Ichak: Versiyalar orasidagi farq
„Havola qoʻshish“ funksiyasi: 3 ta havola qoʻshildi. |
|||
| Qator 1: | Qator 1: | ||
'''Ichak''' — odam va hayvonlarda ovqat hazm qilish sistemasining bir boʻlimi; hazm yoʻli boʻlimlarga ajralgan organizmlarda (halqali chuvalchanglar, mollyuskalar, boʻgʻimoyoqlilar, barcha umurtqalilarda, jumladan, odam ham) hazm yoʻlining meʼdadan keyin keladigan qismi. Asosan, sut emizuvchilar ichagi murakkab tuzilgan. Odam I. anchagina uzun, 4,5–9 m ga yetadi. U, asosan, qorin boʻshligʻi va qisman kichik chanokda joylashgan. |
'''Ichak''' — odam va hayvonlarda ovqat hazm qilish sistemasining bir boʻlimi; hazm yoʻli boʻlimlarga ajralgan organizmlarda (halqali chuvalchanglar, mollyuskalar, boʻgʻimoyoqlilar, barcha umurtqalilarda, jumladan, odam ham) hazm yoʻlining meʼdadan keyin keladigan qismi. Asosan, [[sut emizuvchilar]] ichagi murakkab tuzilgan. Odam I. anchagina uzun, 4,5–9 m ga yetadi. U, asosan, qorin boʻshligʻi va qisman kichik chanokda joylashgan. |
||
I.da ovqat uzluksiz harakatlanib hazm boʻladi, oziq moddalar qonga soʻriladi, hazm boʻlmagan ovqat qoldiqlari najasga aylanadi. I. devori, asosan, 3 qavat. Ichki qavat — shilliq parda, undagi hazm bezlaridan hazm shirasi va shilimshiq chiqadi; shu parda orqali oziq moddalar qonga soʻriladi; bu parda kasallik mikroblariga halokatli taʼsir eta oladi. I. devoridagi ayrim limfa tugunlari va ularning toʻplamlari ham mikroblardan himoya qilish vazifasini oʻtaydi. Oʻrta qavat — halqa shaklida (ichki) va uzunasiga (tashqi) yotgan silliq muskullardan iborat, ular toʻlqin shaklida halqasimon qisqarib (qarang [[Peristaltika]]), ovqatning aralashishiga, hazm shirasini shimishiga va orqa chiqaruv teshigiga tomon surilishiga yor-dam beradi. I. bezlaridan shira chiqi-shini va peristaltikani I. devoridagi nerv apparati tartibga soladi; ovqatning normal kimyoviy tarkibi xiyla oʻzgarganda va ayniqsa, ichakka zararli moddalar tushganda I. sekretsiyasi va peristaltikasi oʻzgarib, zararli moddalarning suyulishiga va tezroqchiqarilishiga yordam beradi. Tash-k,i seroz qavat — qorin pardasi I. qovuzloqlarining sirgʻanishini osonlashtiradi. Qorin pardasidan hosil boʻlgan ichaktutqich yordamida I. qorinning orqa devoriga yopishib turadi (I.ning baʼzi qismlari bundan mustasno). |
I.da ovqat uzluksiz harakatlanib hazm boʻladi, oziq moddalar qonga soʻriladi, hazm boʻlmagan ovqat qoldiqlari najasga aylanadi. I. devori, asosan, 3 qavat. Ichki qavat — shilliq parda, undagi hazm bezlaridan hazm shirasi va shilimshiq chiqadi; shu parda orqali oziq moddalar qonga soʻriladi; bu parda kasallik mikroblariga halokatli taʼsir eta oladi. I. devoridagi ayrim [[limfa tugunlari]] va ularning toʻplamlari ham mikroblardan himoya qilish vazifasini oʻtaydi. Oʻrta qavat — halqa shaklida (ichki) va uzunasiga (tashqi) yotgan silliq muskullardan iborat, ular toʻlqin shaklida halqasimon qisqarib (qarang [[Peristaltika]]), ovqatning aralashishiga, hazm shirasini shimishiga va orqa chiqaruv teshigiga tomon surilishiga yor-dam beradi. I. bezlaridan shira chiqi-shini va peristaltikani I. devoridagi nerv apparati tartibga soladi; ovqatning normal kimyoviy tarkibi xiyla oʻzgarganda va ayniqsa, ichakka zararli moddalar tushganda I. sekretsiyasi va peristaltikasi oʻzgarib, zararli moddalarning suyulishiga va tezroqchiqarilishiga yordam beradi. Tash-k,i seroz qavat — qorin pardasi I. qovuzloqlarining sirgʻanishini osonlashtiradi. Qorin pardasidan hosil boʻlgan ichaktutqich yordamida I. qorinning orqa devoriga yopishib turadi (I.ning baʼzi qismlari bundan mustasno). |
||
Odamda I. ancha uzun boʻlib, 2 qism: ingichka ichak va yoʻgʻon ichakdan iborat. Odam ichagi qorin boʻshligʻi va kichik chanoqni toʻldirib turadi, jigar va meʼdadan pastda yotadi. Oldingi tomondan I.ni katta charvi berkitib turadi. I. devorlari qon va limfa tomirlari, limfa elementlari, bezchalar hamda nervlarga boy. I. faoliyati nerv va gumoral mexanizmlar (qarang [[Neyro-gu-moral regulyasiya]]) orqali boshqariladi. Odam va koʻpgina hayvonlar I.da turli mikroorganizmlar (ichak florasi) boʻladi. I. kasalliklaridan appenditsit, kolit, proktit, enterit, enterokolit, ichak buralishi va I. oʻsmasi koʻproq uchraydi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> |
Odamda I. ancha uzun boʻlib, 2 qism: [[ingichka ichak]] va yoʻgʻon ichakdan iborat. Odam ichagi qorin boʻshligʻi va kichik chanoqni toʻldirib turadi, jigar va meʼdadan pastda yotadi. Oldingi tomondan I.ni katta charvi berkitib turadi. I. devorlari qon va limfa tomirlari, limfa elementlari, bezchalar hamda nervlarga boy. I. faoliyati nerv va gumoral mexanizmlar (qarang [[Neyro-gu-moral regulyasiya]]) orqali boshqariladi. Odam va koʻpgina hayvonlar I.da turli mikroorganizmlar (ichak florasi) boʻladi. I. kasalliklaridan appenditsit, kolit, proktit, enterit, enterokolit, ichak buralishi va I. oʻsmasi koʻproq uchraydi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> |
||
== Manbalar == |
== Manbalar == |
||
2024-yil 15-iyun, 04:43 dagi koʻrinishi
Ichak — odam va hayvonlarda ovqat hazm qilish sistemasining bir boʻlimi; hazm yoʻli boʻlimlarga ajralgan organizmlarda (halqali chuvalchanglar, mollyuskalar, boʻgʻimoyoqlilar, barcha umurtqalilarda, jumladan, odam ham) hazm yoʻlining meʼdadan keyin keladigan qismi. Asosan, sut emizuvchilar ichagi murakkab tuzilgan. Odam I. anchagina uzun, 4,5–9 m ga yetadi. U, asosan, qorin boʻshligʻi va qisman kichik chanokda joylashgan.
I.da ovqat uzluksiz harakatlanib hazm boʻladi, oziq moddalar qonga soʻriladi, hazm boʻlmagan ovqat qoldiqlari najasga aylanadi. I. devori, asosan, 3 qavat. Ichki qavat — shilliq parda, undagi hazm bezlaridan hazm shirasi va shilimshiq chiqadi; shu parda orqali oziq moddalar qonga soʻriladi; bu parda kasallik mikroblariga halokatli taʼsir eta oladi. I. devoridagi ayrim limfa tugunlari va ularning toʻplamlari ham mikroblardan himoya qilish vazifasini oʻtaydi. Oʻrta qavat — halqa shaklida (ichki) va uzunasiga (tashqi) yotgan silliq muskullardan iborat, ular toʻlqin shaklida halqasimon qisqarib (qarang Peristaltika), ovqatning aralashishiga, hazm shirasini shimishiga va orqa chiqaruv teshigiga tomon surilishiga yor-dam beradi. I. bezlaridan shira chiqi-shini va peristaltikani I. devoridagi nerv apparati tartibga soladi; ovqatning normal kimyoviy tarkibi xiyla oʻzgarganda va ayniqsa, ichakka zararli moddalar tushganda I. sekretsiyasi va peristaltikasi oʻzgarib, zararli moddalarning suyulishiga va tezroqchiqarilishiga yordam beradi. Tash-k,i seroz qavat — qorin pardasi I. qovuzloqlarining sirgʻanishini osonlashtiradi. Qorin pardasidan hosil boʻlgan ichaktutqich yordamida I. qorinning orqa devoriga yopishib turadi (I.ning baʼzi qismlari bundan mustasno).
Odamda I. ancha uzun boʻlib, 2 qism: ingichka ichak va yoʻgʻon ichakdan iborat. Odam ichagi qorin boʻshligʻi va kichik chanoqni toʻldirib turadi, jigar va meʼdadan pastda yotadi. Oldingi tomondan I.ni katta charvi berkitib turadi. I. devorlari qon va limfa tomirlari, limfa elementlari, bezchalar hamda nervlarga boy. I. faoliyati nerv va gumoral mexanizmlar (qarang Neyro-gu-moral regulyasiya) orqali boshqariladi. Odam va koʻpgina hayvonlar I.da turli mikroorganizmlar (ichak florasi) boʻladi. I. kasalliklaridan appenditsit, kolit, proktit, enterit, enterokolit, ichak buralishi va I. oʻsmasi koʻproq uchraydi.[1]
Manbalar
 |