Odzu

Odzu 大洲市
Shahar
Bayroq Gerb
33°30′22.6″N 132°32′40.3″E
Mamlakat	Yaponiya
Hudud	Sikoku
Prefektura	Ehime
Hukumat
• Mer	Ninomiya Takahisa (2018-yil mart oyidan beri)
Maydon	432.22 km2 (166.88 kv mi)
Aholisi  (January 31, 2020)	40 723
Zichligi	94 kishi/km2
Odzu

Ozu shahar markazi

Odzu (yaponcha: 大洲市 Ozu-si) – Yaponiyaning Ehime prefekturasi janubiy yarmini egallagan shahar. 2022-yil 31-avgust holatiga koʻra, shaharda 19688 xonadonda 40723 nafar kishi istiqomat qilgan, aholi zichligi esa har kvadrat kilometrga 94 kishini tashkil qilgan. Shaharning umumiy maydoni 432,22 kvadrat kilometr (166,88 mi²).

Geografiyasi

Odzu Hidzi daryosining oʻrta va quyi oqimida, yaʼni, Sikoku orolidagi Hidzi va Yaochi daryolari qoʻshilgan hududda joylashgan. Shahar hududi Seto ichki dengizidan to balandligi 1000 metrgacha boʻlgan togʻlarni oʻz ichiga olgan.

Qoʻshni munitsipalitetlar

Ehime prefekturasi

• Yavatahama
• Seiyo
• Iyo
• Uchiko
• Matsuyama

Iqlimi

Odzuda nam subtropik iqlim shakllangan, yozi issiq va qishi salqin, qor yogʻishi bilan ajralib turadi. Odzuda oʻrtacha yillik harorat 15,2 °C. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1644 mm, sentyabr esa eng nam oy hisoblanadi. Eng yuqori harorat avgustda 26,1 °C ni, eng pasti esa yanvarda, taxminan 4,6 °C ni tashkil etadi.

Demografiyasi

Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Odzu aholisi 1960-yillardan beri doimiy ravishda kamayib kelmoqda.

Aholining oʻsishi

Yil	Aholi	±%
1920	4 848	—
1930	5 170	+6.6%
1940	4 975	−3.8%
1950	7 293	+46.6%
1960	72 480	+893.8%
1970	58 755	−18.9%
1980	57 014	−3.0%
1990	55 766	−2.2%
2000	52 762	−5.4%
2010	47 190	−10.6%

Tarixi

Odzu hududi oldin Iyo viloyati tarkibiga kirgan. Sengoku davrida shahar Todo Takatora egalik qiluvchi hududning bir qismi boʻlgan. 1608-yilda Todo Takatora koʻchirilib, oʻrniga Vakizaka urugʻi, 1617-yilda esa Tokugava syogunligi hukmronligi ostida Kato klani kelgan. Odzu Edo davrida qal’a shahri sifatida rivojlangan. Odzu shahri 1889-yil 15-dekabrda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining oʻrnatilishi bilan Ehimening Kita tumani tarkibida tashkil etilgan. Meydzi va Taysyo davrlarida (XIX asr oxiri – XX asr boshlari) Odzuda gullab-yashnayotgan ipak va yapon shamlari (和蠟燭, varosoku) sanoati tufayli katta iqtisodiy oʻsish kuzatilgan. Bu davrda kuchli yogʻoch savdosi ham paydo boʻlgan, Hidzi daryosi transport arteriyasi boʻlib xizmat qilgan. Biroq, temir yoʻllar va avtomobil yoʻllarining paydo boʻlishi natijasida yuzaga kelgan oʻzgarishlar mahalliy iqtisodiy siklning muvozanatini buzgan.

1954-yil 1-sentyabrda Odzu Hirano, Avazu, Miyosi, Kamisukay, Minamikume, Niiya, Yanagisava va Okava qishloqlar bilan birlashtirilib, Ozu shahrini tashkil qilingan. 2005-yil 11-yanvarda Odzugga qoʻshni Nagahama, Hidzikava va Kavabe munitsipalitetlarini qoʻshib olingan.

Hukumati

Odzu toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 21 aʼzodan iborat bir palatali shahar kengashiga ega boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Odzu, Uchiko shahri bilan birgalikda Ehime prefekturasi assambleyasiga ikki aʼzoni qoʻshadi. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Ehime 4-okrugi tarkibiga kiradi.

Iqtisodiyoti

Odzu bir vaqtlar elektronika ishlab chiqarishi bilan mashhur boʻlgan; ammo, shaharning Matsushita Kotobuki Electronics zavodi 2010-yilda biznes koʻrsatkichlarining jadal yomonlashishi tufayli yopilgan. Iqtisodiyot hozirda qishloq xoʻjaligi (sabzavot, chorvachilik, sitrus mevalari) va oʻrmon xoʻjaligiga qaratilgan boʻlib, tish choʻtkalarini ishlab chiqarish muhim mahalliy mahsulotdir.

Taʼlimi

Odzuda shahar hukumati tomonidan boshqariladigan 20 ta davlat boshlangʻich maktabi va toʻqqizta davlat oʻrta maktabi va Ehime prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan toʻrtta davlat yuqori maktabi mavjud. Shaharda bitta xususiy oʻrta maktab va ikkita xususiy yuqori maktab mavjud.

Transporti

Temir yoʻllari

Sikoku temir yoʻl kompaniyasi – Yosan liniyasi

• Kitanada – Iyo-Nagahama – Iyo-Idzusi – Iyo-Sirataki – Hataki – Haruka – Goro – Iyo-Odzu – Nisi-Odzu – Iyo-Hirano
• Niiya - Iyo-Odzu

Sikoku temir yoʻl kompaniyasi – Uchiko liniyasi

• Niiya - Kitayama

Magistral yoʻllari

• Matsuyama avtomagistrali

Mahalliy diqqatga sazovor joylari

Odzuning gullab-yashnagan ipak va mum sanoati, ayniqsa XX asr oxirida katta boylik va farovonlik olib kelgan. Nafosat va madaniy idrok ham shu tufayli rivojlangan. Tarixiy davrda gullab-yashnagan shahar muhiti shaklllangan boʻlib, uning qoldiqlari hali ham saqlanib kelmoqda:

• Odzu qal’asi (大洲城, Odzu-dzyo) (toʻrtta minorasi 1957-yilda muhim madaniy meros deb eʼlon qilingan)

• Nyoho ibodatxonasi (如法寺, Nyoho-dzi) Rinzay mazhabiga mansub buddistlar ibodatxonasi 1669-yilda rohib Bankey Kato Yasuoki bilan birgalikda asos solgan. Dzen meditatsiya zalida Siddhattha Gautama haykali qoʻyilgan.

• Odzu Akarenga-kan (おおず赤） yoki Qizil gʻisht devori. Gʻarb arxitekturasini eslatuvchi sobiq Odzu tijorat bankining asosiy boʻlimi (大洲産業銀行, Odzu Sangyo Ginko) 1901-yilda qurilgan. Munitsipal muhim aktiv.

• Garyu Sanso (臥龍山荘) Hidzi daryosi boʻyida dabdabali rodzi – choy marosimi boʻlib oʻtadigan pavilion. Ipak va choy savdosi chempioni Toradziro (河内 寅次郎, Kouchi Toradziro) tomonidan shaxsiy dam olish maskani sifatida qurilgan. 1901—1907-yillarda qurilishi tugallangan.

Galereya

• 
  Odzu qalʼasi
• 
  Odzudagi guruch maydonlari
• 
  Tomisuyama togʻining tepasidan Ozu shahri markazining koʻrinishi
• 
  Nagahamaning mashhur koʻprigi

Havolalar

• Visit Ozu [Official Homepage (JP)]