Байкал исемле битнең чыганагын карау

{{Күл
 |Исем                = Байкал, bxr/Байгал далай
 |Сурәт             = Olchon Shaman Rock.jpg
  |Подпись                = Ольхон утравындагы “шаман-кыя”
 |Координатлар             = 53/13/0/N/107/45/0/E
  |CoordScale  = 
    |ТП                   = 
  |Высота над уровнем моря= 457
  |Озынлык                  = 636
  |Киңлек                 = 79,5
 |Мәйдан                 = 31 722
 |Иң зур тирәнлек      = 1642
  |Коючы елгалар         = [[Селенга]], [[Югары Ангара]], [[Баргузин (елга)|Баргузин]]
  |Чыгучы елга        = [[Ангара]]
 | Ил                   = Россия
  | Төбәк                 = 
 |Категория на Викискладе = Lake Baikal
}}
<small>{{мәгънәләр|Байкал (мәгънәләр)}}</small>
[[Файл:26 swiatoinos.jpg|300px|мини|уңда|Байкал күренеше]]

'''Байка́л''' ({{lang-bxr|Байгал далай, Байгал нуур}}) – [[Көнчыгыш Себер]]дә тектоник чыгышлы [[күл]]. Дөньяда иң тирән күл, [[төче су]] сакланучы иң зур су резервуары.  
== Сыйфатлама ==
Ярымай формасындагы күлнең озынлыгы – 636 километр, иң киң җирендә киңлеге – 81 километр, Байкал күленә 336 елга коя. Аны уратып алган таулар каты токымлы таштан тора һәм елгалар үзләре белән башка матдәләрне алып керми диерлек. Шуңа да суы таза һәм үтәли күренеп тора. Тик көньяк өлешендә генә ул сәнәгать предприятиеләре тарафыннан бераз пычратылган. Байкал күлендә дөньядагы төче су запасының 20 проценты тупланган. Тозлылыгы – 1% чамасы.

== Күл атамасы ==
Бик ерак гасырларда Байкал күле яр буйларында урнашкан халыкларның һәркайсы аны үзенчә атап яшәгән. Борынгы язмаларда күренүенчә, [[кытайлар]] аны “Тенгиз-далай”, [[бүрәтләр|бүрәт]]-[[монголлар]] “Байгаал-далай” (Зур су) дип атаганнар. Ә риваятьләрдә иң киң таралган фараз – күлгә исем монда гомер иткән төрки телле кабиләләр тарафыннан бирелгән, дип санала. Моны галимнәр дә инкяр итми. “Бай – богатый, күл-көл-озеро”. Димәк, “Бай күл” була. Ә инде рус телендә “ү”, “ө” хәрефләре булмаганлыктан, рус теленә ул “Байкал” булып кереп киткән.<ref>http://www.ktrb.ru/trubrik/tub20/page_610.html{{Deadlink|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
[[Ангара]] елгасы чыга үзеннән. Бик зур Ольхон утравы бар. Байкал диңгез тигезлегеннән 455 метр биеклектә утыра. 
== Флора һәм фауна ==
Күл уникаль. Бу күлдә яшәгән 80% балыклар сирәк төрләргә карый. Бары тик Байкал күлендә генә ([[тюлень]], омуль, хариус, осетр һ.б. очрый.

== Моны да карагыз ==
* [[Сор (Байкал култыгы)|Сор]]

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

[[Төркем:Әлифба буенча бөтендөнья мирасы объектлары]]
[[Төркем:Россия күлләре]]
[[Төркем:Байкал]]