Jabağı Qazanoqo
Hacı Thamade Jabağı Qazanoqo | |
|---|---|
| Къэзэнокъуэ Жэбагъы (Qəzənoqwe Jəbağı) | |
| Doğum | 1685 Zeiqo, Kabarda |
| Ölüm | 1750 Zeiqo, Kabarda |
| Defin yeri | Nalchik |
| Etnik köken | Çerkes |
| Vatandaşlık | .svg){kind=small} Kabarda |
| Din | Islam |
| Kariyeri | |
| Dalı | İslâm felsefesi (Hanefi Sünni) |
| Çalıştığı kurumlar | Kabarda Baş Kadısı |
| Etkilendikleri | Muhammed, Ebu Hanife, Adığe Xabze |
| Etkiledikleri | Cevdet Said, Pşımaho Kotse |
Jabağı Qazanoqo (Kabardeyce: Къэзэнокъуэ Жэбагъы), Çerkes filozof, İslâm âlimi, kadı, şair, askerî stratejist, siyasetçi ve diplomat. Kuzey Kafkasya'nın bağımsızlığını savunan görüşleriyle öne çıkmıştır.[1]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kabarda'nın Zeiqo (bugünkü Zayukovo) köyünde doğdu, zekasıyla fark edildi ve eğitim görmesi teşvik edildi. Dindar bir Müslümandı ve haccı tamamlayarak haccı oldu.
Kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyasi kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yükselen şöhreti nedeniyle Kabardey Başprensi I. Aslanbek'in kişisel danışmanı olarak atandı. Kabarda adalet sistemini Kur'an ve Adığe Xabze öğretilerini harmanlayarak düzenledi.[2] Çerkeslerin başka bir ülkenin tebaası olmasına karşı çıkarak tam bağımsızlığı savundu. Kırım Tatarlarının Çerkesya'yı işgal etmek istediğine inanıyordu. 1722'de Rusya ile diplomatik toplantılara katıldı.[3] 1731'de Rusya ile Tatar akınlarına karşı bir savunma anlaşması yapmayı başardı. Ancak bu ittifak, ölümünden 15 yıl sonra Rusya'nın Kabarda'ya saldırarak Rus-Çerkes Savaşı'nı başlatmasıyla sona erdi.[4]
Askerî kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Kanjal Muharebesi sırasında kurduğu strateji ile Kabardey Çerkesleri zafer elde etmiştir.[5]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Qazanoqo 1750 yılında doğduğu köyde öldü.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Казаноко Джабаги - Большая Советская энциклопедия - Словари и Энциклопедии". www.endic.ru. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017.
- ^ Налоев З.М. (2009). Этюды по истории культуры адыгов.
- ^ Туган Хабасович Кумыков (1 Ocak 1967). История Кабардино-Балкарской АССР с древнейших времен до наших дней. Наука.
- ^ Henze 1992
- ^ Cw (15 October 2009). "Circassian World News: Documentary: Kanzhal Battle"". Circassian World News.
- ^ "В селении Заюково установлены памятники на месте захоронения Жабаги Казаноко". Archived from the original on 20 July 2017. Retrieved 8 May 2017.