Garov (hikoya)

Garov („Ertak“) − 1889-yilda A. P. Chexovning boy bankir va yosh huquqshunos oʻrtasidagi gʻayrioddiy garovi haqida yozilgan asari.

Tarixi

1888-yil 17-dekabrda S. N. Xudekov Chexovga " Peterburgskaya gazeta " uchun hikoya yozishni buyuradi. 1888-yilning 22- dekabrida "The Cobbler and the Devil " hikoyasini yozgan. Asar 1888-yilning 25-dekabrida „Peterburgskaya gazetasi“da chop etilgan(№ 355, 2-bet)^[1].

1889-yilning 1-yanvarida „Ertak“ nomi ostida uch qismdan iborat hikoya „Novoye Vremya“ gazetasida chop etilgan(4613-son, 1-2-betlar)^[2]^[3].

1901-yilda A. F. Marksning toʻplangan asarlarining nashri uchun hikoya tayyorlayotganda, Chexov hikoyaning nomini „Garov“ deb oʻzgartirgan va dastlabki ikki bobga koʻplab qisqartmalarni kiritgan^[4]. Biroq, eng muhim oʻzgarish butun uchinchi qismning olib tashlanishi boʻlib, bu hikoyaning maʼnosini butunlay oʻzgarishiga sabab bo'lgan^[4].

A. P. Chexov hayotligida bu hikoya bolgar, venger, polyak va serb-xorvat tillariga tarjima qilingan .

Syujeti

I qism

Keksa bankir oʻn besh yil oldin, 1870-yilning 14-noyabrida sodir boʻlgan voqeani esladi. Shu kuni ziyofatda mehmonlar oʻlim jazosi yoki umrbod qamoq jazosining qaysi biri insoniyroq ekanligi haqida bahslashishdi. Uning oʻzi oʻlim jazosi insoniyroq ekanligiga ishonadi ammo mehmonlar orasida boʻlgan taxminan yigirma besh yoshli bir advokat qamoqxonadagi hayot oʻlimdan yaxshiroq ekanligiga qatʼiy ishonar edi. Natijada, agar advokat roppa-rosa oʻn besh yil qamoqda oʻtirsa, bankir unga ikki million rubl berishga garov bogʻladi.

Advokat oʻzining ixtiyoriy qamoq jazosini bankir bogʻida qurilgan binolardan birida eng qattiq nazorat ostida oʻtay boshladi. Hikoyaning birinchi qismida A. P. Chexov qamoqxonadagi hayotning turli bosqichlarini tasvirlaydi.

II qism

Kelishilgan oʻn besh yil muddat tugashiga bir necha soat qolganda, bankir agar u yutqazsa, bankrot boʻlishini tushunadi. 15 yil oldin uning uchun mutlaqo ahamiyatsiz boʻlib tuyulgan miqdor endi u uchun juda katta pul edi. Va u pulni toʻlamaslik uchun advokatni oʻldirishga qaror qiladi. Soqchilar ketgandan soʻng, binoga kirib, uxlab yotgan advokatni topadi. Uning yonida nimlardir yozilgan bir qogʻoz yotardi. Uni oʻldirishdan oldin bankir xatni oʻqiydi. Unda advokat qamoqda oʻtirganida moddiy boylikdan nafratlanishni oʻrgangani va bilim puldan qimmatroq ekanligiga ishonch hosil qilganini, shu maqsadda u 15 yillik muddat tugashiga 5 soat qolganida qamoqni tark etishini va shu tariqa kelishuv boʻyicha vaʼda qilingan ikki milliondan oʻzini mahrum etishini yozadi.

Bularni oʻqib chiqqach bankir yigʻlaydi va uxlab yotgan advokatni u yerda qoldirib, jimgina binoni tark etadi. Ertalab soqchilar unga advokat garov tugashini kutmasdan qamoqxonani tark etgani haqida xabar berishadi. Bankir oʻsha vaqtda oʻzidan nafratlana boshlaydi.

Havolalar

„Garov“ hikoyasining matni (Marks tomonidan tahrirlangan)
Hikoyaning oʻchirilgan uchinchi bobi matni (564-bet)
Ingliz tiliga tarjima (Project Gutenberg)

Manbalar

↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named sapozhnik
↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named pari-prim
↑ An. Chexovʼ „Skazka“. (Pervoe izdanie rasskaza) // Gazeta „Novoe vremya“, № 4613 ot 1-go (13-go) yanvarya 1889 goda. S. 1-2.
↑ ^4,0 ^4,1 Sravneniya teksta rasskaza v izdanii Marksa i v gazete „Novoe vremya“. // Chexov A. P. Polnoe sobranie sochineniy i pisem v tridsati tomax. Sochineniya. T. 7. – M.: Nauka, 1977. S. 561—566.

[sapozhnik-1] Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named sapozhnik

[pari-prim-2] Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named pari-prim

[3] An. Chexovʼ „Skazka“. (Pervoe izdanie rasskaza) // Gazeta „Novoe vremya“, № 4613 ot 1-go (13-go) yanvarya 1889 goda. S. 1-2.

[compare-4] 4,0 ^4,1 Sravneniya teksta rasskaza v izdanii Marksa i v gazete „Novoe vremya“. // Chexov A. P. Polnoe sobranie sochineniy i pisem v tridsati tomax. Sochineniya. T. 7. – M.: Nauka, 1977. S. 561—566.

[1]

[2]

[3]

[4]