Калып:Baş bit/Tanılğan şäxes/CurrentMonth
Ğinwar | Fevral | Mart | Aprel | May | İyün | İyül | Avgust | Sentäber | Oktäber | Noyäber | Dekäber
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31
1
үзгәртүAdelina Sotnikova (1.7.1996, Mäskäw, Rusiä Federatsiäse) — timerayaqta figuralı şuuçı, xatın-qızlar arasında yalğız şuuda Olimpiä uyınnarı çempionı (2014). Üzgärtü |
2
үзгәртүĞaysä Yenikeyev (2.7.1864, Ufa gubernası Bäläbäy öyäze Qarğalıbaş awılı, / Rusiä İmperiäse — mart 1931, / SSRB) — säyäsätçe, mäğrifätçe, etnograf. Üzgärtü |
3
үзгәртүFrants Kafka (3.07.1883, Praga, / Avstro-Vengriä imperiäse – 3.06.1924, Klosternoyburg, Avstriä) – XX ğasırnıñ töp alman telle yazuçılarınıñ berse, anıñ küpçelek äsärläre wafatınnan soñ ğına näşer itelä. Üzgärtü |
4
үзгәртүLyuis Keroll (chyn iseme Çarlz Lütwidj Dodjson, 27.01.1832, Darsberi - 14.01.1898, Gildford, Angliä, Böyekbritaniä) - ingliz yazuçısı, matematik, logik, fälsäfäçe häm fotoğraf. Üzgärtü |
5
үзгәртүRuşaniä Arslanova (5.7.1935, Çüpräle rayonınıñ Keçe Çınlı awılı, TASSR, / SSRB) — tatar şağiräse. |
6
үзгәртү7
үзгәртүGustav Maler (7.71860, Kalişte, Bohemiä, / Avstriä imperiäse - 18.5.1911, Vena, / Avstro-Vengriä imperiäse) - kürenekle avstriäle kompozitor, dirijör. XIX-XX ğasırnıñ tanılğan simfoniälär yasawçı kompozitorı. Romantizmnan modernizmğa taba küperne yasağan kompozitor. Tormışında berençe çiratta dirijör bularaq tanılğan. Maler icadi mirası simfoniälärdän häm cırlardan tora. Malergä ülgännän soñ ğına dan kilä. |
8
үзгәртү Rifat Sälax (8.7.1987, TASSRnıñ Bua rayonındağı Yaña Çäçqap awılı, RSFSR, / SSRB) - tatar şağire, jurnalistı.
2008 yıldan Tatarstan yazuçılar berlege äğzası, 2013'dan - anıñ matbuğat üzäge citäkçese. Üzgärtü |
9
үзгәртү Viktor Yanukoviç (9.7.1950, Ukrain SSRnıñ Donetsk ölkäsendäğe Yenankievo şähäre, / SSRB) - Ukrainanıñ säyäsät häm däwlät eşleklese, dürtençe prezidentı (2010 yılnıñ 25 fevralennän).
2014 yılnıñ 22 fevralendä Xäkimiätne basıp alğan Yevromäydan köçläre Yanukoviçqa impiçment belderde. |
10
үзгәртүNikola Tesla (serbça Никола Тесла, 1856-1943) - elektrotexnika häm radiotexnika tarmaqlarında uylap tabuçı, fizik.
Avstro-Vengriädä tuğan häm üskän, soñraq Frantsiädä häm AQŞta eşlägän. Efir teoriäseneñ tarafdarı. Tesla istälegenä magnit ağımı tığızlığınıñ berämlege Tesla dip atalğan. |
11
үзгәртү Almaz Monasıypov (11.07.1925, TASSRnıñ başqalası Qazan şähäre, RSFSR, / SSRB - 23.07.2008, Mäskäw, Rusiä Federatsiäse) — tatar kompozitorı, Tatarstannıñ häm Rusiäneñ atqazanğan sänğät eşleklese, Ğ.Tuqay isemendäge Däwlät büläge laureatı.
Böyek Watan suğışınnan qaytqaç, Qazan däwlät konservatoriäsenä kerä, anda Albert Lemannıñ kompozitsiä klassı buyınça uqıy. 1972 yıldan kompozitor Mäskäwdä yäşi. Üzgärtü |
12
үзгәртү Mälälä Yüsäfzäi (Mingora, Paqstan) - xatın-qızlarğa belem alu röxsäte öçen köräşüçe xoquq yaqlawçısı.
2013 yılda üz eşçänlege öçen Anna Politkovskaya isemendäge häm Andrey Saxarov isemendäge premiälärgä layıq bula. Üzgärtü |
13
үзгәртү Mirsäyet Soltanğäliev (13.07.1892, Qırmısqalı awılı, Ufa gubernası, / Rusiä İmperiäse - 28.01.1940, Lefortovo törmäse, Mäskäw, / SSRB) – ataqlı sovet säyäsät häm däwlät eşleklese. Möselman xalıqları arasınnan Stalin çoorındağı iñ yuğarı däräcädä torğan bolşevik-citäkçe.
SSSRnı törle «ranjirdağı» respublikalardan tözügä qarşı, barlıq respublikalar da ber ük xoquqlardan faydalanırğa tieş dip çığa. Üzgärtü |
14
үзгәртү15
үзгәртүMärğubä Xösäyen qızı Sırtlanova (15.07.1912, Bäläbäy, Ufa gubernası, / Rusiä İmperiäse - 1.10.1971, Qazan, TASSR, RSFSR, / SSRB) — Qızıl ğaskärneñ gvardiä ölkän leytenantı, oçuçı, Sovetlar Berlege qaharmanı. Urta mäktäpne tämamlağaç, ul 1929 yıldan Taşkentta telegrafist bulıp eşli, annarı graydannar aviatsiäseneñ Urta Aziä idäräsendä hawa liniäläre texniğı wazifasın başqara. Mäğubä Tbilisida aeroklub häm Üzäk planer mäktäben tämamlıy. 1941 yılnıñ iyülennän M.Sırtlanova Sovet armiäsendä zveno komandirı bulıp sanitar aviatsiä otryadında oça. 1942 yılnıñ dekaberennän ul Böyek Watan suğışı frontlarında tönge bombardirovşçiklar aviatsiäse diviziäseneñ 46-nçı gvardiä polkında eskadrilya komandirı urınbasarı bula, 1945 yılnıñ mayına qädär 780 suğışçan oçış yasıy häm doşmannıñ küp kenä ğäskäri köçlären häm texnikasın yuq itä. |
16
үзгәртүRual Amundsen (16 iyül 1872, Borge awılı, Estfoll guberniäse, Norvegiä — 18 iyün 1928, Barents diñgeze)— norvegiäle säyäxätçe häm tikşerenüçe, Könyaq qotıpqa ireşkän berençe keşe (14.12.1911). Üzgärtü |
17
үзгәртүAngela Merkel (17.07.1954, Hamburg, Federativ Almaniä Cömhüriäte) – Almaniä säyäsätçese, 2000 yıldan başlap Almaniäneñ xristian-demokratik berlege firqäse räise. Üzgärtü |
18
үзгәртүNelson Mandela (18.07.1918, Mvezo awılı (en), Keyp provitsiäse (en), / Könyaq Afrika Berlege (en) - 5.12.2013, Yohannesburg, Könyaq Afrika Cömhüriäte) - Könyaq Afrika Cömhüriäteneñ berençe qara tänle prezidentı (1994-1999), aparteid waqıtında keşe xoquqları öçen aktiv köräşçe, 1993 yılğı Tınıçlıq öçen Nobel premiäse iäse. Üzgärtü |
19
үзгәртүİlham Wäliev (19.07.1975, Başqort ASSRnıñ Çaqmağış rayonı İmänlekül awılı, RSFSR, / SSRB) – tatar millätle Rusiä Federatsiäse opera cırçısı, tenor. Üzgärtü |
20
үзгәртүYozef Şults (1909, / Reyn provintsiäsendäge Vuppertal şähäre Barmen rayonı, / Prussiä patşalığı, / Alman imperiäse - 19.07.1941, Belgrad tiräläre, / Yugoslaviä patşalığı) — İkençe Bötendönya suğışında qatnaşqan / Öçençe reyxnıñ alman soldatı. Üzgärtü |
21
үзгәртүFirdäwes Äxtämova (21.07.1939, TASSRnıñ Layış rayonındağı Yawşıyq awılı, RSFSR, / SSRB - 22.02.2012, Tatarstan Respublikası başqalası Qazan, Rusiä Federatsiäse) -
tatar artistkası.
Üzgärtü |
22
үзгәртүSelena Gomes (21.07.1992, Texas ştatınıñ Dallas şähäre buyındağı Grand-Preyri qalası, AQŞ) - Amerika aktrisası, komik, cırçı häm cırlar avtorı. Üzgärtü |
23
үзгәртүSadri Maqsudi (23.07.1879, Qazan öyäzeneñ Taşsu awıli, Qazan gubernası, / Rusiä İmperiäse - 20.02.1957, İstanbul, Törkiä) - / Rusiä İmperiäse, soñraq Törkiä säyäsätçese. Üzgärtü |
24
үзгәртүAleksandr Düma (24.07.1802, Ville-Kotre (en), En (en) — 5.12.1870, Dyep (en) buyındağı Puy awılı, Sen-Maritime (en), Frantsuz imperiäse) — iñ küp uqılğan frantsuz yazuçılarnıñ berse. Üzgärtü |
25
үзгәртүTimur Mutsuraev (25.07.1976, / ÇİASSRnıñ (en) başqalası Groznıy (en), RSFSR, / SSRB) - çeçen bardı. Üzgärtü |
26
үзгәртүStenli Kubrik (26.07.1928, Nyu YorknıñBronks (en) öleşe, Nyu York ştatı, AQŞ - 7.03.1999, London buyındağı St Albans (en) qalası, Hertfordşire (en), Angliä, Böyekbritaniä) - keşelek tarixınıñ iñ täsirle kinematografistlar häm prodüserlardan berse. Üzeneñ küpçelek filmnarnı Böyekbritaniädä töşerde. Üzgärtü |
27
үзгәртү
Sara Şaqulova (27.07.1887, Räzan gubernasınıñ Qasıym öyäze Qasıym şähäre, / Rusiä İmperiäse - 5.09.1964, Mäskäw, / SSRB) – tatar xatın-qızlarınnan berençe matematik, mäğärif eşleklese. |
28
үзгәртүUgo Çaves (28.07.1954, Sabaneta (en), Torrealba munitsipalitetı (es), Barinas ştatı (en) - 5.03.2013, Karakas, Başqala okrugı (es), Venesuela) — Venesuela däwlät häm xärbi eşleklese, Venesuela prezidentı (1999-2013). Üzgärtü |
29
үзгәртүBenito Mussolini (en) (29.07.1883, Predappio (en), Файл:Provincia di Forlì-Cesena-Stemma.png Forli provitsiäse (en) - 28.04.1945, Ciulino (en), Файл:Provincia di Como-Stemma.png Komo provintsiäse (en), / İtalıä patşalığı (en)) - İtaliä patşalığı premyer-ministrı, soñraq diktatorı. Üzgärtü |
30
үзгәртүZilä Sönğatullina (30.07.1949, Başqort ASSRnıñ Qıyğı rayonı Yuğarı Qıyğı awılı, / SSRB) - opera cırçısı, lirik soprano (en), TASSR häm Rusiä Federatsiäse xalıq artistı. Üzgärtü |
31
үзгәртүCoan Rowliñ (31.07.1965, Yeyt (en), Glosterşir (en), Angliä, Böyekbritaniä) — mäşhür ingliz yazuçısı. Kübräk Joan K. Rowling psevdonimı belän mäğlüm. 64 telgä tärcemä itelgän Harri Potter turında romannar seriäse avtorı bulıp dönyaküläm tanılğan şäxes. 2001 yılda Xyugo premiäsenä layıq bulğan. Üzgärtü |