Martensit

Martensit [nemis metallshunosi A. Martensit (1850 — 1914) nomidan] — 1) poʻlatning tarkibiy qismi; past temperaturali modifikatsiyadagi alfatemirga xos uglerodning oʻta toʻyingan qattiq eritmasidan iborat. Poʻlatni toblash paytida austenitshn hosil boʻladi. M. tuzilishli poʻlat juda mustahkam va qattiq. Metallni boʻshatish yoʻli bilan M.ning plastikligi oshiriladi. M., koʻpincha, temir-uglerodli qotishmalarning asosini tashkil qiladi; 2) kristall qattiq jismlar (toza metallar, metall asosli qattiq qotishmalar) ning asosiy strukturaviy tashkil etuvchisi; past temperaturali polimorf modifikatsiyadan iborat. Ignalar, plastinalar va linzalar shaklidagi ayrim kristallar koʻrinishiga ega. Oʻziga xos fazaviy oʻzgarishlar oqibatida hosil boʻladi.

Temir-Uglerod faza diagrammasi

Martensit
Temir-uglerod qotishma fazalari
Ferrit Austenit Sementit Grafit
Temir-uglerod qotishma strukturalari
Ledeburit Martensit Perlit Sorbit Troostit Beynit
Po`latlar
Konstruktsiyaviy po`lat (0,8 % gacha C) Asbobsozlik po`lati (~2 % gacha C) Zanglamaydigan po`lat (xrom bilan ligerlangan) Issiqqa chidamli po`lat Mustahkamligi yuqori po`lat
Cho`yanlar
Oq cho`yan (mo`rt, tarkibida ledeburit bor va grafit mavjud emas) Kulrang cho`yan (grafit plastina shaklida) Bolg`alanuvchan cho`yan (grafit parchalari) Mustahkamligi yuqori cho`yan Yarim cho`yan (grafit va ledeburitdan iborat)

Martensit - (nemis metallshunosi A. Martensit (1850 - 1914) nomidan) - poʻlatning tarkibiy qismi; past haroratli modifikatsiyadagi al'fatemirga xos uglerodning oʻta toʻyingan qattiq eritmasidan iborat. Poʻlatni toblash paytida austenit hosil boʻladi. Martensit tuzilishli poʻlat juda mustahkam va qattiq. Metallni boʻshatish yoʻli bilan martensitning plastikligi oshiriladi. Martensit koʻpincha, temir-uglerodli qotishmalarning asosini tashkil qiladi.

Manba

• Oʻzbekiston Milliy Enciklopediyasi