 4-округи таркибига киради.

Иқтисодиёти

Саноатнинг асосий тармоқларига ситрус етиштириш, балиқчилик, балиқчилик билан боғлиқ озиқ-овқат маҳсулотларини қайта ишлаш ва кемасозлик киради. Мандарин апелсин етиштириш Мейдзи даврининг ўрталарида бошланган ва 100 йиллик тарихга эга. Балиқчилик саноати трол балиқ овлаш билан бир қаторда аквакултура билан ҳам ривожланмоқда. Яватаҳамадаги балиқ бозори Сикокудаги энг катта бозор ҳисобланади. Шаҳар, шунингдек, балиқ пастаси, пюреси ва оқ балиқдан тайёрланган балиқ қарсилдоқлари балиқ маҳсулотлари ишлаб чиқаришга ихтисослашган. Бу камабоко сифатида танилган. Яватаҳамада, Увадзима билан бир қаторда, турли хилдаги камабоко сотадиган кўплаб дўконларга эга. Маҳаллий деликатеслардан бири темпура услубида қовурилган дзакотен (じゃこ天) ёки камабоколардир . Яватаҳамада миканларни ишлаб чиқариш Нисиува қишлоқ хўжалиги кооперативи томонидан бошқарилади. Кооператив меваларни бутун мамлакат бўйлаб „Ҳиномару“ (日の丸) ва „Каwаками“ (川上) каби брендлар остида тарқатилади. Бироқ қишлоқ хўжалигидаиг ишлаб чиқариш қариш демографияси ва қишлоқ аҳолисининг камайиши туфайли пасайиб бормоқда.

Таълими

Яватаҳамада 14 та давлат бошланғич ва шаҳар ҳукумати томонидан бошқариладиган тўртта давлат ўрта мактаблари мавжуд. Шаҳарда Эҳиме префектураси таълим кенгаши томонидан бошқариладиган учта давлат олий мактаби мавжуд.

Олий мактаблар

• Яватаҳама олий мактаби
• Яватаҳама техник олий мактаби
• Каваноиси олий мактаби

Ўсмирлар олий мактаблари

*Атаго ўсмирлар олий мактаби *Ясиро ўсмирлар олий мактаби

*Мацукая ўсмирлар олий мактаби

*Осима ўсмирлар олий мактаби

*Ҳонай ўсмирлар олий мактаби

Транспорти

Темир йўллари

Сикоку темир йўл компанияси – Ёсан линияси

• Сендзё – Яватаҳама – Футаива

Магистрал йўллари

• Мацуяма автомагистрали

Портлари

Яwатаҳама порти

• Яватаҳама порти – Кюсюдаги Усуки, Оита ва Беппу, Оита шаҳарларига мунтазам паром қатновини таъминлайди.

Таниқли шахслари

Чуҳачи Ниномиянинг қўнғиз самолёти, 1893-йил октябрда яратилган бўлиб, Яватаҳама шаҳар кутубхонасида намойиш этилади.

• Мориюки Като, Эҳиме префектураси губернатори
• Чуҳачи Ниномия, япон авиация кашшофи
• Маэдаяма Эйгоро, спортнинг 39-ёкодзунаси бўлган сумо курашчиси
• Дзоко Ниномия, Энсин карате асосчиси ва директори

Ҳаволалар

• Яwатаҳама шаҳрининг расмий веб-сайти (японча)
• Яwатаҳама денгиз йўли (Wайбаcк Мачине сайтида 2009-05-04 санасида архивланган) (японча)
• Яwатаҳама тог 'велосипеди (Wайбаcк Мачине сайтида 2014-08-14 санасида архивланган) (японча анд Энглиш)