Ditha Moser sahifasining manbasini koʻrish

{{Orphan|date=May 2024}}

{{Rassom|birthdate={{tugʻilgan sanasi|1883|04|12}}|location=[[Vena (shahar)|Vena]], [[Avstriya-Vengriya imperiyasi|Avstriya-Vengriya]]|deathdate={{vafot sanasi va yoshi|1969|11|03|1883|04|12}}|nationality={{AUT}}|field=[[grafika]], [[rassom]]|training=Vena amaliy sanʼat universiteti ({{lang-de|Universität für angewandte Kunst Wien}})|movement=[[secession]], [[modern]]|influenced=|deathplace=[[Mödling]], [[Quyi Avstriya]], [[Avstriya]]}}
'''Edith „Ditha“ Moser''' ({{Talaffuz|Edita Mozer}}; [[1883-yil]] [[12-aprel]], [[Vena (shahar)|Vena]] – [[1969-yil]] [[3-noyabr]], [[Mödling]], [[Quyi Avstriya]]) – avstriyalik [[Grafika|grafik]] [[rassom]], [[Vena Setsession]] badiiy guruhi aʼzosi.

== Biografiyasi ==
Moser [[1902]]—[[1905]]-yillarda [[Vena amaliy sanʼat universiteti]]da taklif etilgan talaba sifatida oʻqigan. Universitetda Moser [[Josef Hoffmann]] qoʻl ostida [[meʼmorlik]], [[Carl Otto Czeschka]] qoʻl ostida chizmachilik va Rudolf von Larisch qoʻl ostida [[Kalligrafiya|xattotlik]] va [[geraldika]] boʻyicha tahsil oladi<ref>{{Veb manbasi |url=https://shop.neuegalerie.org/products/ditha-moser-jugendstil-tarock |sarlavha=Ditha Moser: Jugendstil Tarot Cards |ish=Neue Galerie Design Shop & Book Store |qaralgan sana=2021-04-13 |arxivsana=2021-04-12 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20210412024108/https://shop.neuegalerie.org/products/ditha-moser-jugendstil-tarock}}</ref>.

Moser boy sanoatchi, homiy Carl Ferdinand Mauthner von Markhof va uning ikkinchi xotini Edith Sunstenai von Schützenthal oilasida tugʻilgan, oilada undan tashqari yana 4 nafar qiz tugʻilgan. Mauthner von Markhof oilasi kelib chiqishiga koʻra, [[Bogemiya]]dan boʻlishgan va Moserning bobosi Adolf Ignatz yil davomida pivo ishlab chiqarish imkonini beruvchi pivo sovutgichini ixtiro qiladi. Moserning otasi va bobosi Chexiya hamda Venada xayriya jamgʻarmasi va tashkilotlariga asos solgan, ularni qoʻllab-quvvatlashgan, Venadagi kasalxonaga homiylik qilishgan va [[Avstriya-Italiya-Fransiya urushi|1859-yil]], [[Ikkinchi Shlezvig urushi|1864-yil]], [[Avstriya-Prussiya urushi|1866-yilda]] oʻz fabrikalarida harbiy kasalxonalarni joylashtirishgan. 1872-yilda oilaga [[Dvoryanlar|zodagonlik]] mansabi berilgan<ref>{{Статья|ссылка=https://www.biographien.ac.at/oebl_6/165.pdf|автор=Stekl, H.|заглавие=Mautner von Markhof, Adolf Ignaz|язык=de|издание=Österreichisches Biographisches Lexikon|страницы=165—166|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210413121239/https://www.biographien.ac.at/oebl_6/165.pdf|archivedate=2021-04-13}}</ref>. Carl Ferdinand bolalar kasalxonasi, cherkov va yuqumli kasalliklar shifoxonasining binosi qurilishiga homiylik qilgan<ref>{{Статья|ссылка=https://www.biographien.ac.at/oebl_6/167.pdf|автор=Stekl, H.|заглавие=Mautner von Markhof, Karl Ferdinand|язык=de|издание=Österreichisches Biographisches Lexikon|страницы=167|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210413121242/https://www.biographien.ac.at/oebl_6/167.pdf|archivedate=2021-04-13}}</ref>.

Onasi Edith Sunstenai von Schützenthal [[Krakov]]da ofitser oilasida tugʻilgan. Onasi qizlarning oliy va oʻrta taʼlimda oʻqishning faol tarafdori boʻlgan, xotin-qizlar uchun taʼlim beradigan yirik maktab birlashmalarining boshqaruv kengashida ishlagan, shuningdek, nemis tilida soʻzlashadigan hududdagi qizlar uchun birinchi liberal sanʼat gimnaziyasini tashkil etgan Ayollar taʼlimini kengaytirish jamiyatining prezidenti boʻlgan<ref>{{Статья|ссылка=https://www.biographien.ac.at/oebl_6/166.pdf|автор=Meißner, H.|заглавие=Mautner von Markhof, Editha|язык=de|издание=Österreichisches Biographisches Lexikon|страницы=166|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210505211503/http://www.biographien.ac.at/oebl_6/166.pdf|archivedate=2021-05-05}}</ref>.

=== Oilasi ===
1903-yilda Koloman Moser bilan tanishib qoladi. 1905-yil 1-iyulda ular turmush qurishadi. Ularning ikki nafar oʻgʻli Karl ([[1906]]-—[[1976]]) va Dietrich ([[1909]]—[[1925]]) boʻlgan. 1918-yilda Koloman [[Saraton (kasallik)|saraton]] kasalligidan vafot etadi<ref>{{Veb manbasi |til=en |url=https://www.1stdibs.com/blogs/the-study/koloman-moser/ |sarlavha=This Wiener Werkstätte Master Made Everything into Art |ish=The Study |sana=2019-04-12 |qaralgan sana=2021-04-13 |arxivsana=2021-06-21 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20210621201941/https://www.1stdibs.com/blogs/the-study/koloman-moser/}}</ref>.

1919-yilda Moser [[Homiladorlik|homiladorligi]] tufayli turmush chiqishga majbur boʻladi. Uning ikkinchi eri [[qahvaxona]] egasi Adolf Hauska (1881—1929) boʻlgan. Bu nikohdan uch farzand Edith (1919—1920), Theodor (1920—1921) va Adolf (1922—1945) tugʻilgan.

=== Vafoti ===
Moser [[1969|1969-yilda]] Mödlingda vafot etdi va Koloman Moser qabri yoniga dafn qilingan. Ularning qabri yonidan oʻgʻillari Dietrich va Karl ham dafn etilgan.

== Ijodi ==
Moser [[taqvim]]lar va oʻyin qartalari dizayniga ixtisoslashgan grafik rassom sifatida tanilgan. Eri, oʻqituvchilari va [[Gustav Klimt]] kabi boshqa taniqli rassomlar bilan birgalikda Moser Vena Setsession aʼzosi boʻlgan. Eri Koloman Moser [[Gustav Klimt]] va boshqa rassomlar bilan birga 1905-yilda guruhni tark etganida, Moser eriga yangi guruh „Vena ustaxonalari“ ({{Lang-de|Wiener Werkstätte}})ni tashkil qilishda yordam beradi<ref>{{Veb manbasi |til=en-US |url=https://www.vmfa.museum/wp-subsite/featured_books/women-artists-moser/ |sarlavha=Ditha Moser |ish=Virginia Museum of Fine Arts {{!}} |qaralgan sana=2021-04-13 |arxivsana=2020-10-24 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20201024201339/https://www.vmfa.museum/wp-subsite/featured_books/women-artists-moser/}}</ref>.

1906-yilda Moser [[grafik dizayn]]ning yetuk namunasi hisoblangan [[Tarot]] qartalarini chiqarishi bilan shuhrat qozonadi. [[1908]]—[[1913]]-yillarda doʻstlari uchun yangi yil sovgʻasi sifatida Bibliya va mifologik mavzularga oid rasmlar aks etgan kichik nashrlarda chop etilgan taqvimlarni ishlab chiqaradi.

Moser grafik dizayner sifatida tan olingan boʻlsa-da, uning ishlari cheklangan miqdorda nashr etilgan va faqat bir nechta nusxalari saqlanib qolgan. [[Birinchi jahon urushi]]dan keyin Moser ijodiy faoliyatini butunlay toʻxtatdi.
== Manbalar ==
{{manbalar}}
{{Tashqi havolalar}}

[[Turkum:1969-yilda vafot etganlar]]
[[Turkum:3-noyabrda vafot etganlar]]
[[Turkum:Venada tugʻilganlar]]
[[Turkum:1883-yilda tugʻilganlar]]
[[Turkum:12-aprelda tugʻilganlar]]
[[Turkum:Alifbo boʻyicha shaxsiyatlar]]