Jump to content

Ли Гвансу

From Vikipediya


Ли Гвангсу (Кореан 이광수 ; 1892-1950) корейс ёзувчиси ва шоири, японияликлар билан ҳамкорликка киришгунга қадар таниқли корейс мустақиллиги ва миллатчи фаоли эди.[1] Унинг тахаллуси Чунвон ва Гожу эди. Ли ўзининг "Мужеонг" (Юраксиз) романи билан машҳур бўлиб, баъзида биринчи корейс романи сифатида таърифланади.[2] Ли Гвансу 1892-йил 1-февралда Йи Богеонгда туғилган[3][4]

Ҳаёт

[edit | edit source]
Ли Гванг-су 1942-йил

Ли Гвангсу 1892-йилда Чонжу шаҳрида туғилган. У тахминан 10 ёшида этим қолиб, Донгҳак роҳиблари билан бирга ўсган. 1904-йилда, Донгхак деҳқонлари инқилоби пайтида, у ҳокимиятдан қочиш учун Сеулга кўчиб ўтди. 1905-йилда у ўқиш учун Японияга боради. 1913-йилда Кореяга қайтиб келгач, у Чонжу шаҳридаги Осан мактабида дарс беради. Кейинчалик у Токиога қайтиб келди ва мустамлакачиликка қарши талабалар ҳаракатининг етакчиларидан бирига айланади.

1919-йилда у Шанхайга кўчиб ўтади ва Корея Муваққат ҳукуматида хизмат қилади ва Шанхайдаги Тҳе Индепендент газетасининг раҳбари бўлди. Ли 1921-йилда Кореяга қайтиб келади ва маърифат ўз-ўзига ёрдам тамойиллари асосида ташкил этилган "Ўз-ўзини такомиллаштириш иттифоқи" га асос солади. 1923-йилдан 1934-йилгача Ли бир нечта газеталарда ишлаган, шулардан иккитаси: "Донг-а Илбо" ва "Чосун Илбода" ҳозирги кунда ҳам фаолият олиб бормоқда.

Ли 1937-йилда „Ўз-ўзини ўстириш“ дўстлик уюшмаси (修養同友會/수양동우회) воқеаси туфайли қамоққа ташланган ва ярим йилдан сўнг касаллик туфайли озод қилинган. Бу даврда у ўзининг японларга қарши позициясидан воз кечди ва холис муносабатда бўлади. 1939-йилда Ли японпараст корейс ёзувчилар уюшмасининг биринчи раҳбари бўлди ва Кореяни японлаштириш сиёсати (ҳwангминҳwа) бўйича қизғин саъй-ҳаракатларни олиб борди. "Соши-каимеи" (일본식 성명 강요) сиёсати кучга кирган заҳоти у Каяма Мицуроу (香山光郎) исмини қабул қилди.

1945-йилда Корея мустақилликка эришгач, Ли қишлоққа қочиб кетди. У 1949-йилда ҳамкорлик учун ҳибсга олинган. Урушдан кейин Миллатчиликка қарши ҳаракатларни текшириш бўйича махсус қўмита Ли ҳамкорликда айбдор деб топди. 1950-йилда Ли Шимолий Корея армияси томонидан асирга олинди ва 25-октябрда Манпо шаҳрида сил касаллигидан вафот этди.[3]

Лининг иккита кичик синглиси бор эди: Ли Аэ-Кюнг (리애경) ва Ли Аэ-Ран (리애란). Йи икки марта турмушга чиқди, аввал Хео Ёунг-сук (허영숙), кейин Баэк Хе-соон (백혜순). Унинг учта ўғли бор эди: Ли Жин-кеун (리진근), Ли Понг-кеун (리봉근) ва Ли Ёнг-кеун (리영근); ва икки қизи, Чунг-Нан Ли Ким (리정란) ва Чунг-Wҳа Ли Иенгер (리정화).

Фаолияти

[edit | edit source]
Ли Кванг-су

Ли фантастика ёзувчиси ва эссеист эди. Унинг очерклари дастлаб миллий онг заруриятига қаратилган эди.[5] Унинг фантастика Кореядаги биринчи замонавий фантастикалардан бири бўлиб, у ўзининг "Мужеонг" (Юраксиз) романи билан машҳур. Мужеонг Кореянинг анъана ва замонавийлик ўртасида қолиб кетган ва ижтимоий воқелик ва анъанавий идеаллар ўртасидаги зиддиятга дучор бўлган чорраҳанинг тавсифи эди.[6] Унинг карерасини уч даврга бўлиш мумкин.

1910-1919-йиллардаги биринчи давр (Мужеонг даври) Кореянинг анъанавий жамиятига кучли ҳужум ва Корея замонавийроқ („Ғарбий“) дунёқарашни қабул қилиши керак деган фикрни акс эттирди.[3] 1920-йилларнинг бошидан 1930-йилларгача Ли фидойи миллатчига айланди ва Кореяни ахлоқий жиҳатдан қайта тиклашни ёқлаган ва корейсларни мағлубиятга учраганликда айблаган „Миллий онгни қайта тиклаш тўғрисида“ номли мунозарали иншони нашр этди.[3] Учинчи давр, 1930-йиллардан бошлаб, Ли буддизмни қабул қилган вақтга тўғри келди ва натижада унинг иши сезиларли даражада буддизмга айланди. Бу, шунингдек, юқорида таъкидланганидек, Ли япониялик ҳамкорликка айланган давр эди.

Лининг профессионал фикри унинг сиёсати каби ўзгарувчан бўлиши мумкин. Машҳур бир ҳолатда у ёзувчи Ким Мён Сун билан дўстлашди, кейин уни тарк этди, чунки унинг модернизмга бўлган эътиқоди ўзгарган.[7] Ли, шунингдек, 1909 йилда, Ли 17 ёшда бўлганида, "Ис ит Лове" (Аи ка) нашри билан Кореяда қуээр адабиётининг кашшофларидан бири ҳисобланган[8]

Асарлари (қисман)

[edit | edit source]
  • Бу севгими?(사랑인가 愛か), 1
  • Ёш қурбонлик (어린 희생)
  • Мужеонг (Юраксиз) (무정), 1917
  • Ренкарнация (재생)
  • Йигитнинг қайғуси (소년의 비애)
  • Пионер (개척자)
  • Исмсиз (무명)
  • Тупроқ (흙), 1932 йил
  • Валиаҳд шаҳзода Мауи (마의태자 麻衣太子), 1928
  • Данжонг Аэса (단종애사 端宗哀史), 1929
  • Нефт қудуғи (유정 油井)
  • Севги (사랑), 1938
  • Сежо оф Жосеон (세조대왕)
  • Инқилобчининг рафиқаси(혁명가의 아내)
  • Аэёг-уи Пиан (애욕의 피안)
  • Бувим (할멈)
  • Кашил (가실 嘉實)
  • Менинг эътирофим (나의 고백)
  • Элчи Вонхё (원효대사)
  • Йичадоннинг ўлими (이차돈의 죽음)
  • Йи Сун-синнинг таржимаи ҳоли (전기 이순신)
  • Аҳн Чангҳонинг таржимаи ҳоли (전기 안창호)
  • Досан, Аҳн Чангҳо (도산, 안창호)
  • Тош ёстиқ (돌베개)

Инглиз тилига таржима қилинган асарлар

[edit | edit source]
  1. ↑ "이광수" биограпҳиcал ПДФ аваилабле ат ЛТИ Кореа Либрарй ор онлине ат: „Аутҳор Датабасе - Кореа Литературе Транслатион Институте“. 2013-йил 21-сентябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2013-йил 3-сентябр.
  2. ↑ Ундерстандинг Кореан Литературе. Ким Ҳунггю М. Э. Шарпе. Армонк, НЙ. 1997.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Кореан Литературе Транслатион Институте Датабасе http://www.klti.or.kr/AuthorApp?mode=6010&aiNum=12337[сайт ишламайди]
  4. ↑ Неуҳаус, Долф-Алехандер (2017). ""Аwакенинг Асиа": Кореан Студент Аcтивисц ин Жапан, Тҳе Асиа Кунглун, анд Асиан Солидаритй, 1910–1923". Cросс-Cурренц: Эаст Асиан Ҳисторй анд Cултуре Ревиэw 6 (2): 608–638. дои:10.1353/ach.2017.0021. 
  5. ↑ А Ҳисторй оф Кореан Литературе. Петер Ҳ. Леэ, Cамбридге Университй Пресс. Cамбридге, Энгланд.2003
  6. ↑ Ундерстандинг Кореан Литературе. Ким Ҳунггю М. Э. Шарпе. Армонк, НЙ. 1997. П. 118
  7. ↑ КТЛИТ http://www.ktlit.com/korean-literature/women-and-korean-literature-short-article-by-helen-koh
  8. ↑ админ. „Қуээринг Кореан Литературе: Аутҳор анд Аcтивист Йи Гwанг-су - тҳе3WМ“ (эн-УС). тҳетҳреэwисемонкейс.cом (2012-йил 25-сентябр). Қаралди: 2018-йил 12-май.

Ҳаволалар

[edit | edit source]
Retrieved from "https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Li_Gvansu&oldid=3984890"